5.6+5.8

Hoofdstuk 5 - Erfelijkheid en evolutie
1 / 33
next
Slide 1: Slide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 2,3

This lesson contains 33 slides, with interactive quizzes and text slides.

Items in this lesson

Hoofdstuk 5 - Erfelijkheid en evolutie

Slide 1 - Slide

Erfelijkheid en evolutie
Les 1+2: Fenotype, Genotype en Chromosomen (1+2) + Erfelijkheid (3)
Les 3+4: DNA technieken (6) + Erfelijkheid (8)
Les 5+6: Evolutie (4+5)

Toets: Maandag 5 juni

Slide 2 - Slide

Doelen van de les
Je kunt enkele DNA technieken in de biotechnologie omschrijven
Je kunt omschrijven wat genen en allelen zijn
Je kunt omschrijven wat een mutatie is
Je kunt omschrijven wat kanker is

Slide 3 - Slide

Biotechnologie
Biotechnologie is verzamelnaam voor technieken waarbij organismen worden gebruikt.

Klassieke biotechnologie
Moderne biotechnologie

Slide 4 - Slide

Recombinant-DNA-techniek
Nieuwe erfelijke informatie aanbrengen in het DNA van een ander organisme = genetische modificatie

Slide 5 - Slide

Wat is genetische modificatie? 



Transgeen - genetisch gemodificeerd organisme

Slide 6 - Slide

Crispr-cas
- Wijzigingen in de bestaande genen van een organisme, ook wel gene-editing genoemd.
- Gentherapie is het gebruik van gene-editingtechnieken om kapotte genen te repareren

Slide 7 - Slide

Crispr-cas

Slide 8 - Slide

Discussie

Slide 9 - Slide

3.8
Dominant en recessief

Slide 10 - Slide

Genen en allelen
Voorbeeld: 
Gen: B - oogkleur, A - haarkleur
Gen A - twee verschillende allelen voor haarkleur
Gen B - twee dezelfde allelen voor oogkleur

Slide 11 - Slide

Belangrijke termen
Genotype
Fenotype
Dominant
Recessief
Heterozygoot
Homozygoot

Slide 12 - Slide

Eigenschappen doorgeven
We nemen een ander voorbeeld dan uit het boek




Versimpelde weergave

Slide 13 - Slide

Op deze chromosomen 
ligt het gen 
voor haarkleur

Slide 14 - Slide

allel: donker haar
allel:
rood haar

Slide 15 - Slide

Wat is het genotype van vader?
Wat is het fenotype van vader?
Welke van de twee genen is dominant?
Welke van de twee genen is recessief?
donker haar
rood haar
Schrijf de antwoorden in je schrift!

Slide 16 - Slide

Wat is het genotype van vader?  donker / rood
Wat is het fenotype van vader?   donker haar
Welke van de twee genen is dominant?    donker
Welke van de twee genen is recessief?     rood
donker haar
rood haar

Slide 17 - Slide

allel: rood haar
allel:
rood haar

Slide 18 - Slide

Wat is het genotype van Sander?
Wat is het fenotype van Sander?
Wanneer komt een recessief gen tot uiting in het fenotype?
rood haar
rood haar
Schrijf de antwoorden in je schrift!

Slide 19 - Slide

Wat is het genotype van Sander?  rood / rood
Wat is het fenotype van Sander?   rood haar
Wanneer komt een recessief gen tot uiting in het fenotype?
Alleen als er GEEN dominant gen aanwezig is
rood haar
rood haar

Slide 20 - Slide

Sander heeft twee genen die hetzelfde zijn: rood/rood.
Dit noemen we:
HOMOZYGOOT
(denk aan homoseksueel. Een homoseksueel stel, dat zijn twee mannen of twee vrouwen, dus allebei hetzelfde geslacht)
allel: rood haar
allel:
rood haar

Slide 21 - Slide

Vader heeft twee genen die verschillend zijn: donker/rood.
Dit noemen we:
HETEROZYGOOT
(denk aan heteroseksueel. Een heteroseksueel stel, dat is een man en een vrouw, dus allebei een ander geslacht)
allel: donker haar
allel:
rood haar

Slide 22 - Slide

va
                      vader                           moeder                     Sander                        zus

genotype   donker/rood             donker/rood             rood/rood              donker/donker
fenotype    donker                       donker                       rood                       donker

                       heterozygoot           heterozygoot           homozygoot        homozygoot
                                                                                                rood                        donker


Slide 23 - Slide

Een eenvoudigere schrijfmethode voor het genotype

dominante gen: hoofdletter
recessieve gen: kleine letter
Gebruik altijd de A of B (dus Aa of BB)
(Bijv: een grote C lijkt te veel op een kleine c)

Slide 24 - Slide

va
                      vader                           moeder                     Sander                        zus

genotype   Aa                                Aa                               aa                            AA
fenotype    donker                       donker                       rood                       donker

                       heterozygoot           heterozygoot           homozygoot        homozygoot
                                                                                                rood                        donker


Slide 25 - Slide

Vragen

Slide 26 - Slide

Welk allel is recessief?
A
Allel voor steil haar
B
allel voor krullend haar

Slide 27 - Quiz

Welk allel is dominant?
A
Witte vacht
B
Zwarte vacht
C
Dat kan je niet weten
D
Vachtkleur

Slide 28 - Quiz

Wat is homozygoot dominant?
A
Aa
B
aa
C
AA
D
Aa

Slide 29 - Quiz

Gen voor krullend haar (dominant) = A
Gen voor steil haar (recessief) = a
Persoon is heterozygoot en heeft krullend haar
Wat is het genotype van deze persoon?

Slide 30 - Open question

Vader (bruine ogen) is homozygoot dominant (BB), moeder (blauwe ogen) is homozygoot recessief. Hoeveel procent kans is er dat hun eerste kind bruine ogen heeft? Leg je antwoord uit.

Slide 31 - Open question

Het gen voor krullend haar is dominant (A), dat voor steil haar recessief (a). Een vrouw die homozygoot is voor steil haar krijgt vier kinderen van een man met krullend haar.
Wat is het genotype van de vader?

Slide 32 - Open question

Aan het werk
Maken: 
5.6 - 1 t/m 8 
5.8 - 1 t/m 3

Klaar? Oefenen met kruisingen
www.biologiepagina.nl -> Erfelijkheid en evolutie -> oefenen
(https://biologiepagina.nl/2en3/Erfelijkheidevolutie/Oefentoetskruisingen/erfelijkheid.htm)

Slide 33 - Slide