MK 4.4 Samen leven

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

MK 4.1 Prikkels en gedrag

• Dominant & onderdanig
• Gedrag

      aangeboren & aangeleerd
      overspronggedrag

• Prikkel
  

      inwendig & uitwendig

• Signaal
  

      overdreven signalen

• Beloning & straf 
• Dreigen
• Emotie

• Ethogram
• Groepsdier
• Handeling
• Imiteren
• Inzicht
• Lichaamstaal
• Oefenen
• Rangorde
• Reflex
• Sperren
• Taakverdeling

Leren door na te denken

1. Inzicht
2. Imiteren
3. Oefenen
4. Reflex

Leren door gedrag na te bootsen

1. Inzicht
2. Imiteren
3. Oefenen
4. Reflex

Leren door hetzelfde gedrag vaak te herhalen

1. Inzicht
2. Imiteren
3. Oefenen
4. Reflex

alles wat een mens/dier doet

verandering in de omgeving/je lichaam waarop je kunt reageren

klein stukje gedrag

een lijst met beschrijvingen van de verschillende handelingen van een mens/dier

prikkel vanuit het lichaam van een mens/dier

prikkel die van buiten het lichaam van een mens/dier komt

gedrag wat je moet aanleren

vaste, snelle reactie op een prikkel

gedrag dat je vanaf de geboorte al hebt

wijd opendoen van de snavel door jonge vogels als de oudervogel met voer bij het nest komt

Ethogram

Gedrag

Handeling

Inwendige prikkel

Prikkel

Uitwendige prikkel

Aangeboren gedrag

Aangeleerd gedrag

Reflex

Sperren

Prikkel van een dier of mens, die dient als boodschap voor een soortgenoot =

1. Emotie
2. Lichaamstaal
3. Overdreven signalen
4. Signaal

Zonder te praten
met je lichaam laten zien
hoe je je voelt =

1. Emotie
2. Lichaamstaal
3. Overdreven signalen
4. Signaal

Signalen die erg opvallen en
een sterke reactie oproepen =

1. Emotie
2. Lichaamstaal
3. Overdreven signalen
4. Signaal

Wat iemand voelt
(is zichtbaar in de gezichtsuitdrukking)
=

1. Emotie
2. Lichaamstaal
3. Overdreven signalen
4. Signaal

4.4 Samen leven

Leerdoelen 4.4 Samen leven:

• Je kunt uitleggen hoe dieren met elkaar samenwerken in een groep.
  
• Je kunt beschrijven hoe dieren in een groep de baas kunnen zijn over andere dieren.
  
• Je kunt beschrijven 

     wanneer dieren dreigen 

     en wat overspronggedrag is.

Groepsdieren

- dieren die samen in een groep leven

- ze werken samen

Taakverdeling

- dan is het duidelijk 

   wie wat doet

- vergroot de kans 

   op overleven

Dominant

 = een dominant dier is de baas over andere dieren.

Onderdanig

 = een onderdanig dier heeft een baas boven zich.

Rangorde

 = als er in een groep dominante en onderdanige

    dieren zijn en elk dier zijn plaats kent.

   -   bij ruzies houden de dieren zich aan regels om verwondingen te voorkomen.

Dreigen

 = bij dreigen bepaal je wie de sterkste is,

     zonder te vechten.

Overspronggedrag

 = gedrag van een dier dat niet bij de situatie past

 -  het gedrag ontstaat als het dier (of mens) 

     twijfelt tussen twee soorten gedrag.