TRIAGE BBL module 5 les 3 rug, nekklachten, trauma extremiteit

• Triage
• MBO
• Studiejaar 1,4

Triage BBL Module 5, Les 3

Rugklachten 

Trauma extremiteiten (knie)

Pijnscore

2024-2025

Wat gaan we doen

- Terugblikken vorige les 

- Doornemen onderwerpen a.d.h.v. triagekaart

- Neem daarin voor jezelf Thuisarts.nl altijd mee

- Oefenen

Vorige les(sen)

Zijn er nog vragen gericht op arm- en beenklachten?

• Waarom overweging kaart `pijn thorax` bij armklachten?
• Waarom FAST uitvragen bij arm- en/of beenklachten?
• Wat is myalgie ook alweer? Welke urgentie is dit?
• Wat is Ischemie ook alweer? Welke urgentie is dit?
• Eén dik rood been? Wat kan dit zijn? Welke urgentie is dit?
• Eén dik rood been en kortademig? Wat kan dit zijn? Urgentie?
• Waar denk je aan bij twee dikke benen?

Één dik/rood been - altijd laten komen, niet verantwoord dit telefonisch af te handelen. Afhankelijk van bijkomende klachten bepaal je de urgentie

Twee dikke benen - hartfalen

zonder benauwdheid/kortademigheid en/of roodheid --> oedeem --> U5, benen hoog

Met kortademigheid - ernstig hartfalen (U3) - wel afhankelijk van de mate van kortademigheid - anders switchen naar andere kaart...

1. Rugklachten

Wie heeft zich voorbereid?

Vragen?

Snap je alle begrippen/woorden?

Waardoor komt pijn onder in de rug?

Het is niet duidelijk hoe pijn onder in de rug precies ontstaat. Artsen denken dat de spieren, banden en botten onder in de rug tijdelijk niet goed samenwerken.

De kans op pijn onder in de rug is groter bij:

- overgewicht

- veel stress

- werk dat zwaar is voor je lichaam

- lang autorijden

- veel tillen

- de rug veel draaien en buigen

Verschillende soorten rugpijn 

- Acute lage rugklachten 
- Sub acute lage rugklachten
- Chronische rugklachten

 - Achterliggende ziektebeelden

ABCD

• Waarom altijd vragen naar spontaan ontstaan of trauma bij rug- of nekklachten?
• Wat zet je verder in als ABCD vraag? 

Acute lage rugklachten

- vaak bij gezonde personen
- wanneer ontstaat het?

- patiënten ervaren veel pijn
- verwachtingspatroon patiënt bespreken 
Behandeling = blijven bewegen, warmte en pijnstilling

Pijn onder in de rug gaat meestal vanzelf over. De pijn wordt meestal binnen 4 weken minder als je veel blijft bewegen.

Adviezen:

Ga zo veel mogelijk door met wat je normaal elke dag doet. Zoals het huishouden, je werk en hobby's.

Zo maak je de kans kleiner dat de pijn lange tijd blijft.

Zorg dat je veel beweegt. Dat is belangrijk, ook al heb je veel pijn.

Je kunt met bewegen niets stuk maken in je rug, ook niet als het veel pijn doet. Bewegen helpt juist om beter te worden.

Zit niet te lang stil in dezelfde houding.

Ga bijvoorbeeld na 15 minuten zitten steeds even staan, een stukje lopen of een oefening doen.

Beweeg elke dag ook een halfuur of langer actief.

Bijvoorbeeld wandelen of fietsen.

Sporten zoals zwemmen, fietsen en hardlopen kunnen helpen je lichaam sterker en soepeler te maken. Je wordt er ook fitter van.

Ook bij heftige pijn in je rug is het goed om te blijven sporten.

Bijvoorbeeld zwemmen of wandelen.

Sub acute lage rugklachten

- Wat langere aanloop voor het echt erger wordt, of knapt niet op.

- Levensstijl kan er mee te maken hebben.

- Behandeling van klachten, 

- Evt. fysiotherapie  

- Klachten kunnen wel  6 weken tot 3 maanden duren

Chronische rugklachten

- Alle rugpijn die langer dan 3 maanden bestaat

- Oorzaak is vaak niet duidelijk

- Fysiotherapie van belang

- Rugpijn in algemeen voorkomen: spieren sterker maken, gewicht verliezen, goed tillen en juiste houding

Achterliggende ziektebeelden

• Aneurysma 
• Cauda equinasyndroom 
• Niersteenkoliek 
• HNP (hernia nuclei pulposi) 
• Urinewegproblemen 
• Osteoporotische inzakkingsfractuur door osteoporose (botontkalking)
• Wervelmetastase

- Cauda syndroom in volksmond: 

door de wervelkolom lopen zenuwen, bundel van uitlopers ruggenmerg zenuw, lijkt op paardenstaart.

Schade aan de zenuw van de bundel uitlopers, werken als boodschapper tussen hersenen 

HNP

- Een tussenwervelschijf die uitpuilt en op een zenuw drukt. Geeft pijn in een bil/been. Pijnstillers en in beweging blijven op geleide pijn kan helpen. 75% gaat binnen 12 weken vanzelf over

- Wanneer bellen (bekend met hernia)? Minder kracht in benen, op tenen/hakken staan lukt niet, doof gevoel schaamstreek/anus, niet meer kunnen plassen, of incontinentie urine

Aneurysma (U1)

Cauda equinasyndroom (U2)

Niersteenkoliek (U2)

HNP (hernia nuclei pulposi) (U3-met neurologische uitval)

Urinewegproblemen (met koorts U3-zonder koorts U4)

Osteoporotische inzakkingsfractuur door osteoporose (botontkalking)

Wervelmetastase

We nemen de triagekaart door

Wanneer pijn onder in de rug als hevig (>8) wordt beschreven, welke urgentie past daarbij?

1. U4
2. U2
3. U3
4. U1

Wanneer iemand hevige pijn aangeeft die niet onder in de rug zit, welke urgentie kies je dan?

1. U1
2. U3
3. U2
4. U4

Mevrouw Haverkamp belt over haar man, die klaagt over extreme rugpijn en heeft het gevoel flauw te vallen, is misselijk en zweet. Wat doe je?

1. Ik vraag of mevrouw direct kan langskomen op de praktijk met haar man
2. Ik stuur een ambulance, dit is een levensbedreigende situatie
3. Ik stuur de huisarts direct op huisbezoek
4. Ik maak een afspraak aan het eind van de middag op het spreekuur

Indien er naast rugpijn ook sprake is van buikpijn, al dan niet met koorts, welk advies/uitleg geef je de patiënt mee?

neem de temperatuur op

eet en drink niet

van urine op 

Meneer Bos is bekend met een hernia, nu klaagt hij over verminderde kracht in zijn benen en een doof gevoel in de schaamstreek. Wat doe je?

1. Het is momenteel 9.00 uur, dus ik plan een afspraak voor hem in om 12.00 uur
2. Ik vraag of hij met spoed richting de praktijk kan komen, dit moet de huisarts beoordelen
3. Ik stuur een ambulance naar meneer
4. Ik geef hem een afspraak voor morgenmiddag 14.00 uur

2. Trauma extremiteiten

Waar denk je aan bij trauma extremiteit?

Verwonding van arm of been, inclusief heup- en enkeltrauma.

Amputatie

Fractuur 

Contusie hand/ voet

Myalgie/ verrekte spier

Verrekte spier

Enkelblessure

We pakken de triagewijzer erbij

Snap je al de vragen? 

Hoe stel je de vragen?

Hoe vraag je ABCD uit. 

Knieklachten

Dit staat niet apart in de triagewijzer. Hierbij gebruik je been of indien na trauma pak je de kaart trauma extremiteiten.

Je kunt denken aan verzwikking, pijnklachten knie na sporten of door overbelasting. Ook kan slotstand knie voorkomen, dan kom je op U4 bij trauma extremiteiten --> niet normaal kunnen gebruiken. 

Aan welke symptomen kun je een heupfractuur herkennen?

Pijn 

Niet kunnen staan/belasten/bewegen

Exorotatie van de voet aan de aangedane zijde

Ene been is korter dan het andere been 

De afkorting HET staat voor

1. Huisarts en Triage
2. Hoog enerverend trauma
3. Heel erg trauma
4. Hoog energetisch trauma

Hoog-energetisch trauma (HET)

Hiermee wordt bedoeld dat er sprake is van een letsel waarbij groot geweld (veel energie) op het lichaam is ingewerkt. De context bepaalt of een HET acuut is of niet.

Een HET kan voorkomen in verschillende omstandigheden. Voorbeelden zijn:

val van grote hoogte (2-3 maal lichaamslengte)

ongeval met snelheid > 45 km/u (met autogordel om)

auto contra voetganger > 10 km/u

ongeval fietser/ motorrijder > 30 km/uur

ster in de voorruit (door hoofd), ongeval met beknelling.

Bij een bedrijfsongeval is Bart een stuk van zijn vingertopje verloren; deze is door een machine afgerukt. ABCD is stabiel. Zijn collega's hebben het stukje van de vinger terug gevonden.

Welke urgentie zet je in?
Wat kunnen zijn collega's het beste met het vingertopje doen?

Amputatie vinger = U2 (op voorwaarde dat de ABCD verder stabiel is)

Stelp bloeding door schone doek op de wond te drukken. Geamputeerd deel droog in plastic zak verpakken. Deze zak weer in een zak met ijs stoppen.

De pijnladder

Dit geeft de ernst van de pijn aan.

Wat is de pijn als u het een cijfer moet geven 0 is helemaal geen pijn en 10 de ondragelijkste, ergste pijn ooit?

Pijnstilling adviseren

Hoe doe je dit?

Houdt rekening met angst, onrust, cultuur en achtergrond.

geen NSAID’s bij kinderen, ouderen en patiënten met een chronische ziekte en bij comedicatie. Combineer bij jonge kinderen ibuprofen niet met paracetamol en geef kinderen met waterpokken of gordelroos geen NSAID. Het gebruik van een NSAID wordt afgeraden tijdens de zwangerschap, met name tijdens het derde trimester

Goede verslaglegging

Waarom schrijf je mee? 

 

Oefen dit terwijl je casussen uitspeelt. 

Ook hier geldt: Oefening baart kunst!

Je weet zeker dat je het goed onthouden hebt.

Je kunt een goede samenvatting geven

Het scheelt tijd , als je het nadien nog moet doen . 

Tijd over: Casus oefenen

- Wie durft? (iedereen komt aan de beurt)

- Maak je leerdoel duidelijk

- Schrijf mee in SOEP

- Feedback vanuit de klas - dus iedereen let goed op!

-Daarna samen oefenen met de gemaakte casussen, noteer alles goed in je SOEP, controleer dit met elkaar en vraag feedback

Huiswerk

• Medilect maken: Rugklachten en nekklachten

Dit was de laatste les van de module:

SUCCES met leren