KB 4.4 Samen leven

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

MK 4.1 Prikkels en gedrag

Proefwerk hoofdstuk 4

Gedrag blz. 6 t/m 48

in de toetsweek

maandag 20 maart 

• Dominant & onderdanig
• Gedrag & aangeboren & aangeleerd

• Signaal & overdreven signalen
  

• Belonen & straffen 
• Dreigen
• Emotie
• Ethogram
• Groepsdier
• Handeling
• Imiteren
• Inzicht

• Lichaamstaal
  
• Natuurlijke leefomgeving
• Oefenen
• Prikkel
• Rangorde
• Reageren
• Reflex
• Samenwerking
• Solitair dier
• Sperren
• Taakverdeling

• Samenwerking
  
• Solitair dier
• Sperren
• Taakverdeling

Begrippen blz. 158 + 159

• Dominant & onderdanig
• Gedrag & aangeboren & aangeleerd

• Signaal & overdreven signalen
  

• Belonen & straffen 
• Dreigen
• Emotie
• Ethogram
• Groepsdier
• Handeling
• Imiteren
• Inzicht

• Lichaamstaal
  
• Natuurlijke leefomgeving
• Oefenen
• Prikkel
• Rangorde
• Reageren
• Reflex
• Samenwerking
• Solitair dier
• Sperren
• Taakverdeling

• Samenwerking
  
• Solitair dier
• Sperren
• Taakverdeling

Begrippen blz. 158 + 159

alles wat een mens/dier doet

verandering in de omgeving/je lichaam waarop je kunt reageren

klein stukje gedrag

een lijst met beschrijvingen van de verschillende handelingen van een mens/dier

prikkel vanuit het lichaam van een mens/dier

prikkel die van buiten het lichaam van een mens/dier komt

gedrag wat je moet aanleren

vaste, snelle reactie op een prikkel

gedrag dat je vanaf de geboorte al hebt

wijd opendoen van de snavel door jonge vogels als de oudervogel met voer bij het nest komt

Ethogram

Gedrag

Handeling

Inwendige prikkel

Prikkel

Uitwendige prikkel

Aangeboren gedrag

Aangeleerd gedrag

Reflex

Sperren

leren door na te denken

leren door hetzelfde gedrag vaak te herhalen

leren door gedrag na te bootsen

leren doordat het juiste gedrag beloond wordt

leren doordat het verkeerde gedrag bestraft wordt

Beloning

Inzicht

Imiteren

Oefenen

Straf

wat iemand voelt

zonder te praten met je lichaam laten zien hoe je je voelt

prikkel van een dier of mens, die dient als boodschap voor een soortgenoot

signalen die erg opvallen en een sterke reactie oproepen

Emoties

Lichaamstaal

Signaal

Overdreven signalen

Leren door na te denken

1. Inzicht
2. Imiteren
3. Oefenen
4. Reflex

Leren door gedrag na te bootsen

1. Inzicht
2. Imiteren
3. Oefenen
4. Reflex

Leren door hetzelfde gedrag vaak te herhalen

1. Inzicht
2. Imiteren
3. Oefenen
4. Reflex

alles wat een mens/dier doet

verandering in de omgeving/je lichaam waarop je kunt reageren

klein stukje gedrag

een lijst met beschrijvingen van de verschillende handelingen van een mens/dier

prikkel vanuit het lichaam van een mens/dier

prikkel die van buiten het lichaam van een mens/dier komt

gedrag wat je moet aanleren

vaste, snelle reactie op een prikkel

gedrag dat je vanaf de geboorte al hebt

wijd opendoen van de snavel door jonge vogels als de oudervogel met voer bij het nest komt

Ethogram

Gedrag

Handeling

Inwendige prikkel

Prikkel

Uitwendige prikkel

Aangeboren gedrag

Aangeleerd gedrag

Reflex

Sperren

4.4 Samen leven

Leerdoelen 4.4 Samen leven:

• Je leert hoe dieren met elkaar samenwerken in een groep, wie de baas is en hoe dieren zich gedragen bij ruzie.

Groepsdieren

- dieren die samen in een groep leven

- ze werken samen

Taakverdeling

- dan is het duidelijk 

   wie wat doet

- vergroot de kans 

   op overleven

D o m i n a n t

 = e e n  d o m i n a n t d i e r  i s        d e   b a a s   o v e r   a n d e r e  

    d i e r e n.

     O      n  d e  r    d  a  n     ig

  =          e      e      n        on    de         r   d       a     n      ig             d ie      r        hee    ft

             ee     n           b      a     a      s    b     o    v       e   n            z      i        c       h.   

     O      n  d e  r    d  a  n     ig

  =          e      e      n        on    de         r   d       a     n      ig             d ie      r        hee    ft

             ee     n           b      a     a      s    b     o    v       e   n            z      i        c       h.   

Dominant

 = een dominant dier is de baas over andere dieren.

Onderdanig

 = een onderdanig dier heeft een baas boven zich.

Rangorde

 = als er in een groep dominante en onderdanige

    dieren zijn en elk dier zijn plaats kent.

   -   bij ruzies houden de dieren zich aan regels om verwondingen te voorkomen.

Dreigen

 = bij dreigen bepaal je wie de sterkste is,

     zonder te vechten.

Overspronggedrag

 = gedrag van een dier dat niet bij de situatie past

 -  het gedrag ontstaat als het dier (of mens) 

     twijfelt tussen twee soorten gedrag.

Dieren die samen in een groep leven, ze werken samen

Het is duidelijk wie wat doet, hier- door vergroot de kans op overleven

Dit dier is de baas over andere dieren.

Dit dier heeft een baas boven zich.

Als er in een groep dominante en onderdanige dieren zijn en elk dier zijn plaats kent.

Dan bepaal je wie de sterkste is, zonder te vechten.

Gedrag van een dier dat niet bij de situatie past.

Groepsdieren

Taakverdeling

Dominant dier

Onderdanig dier

Rangorde

Dreigen

Overspronggedrag

Weektaak 6 t/m 12 maart:

Leren: 4.4 = blz. 6 t/m 48

Maken: opdrachten 4.4 = blz. 40 t/m 48

               Verplicht: 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 14, 15

               Zelf samenvatten (& test jezelf)

Zorg dat de verplichte opdrachten voor de volgende les gemaakt zijn.

Lees voor de volgende les hoofdstuk 4 goed door.

Proefwerk hoofdstuk 4

Gedrag blz. 6 t/m 48

in de toetsweek

maandag 20 maart