2/2 les 1: lezen, Huygens, Vondel

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom!

Pak alvast: emblemenbundel, Dautzenberg, laptop

Laptops blijven dicht

Deze les

Lezen emblemenbundel

Introductie Huygens en Vondel

Invulschema's aanvullen

Quizje

Lesdoelen

Aan het eind van de les...

... heb je de emblemenbundel uitgelezen.

... weet je wie Huygens en Vondel zijn en welke belangrijke werken zij hebben geschreven.

Constantijn Huygens

• Schreef veel epigrammen: vraagt grote beheersing van taal en dichtkunst
  
• Voorbeeld van 'Homo universalis'
• Wonderkind: beheerste veel talen, schilderde, speelde en componeerde muziek, etc.
• Estheticisme

Joost van den Vondel

• Schreef veel over de actualiteit (Van Oldenbarnevelt)
  
• Groot literair oeuvre: hekeldichten, klaagzangen, tragedies
• Classicisme

Hekeldicht

• Gedicht waarin iets aangevallen wordt (politiek, religie)
• Belangrijk werk: 'Het stoksken van Johan van Oldenbarnevelt, Vader des Vaderlands'

Klaagzang

• Klaaggedicht, vaak over persoonlijke omstandigheden
• Veel sterfgevallen in leven van Vondel
• Belangrijk werk: 'Kinder-lyck'

Constantijntje, t’ zaligh kijntje,

   Cherubijntje*, van om hoogh,

D’ydelheden, hier beneden,

   Uitlacht met een lodderoogh*

Moeder, zei hy, waarom schreit ghy?

   Waarom greit* ghy, op mijn lijck?

Boven leef ick, boven zweef ick,

   Engeltje van ’t hemelrijck:

   En ick blinck’ er, en ick drincker,

   ’t Geen de schincker alles goets

Schenckt de zielen, die daar krielen,

   Dertel* van veel overvloeds.

Leer dan reizen met gepeizen*

   Naar pallaizen, uit het slick

Dezer werrelt, die zoo dwerrelt*.

Eeuwigh gaat voor oogenblick.

*cherubijntje = engeltje

*lodderoog = teder-vriendelijke blik

*greit = huilt

*dertel = vrolijk

*gepeizen = gedachten

*dwerrelt = verward is

Tragedie

• Klassiek toneelstuk van de ondergang van een hooggeplaatst persoon
• Belangrijk werk: Gijsbrecht van Aemstel

Aan de slag

• §16 en §17, blz. 44-47
• Lees de paragrafen (ook de gedichten) door en vul de schema's in
• +- 10 minuten, daarna afsluitende schrijversquiz

Bredero schreef veel over...

1. De liefde
2. Persoonlijke omstandigheden
3. Het alledaagse leven in Amsterdam
4. Politieke onderwerpen

Welk hoofdkenmerk van de Renaissanceliteratuur past bij Bredero?

1. Estheticisme
2. Realisme
3. Classicisme

Wat past NIET bij Hooft?

1. Muiderkring
2. Sonnet
3. Purisme
4. Diplomaat

Huygens schreef veel epigrammen. Wat is een epigram?

1. Een korte zin met een levensles
2. Een kort gedicht dat gaat over persoonlijke omstandigheden
3. Een korte tekst met de persoonlijke mening van de auteur
4. Een kort gedicht met een grappige inhoud en veel woordspelingen

Vondel was een...

1. Diplomaat
2. Rasechte Amsterdammer
3. Koopman in Amsterdam
4. Beheerder van het Muiderslot

Binnen welk genre schreef Vondel over zijn persoonlijke omstandigheden?

1. Hekeldicht
2. Klaagzang
3. Aforisme
4. Tragedie

Volgende les

Opdrachten bij emblemen (uit de reader)

Opdrachten bij §16 en §17

Uitleg verwerkingsopdracht: embleem maken