,

Aantekeningen paragraaf 1 tm 4

§4.1
Eigen keuzes maken
BASIS
A
Leven in zuilen
Leerdoel:
  • Je kunt uitleggen dat de Nederlandse samenleving tot in de jaren 1950 verzuild was
Begrippen:
  • verzuiling
  • mentaliteit
  • sociale controle
B
Jeugdculturen
Leerdoel:
  • Je kunt drie jeugdculturen omschrijven die ontstonden in de jaren 1950 en 1960
C
Individualisering
Leerdoel:
  • Je kunt beschrijven hoe in de Nederlandse samenleving het individu meer centraal kwam te staan
Begrippen:
  • ontzuiling
  • secularisatie
  • individualisering
Begrippen:
  • jeugdcultuur
1 / 37
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolmavoLeerjaar 3

This lesson contains 37 slides, with text slides.

Items in this lesson

§4.1
Eigen keuzes maken
BASIS
A
Leven in zuilen
Leerdoel:
  • Je kunt uitleggen dat de Nederlandse samenleving tot in de jaren 1950 verzuild was
Begrippen:
  • verzuiling
  • mentaliteit
  • sociale controle
B
Jeugdculturen
Leerdoel:
  • Je kunt drie jeugdculturen omschrijven die ontstonden in de jaren 1950 en 1960
C
Individualisering
Leerdoel:
  • Je kunt beschrijven hoe in de Nederlandse samenleving het individu meer centraal kwam te staan
Begrippen:
  • ontzuiling
  • secularisatie
  • individualisering
Begrippen:
  • jeugdcultuur

Slide 1 - Slide

§4.1
Eigen keuzes maken
BASIS
A
Leven in zuilen
Rond 1880: verzuiling
Oorzaak: leiders van protestantse kerken willen hun mensen beschermen tegen 'slechte' invloeden. 
  • Eigen voetbalvereniging
  • Eigen krant
  • Eigen school
  • Eigen politieke partij
  • Eigen vakbond.
Leerdoel:
  • Je kunt uitleggen dat de Nederlandse samenleving tot in de jaren 1950 verzuild was
Begrippen:
  • verzuiling
  • mentaliteit
  • sociale controle

Slide 2 - Slide

§4.1
Eigen keuzes maken
BASIS
A
Leven in zuilen
Hoe zag het leven er uit?
  • Je deed alles binnen je eigen zuil:
    boodschappen
    tv-kijken 
    krant lezen

Verzuiling zorgt voor een bepaalde mentaliteit 
  • gehoorzamen aan de leiders
  • kinderen luisteren naar ouders/leraren
  • sterke sociale controle

Gevolg: mensen gedragen zich hetzelfde

Slide 3 - Slide

§4.1
Eigen keuzes maken
BASIS
A
Leven in zuilen
Tweede Wereldoorlog

  • Men was vooral Nederlander
  • Bezetter verbood kranten, radio, politiek

Na de oorlog terug naar het oude. 

Behalve de jongeren....

Slide 4 - Slide

§4.1
Eigen keuzes maken
BASIS
B
Jeugdculturen
Verandering vanaf 1950:
  • Lonen omhoog, welvaart stijgt
  • Jongeren langer naar school

Gevolg:
  • Jongeren zitten meer bij elkaar
  • Invloed op elkaars gedrag

Gevolg:
  • Jeugdculturen: eigen stijl en mentaliteit van een groep jongeren. Kleding, kapsel, muziek.
    Nozems, provo's, hippies. 
Leerdoel:
  • Je kunt drie jeugdculturen omschrijven die ontstonden in de jaren 1950 en 1960.
Begrippen:
  • jeugdcultuur

Slide 5 - Slide

§4.1
Eigen keuzes maken
BASIS
B
Jeugdculturen
Nozems

  • Eind jaren 50
  • Werkende jongens uit steden
  • Kenmerken: brommer, leren jack, spijkerbroek, vetkuif
  • Willen genieten van hun vrijheid.

En de meiden? Petticoats, veel make up en strakje truitjes

Slide 6 - Slide

§4.1
Eigen keuzes maken
BASIS
B
Jeugdculturen
Provo's

  • Midden jaren 1960
  • Studerenden aan de universiteit
  • Ze provoceerden het gezag
  • Willen samenleving en politiek veranderen

Slide 7 - Slide

§4.1
Eigen keuzes maken
BASIS
B
Jeugdculturen
Hippies

  • Eind jaren 60
  • Lief zijn voor elkaar
  • Waren tegen milieuvervuiling, oorlog en kernwapens
  • Herkanbaar aan: kleding met veel kleuren, bloemen en parelkettingen. Lang haar
  • Waren voorstander van vrije seks, blowen, popfestival
  • Woonden in gekraakte panden

Slide 8 - Slide

§4.1
Eigen keuzes maken
BASIS
C
Individualisering
Vanaf jaren '60 ontzuiling:
  • nieuwe radiostations zonder zuil
  • nieuwe politieke partij zonder zuil
  • jongeren trekken zich van zuilen niks aan

Gevolg:
  • Verzuilde organisaties verdwenen
  • Kranten gingen politici kritisch volgen ipv leiders zuil volgen
Leerdoel:
  • Je kunt beschrijven hoe in de Nederlandse samenleving het individu meer centraal kwam te staan
Begrippen:
  • ontzuiling
  • secularisatie
  • individualisering

Slide 9 - Slide

§4.1
Eigen keuzes maken
BASIS
C
Individualisering
Naast ontzuiling ook secularisatie: Steeds minder mensen gelovig

Kerk ouderwets:
  • Ongetrouwd samenwonen
  • Scheiden
  • Voorbehoedsmiddelen

Kerk moet zich niet bemoeien met zulke persoonlijke kwesties

Slide 10 - Slide

§4.1
Eigen keuzes maken
BASIS
C
Individualisering
Mensen laten zich minder beïnvloeden door anderen.

Oorzaken:
  • Door secularisatie hadden leiders minder macht
  • In steden was minder sociale controle

Dit leidde tot individualisering 


Slide 11 - Slide

TERUG KIJKEN
Socialisten
Liberalen
Katholieken
Protestanten
Gehoorzaam zijn
Sociale controle
Bijv. kranten, omroepen,
politieke partijen, voetbalclubs
De Tweede Wereldoorlog
1950
nozems
provo's
hippies
ouderwets
bemoeizuchtig
secularisatie
minder sociale
controle
meer individuali-
sering

Slide 12 - Slide

§4.2
Over grenzen kijken
BASIS
A
Zuinig leven
Leerdoel:
  • Je kunt omschrijven welke mentaliteit past bij de periode van de wederopbouw
Begrippen:
  • wederopbouw
  • babyboom
B
Consumptiemaatschappije
Leerdoel:
  • Je kunt oorzaken en gevolgen noemen van het ontstaan van een consumptiemaatschappij
C
De wereld dichtbij
Leerdoel:
  • Je kunt beschrijven hoe in Nederland een informatiemaatschappij ontstond en welke gevolgen dit had
Begrippen:
  • informatiemaatschappij
  • globalisering
Begrippen:
  • consumptiemaatschappij
  • massacultuur
  • amerikanisering

Slide 13 - Slide

§4.2
Over de grenzen kijken
BASIS
A
Zuinig leven
Na WO2: Nederland moet opnieuw opgebouwd worden - wederopbouw

Mentaliteit: bereid om hard te werken voor weinig loon. 

Somber leven: aan alles was te kort.

1950: einde wederopbouw - economie op niveau van voord de oorlog
Leerdoel:
  • Je kunt omschrijven welke mentaliteit past bij de periode van de wederopbouw
Begrippen:
  • wederopbouw
  • babyboom

Slide 14 - Slide

§4.2
Over de grenzen kijken
BASIS
A
Zuinig leven
Tijdens WO2
Trouwen en kinderen krijgen wordt uitgesteld.

Na WO2
Veel stelletjes trouwen en krijgen kinderen. 

Gevolg
Tussen 1945 en 1955 een babyboom

Gevolg
Grote woningnood ➤ wonen bij familie of kleine woning

Tijdens jaren 50: snel nieuwe woningen bouwen, lage kwaliteit

Slide 15 - Slide

§4.2
Over de grenzen kijken
BASIS
A
Zuinig leven
Koloniale oorlog 1945-1949
Indonesië wil onafhankelijk zijn, Nederland wil zijn kolonie niet kwijt

Inkomsten Indië nodig voor wederopbouw

1949 Indonesië onafhankelijk

Veel Indonesiërs komen naar Nederland

Slide 16 - Slide

§4.2
Over de grenzen kijken
BASIS
B
Een consumptiemaatschappij
Vanaf 1955: stijging lonen. 

Gevolg:
Nederland wordt een consumptiemaatschappij: veel mensen kunnen luxeproducten kopen
  • nieuw bankstel
  • wasmachine
  • televisie

Verder meer vrije tijd

Gevolg:
Voor het eerst op vakantie
Leerdoel:
  • Je kunt oorzaken en gevolgen noemen van het ontstaan van een consumptiemaatschappij
Begrippen:
  • consumptiemaatschappij
  • massacultuur
  • amerikanisering

Slide 17 - Slide

§4.2
Over de grenzen kijken
BASIS
B
Een consumptiemaatschappij
Door consumptiemaatschappij ontstaat massacultuur
Een cultuur waarin mensen allemaal dezelfde producten kopen. 

In jaren 50: Reclames op de radio en foto's in tijdschriften waren belangrijk voor het ontstaan van zo'n massacultuur

In jaren 60: reclames via tv belangrijk

Gevolg:
Tv krijgt meer invloed op uiterlijk mensen, kerk en familie minder

Slide 18 - Slide

§4.2
Over de grenzen kijken
BASIS
B
Een consumptiemaatschappij
Vanaf 1955: Amerikanisering

Oorzaak:
Naar de bioscoop:
  • filmsterren in spijkerbroek
  • cola drinken
  • in grote auto's rijden

Gevolg:
  • Steeds meer Amerikaanse producten kopen

Slide 19 - Slide

§4.2
Over de grenzen kijken
BASIS
C
De wereld dichtbij
Jaren 50: 
Journalisten gehoorzaamden aan hun zuil

Jaren 60: 
Journalisten gaan zelf op onderzoek uit. Op tv kwamen critische programma. 
Leerdoel:
  • Je kunt beschrijven hoe in Nederland een informatiemaatschappij ontstond en welke gevolgen dit had
Begrippen:
  • informatiemaatschappij
  • globalisering

Slide 20 - Slide

§4.2
Over de grenzen kijken
BASIS
C
De wereld dichtbij
1991: Internet

Gevolgen:
  • Toegang tot enorme hoeveelheid informatie
  • Mogelijkheid om zelf informatie te verspreiden

Nederland werd een informatiemaatschappij
Gevolgen:
  • Via social media kunnen politici direct met burgers communiceren
  • Nieuwe contacten leggen via social media/forums/games
  • Online producten kopen
  • Globalisering

Maar ook nadelen:
  • Fake news
  • Algoritmes

Slide 21 - Slide

TERUG KIJKEN
babyboom
hard werken
zuinig leven
niet praten over de oorlog
consumptiemaatschappij
massacultuur
amerikanisering
globalisering
informatiemaatschappij

Slide 22 - Slide

§4.3
Gelijke rechten en nieuwe rollen
BASIS
A
Vaste rollen
Gezin tot jaren 1950:
  • tot trouwen bij ouders wonen
  • veel kinderen krijgen
  • scheiden was eigenlijk onmogelijk
  • homosexualiteit onbespreekbaar

Een vast rollenpatroon:
  • vrouwen: huishouden en kinderen opvoeden
  • meisjes: naar de huishoudschool 
  • mannen: buitenshuis werken
  • jongens: vak leren om geld te kunnen verdienen
Leerdoel:
  • Je kunt beschrijven hoe Nederlanders vanaf de jaren 1950 anders gingen denken over de rollen binnen het gezin
Begrippen:
  • rollenpatroon
  • gezinspolitiek
  • handelingsonbekwaam

Slide 23 - Slide

§4.3
Gelijke rechten en nieuwe rollen
BASIS
A
Vaste rollen
Ongelijke positie man/vrouw ook in de wet:
  • gezinspolitiek
  • getrouwde vrouwen handelingsonbekwaam
    - geen eigen bankrekening 
    - toestemming man bij aankopen 
  • ambtenaren/onderwijzeressen ontslagen na trouwen

Slide 24 - Slide

§4.3
Gelijke rechten en nieuwe rollen
BASIS
A
Vaste rollen
Veranderingen:
1955: getrouwde vrouwen niet meer ontslagen
1957: einde handelingsonbekwaamheid

Vrouwen mochten nu ook werken!

Slide 25 - Slide

§4.3
Gelijke rechten en nieuwe rollen
BASIS
A
Vaste rollen
Gezin tot jaren 1950:
  • tot trouwen bij ouders wonen
  • veel kinderen krijgen
  • scheiden was eigenlijk onmogelijk
  • homosexualiteit onbespreekbaar

Een vast rollenpatroon:
  • vrouwen: huishouden en kinderen opvoeden
  • meisjes: naar de huishoudschool 
  • mannen: buitenshuis werken
  • jongens: vak leren om geld te kunnen verdienen
Leerdoel:
  • Je kunt beschrijven hoe Nederlanders vanaf de jaren 1950 anders gingen denken over de rollen binnen het gezin
Begrippen:
  • rollenpatroon
  • gezinspolitiek
  • handelingsonbekwaam

Slide 26 - Slide

§4.3
Gelijke rechten en nieuwe rollen
BASIS
A
Vaste rollen
Ongelijke positie man/vrouw ook in de wet:
  • gezinspolitiek
  • getrouwde vrouwen handelingsonbekwaam
    - geen eigen bankrekening 
    - toestemming man bij aankopen 
  • ambtenaren/onderwijzeressen ontslagen na trouwen

Slide 27 - Slide

§4.3
Gelijke rechten en nieuwe rollen
BASIS
A
Vaste rollen
Veranderingen:
1955: getrouwde vrouwen niet meer ontslagen
1957: einde handelingsonbekwaamheid

Vrouwen mochten nu ook werken!

Slide 28 - Slide

§4.3
Gelijke rechten en nieuwe rollen
BASIS
B
De tweede feministische golf
Eerste feministische golf:
- 1919: kiesrecht voor de vrouwen

Tweede feministische golf (1960/1970):
- gelijke kansen opleiding en werk
- verandering vaste rollenpatroon
- keuzevrijheid bij gezinsplanning
- recht op abortus

Actiegroepen:
- Dolle Mina's: zoeken aandacht in de media
- Man-Vrouw-Maatschappij (MVM): in gesprek met politiek
Leerdoel:
  • Je kunt beschrijven voor welke rechten vrouwen streden tijdens de tweede feministische golf
Begrippen:
  • feminisme
  • tweede feministische golf

Slide 29 - Slide

§4.3
Gelijke rechten en nieuwe rollen
BASIS
C
Meer persoonlijke vrijheid
Vanaf 1960:
  • Gezin verandert:
    - samenwonen zonder trouwen geen probleem
    - scheiden wordt makkelijker
    - eenoudergezinnen
    - samengestelde gezinnen
    - bewust geen kinderen nemen
    - bewust vrijgezel blijven 
  • Homoseksualiteit:
    - meer ruimte voor homo- en biseksuelen
    - oprichting COC 
    - cafe en clubs voor homoseksuelen
    - 2001: homoseksuelen mogen trouwen
Leerdoel:
  • Je kunt met behulp van voorbeelden uitleggen dat Nederlanders vanaf de jaren 1960 meer mogelijkheden kregen om zelf te bepalen hoe ze wilden leven
Begrippen:
  • discriminatie

Slide 30 - Slide

§4.3
Gelijke rechten en nieuwe rollen
BASIS
C
Meer persoonlijke vrijheid
Vanaf 1960:
  • Keuzes over leven en dood
    -  1980: abortus legaal
    -  2001: euthanasie mogelijk

  • Wijzigingen in de grondwet:
    -  1983: iedereen gelijk, discriminatie verboden 

Slide 31 - Slide

§4.4
Een multiculturele samenleving
BASIS
A
Migratie
Migrant = iemand die naar een ander land verhuist.

Migranten nemen hun eigen cultuur mee naar NL

Daarom veranderde Nederland in een multiculturele samenleving
Leerdoel:
  • Ik kan verschillende groepen migranten omschrijven die van Nederland een multiculturele samenleving maakten
Begrippen:
  • migrant
  • multiculturele samenleving
  • gastarbeiders

Slide 32 - Slide

§4.4
Een multiculturele samenleving
BASIS
A
Migratie

Verschillende groepen
  • Nederlandse koloniën
1949: Indonesië
1975: Suriname

Sommige groepen voelden zich na onafhankelijkheid niet meer veilig in eigen land.
Bijv. Molukkers. Zij hadden met Nederland meegevochten in onafhankelijkheidsoorlog

Vanaf 1960:
Antillianen. Economie op antillen erg slecht

Slide 33 - Slide

§4.4
Een multiculturele samenleving
BASIS
A
Migratie
  • Gastarbeiders
  • Jaren 1950/1960 te kort aan arbeidskrachten.
  • Bedrijven halen deze uit buitenland. 
  • Gastarbeiders gaan ongeschoold werk doen.

1950: Spanje, Italië
1960: Turkije, Marokko
1990: Oost-Europa

Slide 34 - Slide

§4.4
Een multiculturele samenleving
BASIS
A
Migratie
Vluchtelingen

  • Oorlog
  • Vervolging vanwege geloof, seksuele geaardheid, arkomst, mening

Gevolg: Hierdoor wordt Nederland een multiculturele samenleving

Slide 35 - Slide

§4.4
Een multiculturele samenleving
BASIS
B
Integratie
integratie = onderdeel van de samenleving worden.

Lange tijd lukte dit niet.
Oorzaken:
  • Migranten en Nederlanders leefden gescheiden (tot jaren 80)
    Molukkers in kampen, gastarbeiders in groepshuizen
  • Veel gastarbeiders raakten jaren 1980 kun baan kwijt. Vonden niet snel nieuw werk, want weinig opleiding en slecht Nederlandse taal
  • Cultuur en religie week af van Nederlandse standaard. 
    Dit zorgde voor problemen in acceptatie. Gevolg: spanningen 
Leerdoel:
  • Ik kan beschrijven hoe in Nederland het denken over integratie is veranderd
Begrippen:
  • integratie

Slide 36 - Slide

§4.4
Een multiculturele samenleving
BASIS
B
Integratie
Aandacht voor integratie vanaf jaren 80
Meer steun  bij integratie: inburgeringscursussen


  • Meer verplichtingen migranten
    - inburgeringscursus volgen 

Overheid komt met maatregelen:
Wetten die discriminatie verboden
Beperken migratie

Slide 37 - Slide