4.2 Gedicht beeldspraak

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Beeldspraak

Wat komt krachtiger over?:

  

'Usain Bolt is heel erg snel.' 

OF 

'Usain Bolt: sneller dan een bliksemschicht!'

Beeldspraak is dus altijd figuurlijk.

Door beeldspraak komt de boodschap vaak krachtiger over.

Waar komt beeldspraak voor?

In het dagelijkse taalgebruik: mondeling en schriftelijk.

Je krijgt het mee door je opvoeding. Je gebruikt het vaak onbewust. Zoals spreekwoorden en uitdrukkingen.

Beeldspraak komt ook veel voor in gedichten. De dichter probeert ons door beeldspraak op een andere manier naar de werkelijkheid te laten kijken.

Beeldspraak

Drie vormen:  

1. Vergelijking
2. Metafoor
3. Personificatie

Vergelijking

Lisa en Edith lijken als twee druppels water op elkaar 

Beeld

werkelijkheid

Vergelijking

Metafoor

Wat een zwijnenstal!

Beeld

Metafoor

Spreekwoorden en uitdrukkingen zijn vaak metaforen:

• Kleine potjes hebben grote oren = kinderen horen alles 
• Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel. ...
  
• De appel valt niet ver van de boom. ...
• Nu breekt mijn klomp!

Personificatie

Met een personificatie stel je een levenloos ding voor als levend persoon. Het ding krijgt menselijke eigenschappen.  

Papier is geduldig

Stel de controle vraag: 

"Kan papier geduldig zijn?" Als het antwoord nee is, is het een personificatie. 

Even checken...

Log in met de code op LessonUp

De tijd kruipt voorbij.

1. Vergelijking
2. Metafoor
3. Personificatie

Zij is zo sterk als een beer

1. Vergelijking
2. Metafoor
3. Personificatie

Marleen kijkt door een roze bril.

1. Vergelijking
2. Metafoor
3. Personificatie

Pieter is als een sluwe vos te werk gegaan.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie

Zo'n etterbak moet streng gestraft worden

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie

zo lek als een zeef

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie

Opdracht beeldspraak

Wat: zoek op het internet een voorbeeld van: een metafoor,  vergelijking en personificatie. Zorg dat je van elk 3 voorbeelden opschrijft . Tip: kijk bij songteksten en gedichten. 

Hoe: internet, schrijf ze op in je schrift (of in Word)

Tijd: 10 minuten

Extra: leg uit waarom het goed werkt in deze tekst

Klassikaal nabespreken

filmpje beeldspraak in de politiek...

Wat is hier aan de hand?

 De golven aaien de zwemmers.

 De wind fluistert zacht jouw naam.

De stoel omarmde het meisje.

De peer lustte wel een appeltje.

Een paar vragen

Zo doof als een...

1. kabouter
2. spin
3. mol
4. kwartel

Leven als god in.....

1. Parijs
2. Frankrijk
3. een Belgisch bad
4. de hemel

De wind huilt...

1. metafoor
2. personificatie
3. vergelijking

de samenleving is ziek

1. is een metafoor
2. is een vergelijking
3. is een personificatie

Hij verhuist naar een paradijs.

2. Metafoor
3. Vergelijking
4. Personificatie

Beeldspraak en gedichten

Beeldspraak vind je vaak in gedichten.

Eb is een verlegen zee.

Vloed een zee vol moed.

Als jij kijkt – eb ik weg.

Spaar ik moed voor later.

Als ik eb – kijk jij weg.

Spring je in het water.

Maar,

morgen zal ik dapper vloed,

morgen zal ik overstromen, zal ik als brutale branding bij je op de koffie komen.

De schrijver vergelijkt 'eb' met 'verlegen'. Wat is de overeenkomst?

Geef twee voorbeelden van een
personificatie in het gedicht.

Eb is een verlegen zee.

Vloed een zee vol moed.

Als jij kijkt – eb ik weg.

Spaar ik moed voor later.

Als ik eb – kijk jij weg.

Spring je in het water.

Maar,

morgen zal ik dapper vloed,

morgen zal ik overstromen, zal ik als brutale branding bij je op de koffie komen.

Waar gaat het over in dit gedicht?

Vroeger

het leven opent haar hand

voor mijn ogen in de nacht: ik lach

zoals parels zijn wij gevonden en

als een parelsnoer vallen wij uiteen

ik schrijf een brief naar hem in 

verre landen, een oud liedje,

gaat er door mijn hoofd, een lik

van de postzegel echter en wij zijn vast

van statige woorden als een douche

wat zeep om schoon te worden

en ik droom van oude gedichten 

en ik droom van een oud boek.

personificatie 

Vergelijking met als

vergelijking met als

Geen personificatie