Herhalen grammatica blok 1 t/m 3 2MH

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Grammatica

Lesdoel

Het herhalen van de grammatica van blok 1 t/m 3

Je kent de volgende zinsdelen:

                            pv, zinsdelen, wwg, ond, lv, mv, bwb

Je kent de volgende woordsoorten:
                             lw, znw, bnw, zww, hww, vz, pers. vnw, bez. vnw,                                     wederkerend vnw, wederkerig vnw. 

Ontleden van zinnen

Persoonsvorm 

De persoonsvorm in de zin zoeken:

1. TIJDPROEF: Verander de tijd in de zin (tegenwoordig of verleden). Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.
2. GETALPROEF: Verander het onderwerp (vaak de personen) in de zin (enkelvoud of meervoud). Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.

Zinsdelen

• Een zin bestaat uit zinsdelen.
• Een zinsdeel kan bestaan uit één woord, maar ook uit een paar woorden die bij elkaar horen.
• De woorden in een zinsdeel kunnen niet uit elkaar gehaald worden.

 Werkwoordelijk gezegde

• Het werkwoordelijk gezegde is een zinsdeel.
  
• Het werkwoordelijk gezegde = alle werkwoorden in de zin.
  
• De persoonsvorm is onderdeel van het werkwoordelijk gezegde.
  
• Het werkwoordelijk gezegde zegt wat het onderwerp ‘doet’ of ‘overkomt’.
• Let op: het woordje te voor een heel werkwoord hoort ook bij het werkwoordelijk gezegde!
  

Ik heb veel te doen.

werkwoordelijk gezegde: heb te doen

 Onderwerp

Het onderwerp in de zin zoeken

Wie/wat + alle werkwoorden?

--> Het antwoord is het onderwerp.

De kinderen steken de kaars aan.

Wie / wat steekt aan? --> De kinderen

Lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp (lv) in de zin zoeken:

wie / wat + gezegde + onderwerp
Yinthe showde haar nieuwste spijkerbroek.

Wie / Wat showde Yinthe?
 -> haar nieuwste spijkerbroek

Meewerkend voorwerp

Een meewerkend voorwerp is iets/iemand die meewerkt met het onderwerp. 

Vaak ontvangt het meewerkend voorwerp het lijdend voorwerp van het onderwerp.

Om het meewerkend voorwerp te vinden, stel je de vraag:

Aan wie + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

De bakker geeft het brood aan de oude dame.

  Aan wie geeft de bakker het brood?

   -> aan de oude dame

Bijwoordelijke bepaling

Let op: 

Niet in alle zinnen komt een bijwoordelijke bepaling voor, maar een zin kan ook meerdere bijwoordelijke bepalingen bevatten!

Een bijwoordelijke bepaling kan uit een of meer woorden bestaan.

Bijwoordelijke bepaling

VWO moet de verschillende soorten bwb's kunnen herkennen. 

pv

wwg

ond

lv

mv

bwb

Over een ding

kunnen

wetenschappers

ons

geen duidelijkheid

geven.

kunnen

Woordsoorten

Benoemen van woorden -1-

• lw: lidwoord = de, het, een.  Het kan ook iets anders zijn.
• znw: zelfstandig naamwoord = namen van dingen, dieren, planeten en mensen.
• bnw: bijvoeglijk naamwoord = geeft een eigenschap of kenmerk aan van een znw.
  De groene appel
• zww: zelfstandig werkwoord = geeft de handeling aan in een zin. Er staat maar 1 zww in de zin.
  Peter fietst naar school
• hww: hulpwerkwoord = geeft geen handeling aan. Je kunt het hww weglaten zonder dat de betekenis van de zin verandert. Er kunnen meer hww in een zin staan.
  Peter moet naar school fietsen. 

Benoemen van woorden -2-

• vz: voorzetsel = .... het kooitje. Vz staat nooit los in zin, hoort altijd bij een zinsdeel.
• pers. vnw: persoonlijk voornaamwoord = verwijst naar een persoon, een groep personen,  voorwerpen of onzichtbare zaken. Ik heb hem mijn nummer gegeven
• bez. vnw: bezittelijk voornaamwoord =  geeft een bezit aan. Mijn telefoonnummer; Is dat het jouwe? 
• wederkerend vnw: wederkerend voornaamwoord =  komt alleen voor met een wederkerend werkwoord. voorbeeld: zich aanpassen, zich schamen, zich verzetten.
  Ik vergis me in de datum.
• wederkerig vnw: wederkerig voornaamwoord = elkaar, het verwijst naar meer personen.
  We zien elkaar op het feest.

Tijdens    hun    laatste    training   zaten    mijn    grote     broers       elkaar   

op       de        hielen.

lw

znw

znw

znw

zww

bnw

vz

vz

bez vnw

bez vnw

wederkerig vnw

wederkerend vnw

bnw

Maken:

blok 1 :

1.3 Zinsontleding – werkwoordsvormen, basiszin – Herhaling; opdracht 1.1-4 en opdracht 2

1.5 Woordsoortbenoeming – Herhaling opdracht 11

blok 2:

2.4 zinsontleding - weet je het nog? opdracht 2.1-5 en 2.6 -10

2.7 Woordsoortbenoeming – Weet je het nog? opdracht 8

blok 3 :

3.3 grammatica - wat weet je al?    opdracht 1.1-4 en 1.8 -10

3.7 Woordsoortbenoeming – Zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord; opdracht 11a en 11b