2.1 t/m 2.3 herhalen 3T2

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Herhalen en extra uitleg 2.1 t/m 2.3

Functie skelet

• Stevigheid: rechtop staan
  
• Beweging: spieren en gewrichten
• Bescherming: organen
• Vorm geven
  

*2 soorten beenderen

• Pijpbeenderen: rond (houden je lichaam rechtop)
• Platte beenderen: plat (beschermen kwetsbare organen)

Waar bestaan botten uit? 

Botten bestaan uit beencellen die in ringen groeien. 

Ze maken tussencelstof dat bestaat uit veel kalk en een beetje lijmstof. 

Kraakbeenweefsel

Tussencelstof: veel lijmstof, weinig kalk

Beenweefsel

Tussencelstof: veel kalk, weinig lijmstof

*Houding

De vorm van de wervelkolom lijkt op tweemaal de letter S boven elkaar. We noemen dit de dubbele -S-vorm.

Er zijn ook mensen die een afwijking hier aan hebben. Zij hebben geen dubbele -S-vorm, maar hebben een zijwaartse kromming in de rug: scoliose

*Goede lichaamshouding

De manier waarop je zit en staat.

Houd je rug zoveel mogelijk recht!

Goed tillen

Goed zitten

*Hernia

• Als je vaak verkeerd tilt kan de buitenring van een kraakbeenschijf kapot gaan.

• De zachte kern komt naar buiten en drukt tegen het ruggenmerg met de zenuwen. Dit veroorzaakt pijn. 

Hoe zitten botten aan elkaar vast? 

Er zijn verschillende verbindingen:

vergroeiing - naadverbinding - kraakbeenverbinding - gewricht

Hoe werkt een gewricht?

• Kogelgewricht: zit in je schouder, je arm kan alle kanten op bewegen 
• 
  Scharniergewricht: verbinding tussen de ellepijp en opperarmbeen. Kan maar in 1 richting heen en weer bewegen
• Rolgewricht: verbinding tussen je spaakbeen en ellepijp. Rond draaien

Gewricht van buiten (1) en van binnen (2)

Bewegen

Botten kunnen zelf niet bewegen

Je spieren trekken samen (ze worden korter en dikker) en zo kan je bewegen.

*Spieren laten botten bewegen

Spieren bedekken je hele skelet. Spieren zitten met pezen vast aan het bot. 

De spier die samentrekt wordt korter en dikker. Deze trekt de pees aan die het bot in beweging brengt.

Spieren laten botten bewegen

Spieren kunnen alleen samentrekken. Om een spier weer langer en korter te maken is een spier met tegengestelde beweging nodig = antagonist

Voorbeeld: biceps - triceps

De bouw van een spier

Een spier is opgedeeld in spierbundels. 

Spierbundels bestaan uit spiervezels.

Spiervezels bevatten dwarswandjes waar draadjes tussen zitten.

Werking Spieren

In spiervezels kunnen de dunne draadjes naar elkaar toe bewegen. De spier wordt dan korter en dikker.

Spieren trainen

Voor een goede sportprestatie:

• Krachttraining: serie oefeningen, stoppen (moe), herstel (spiervezels waren beschadigd)
• Lenigheid: spieren langer maken, ook banden/kapsels
• Coördinatie: juiste volgorde samentrekken spieren

Vragen?