Delier

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Delier, module VT

Inhoud

• Wat is een delier?,
• Kenmerken,
• Oorzaken,
• Riscofactoren
• Gevolgen
• Preventieve maatregelen.

Kort college over delier. 

Daarna kunnen jullie zelfstandig aan het werk met Opdracht opdracht 5 'psychische problemen' 

uit de verdieping deelopdracht C

Omvar een E-learning 

Waar denk je aan bij het woord
Delier

Waar denk je aan bij het woord delier? Heb je er eerder over gehoord?

- Mensen met een delier zijn plotseling heel erg in de war, zonder dat ze het zelf in de gaten hebben. 

- Een delier lijkt op ijlen, wat kinderen soms doen als ze koorts hebben. Een delier komt dan ook meestal voor in combinatie met een lichamelijke ziekte. - Een delier is niet zomaar een onschuldige bijwerking van een ziekte. Het is een signaal dat er iets ernstigs aan de hand is, dat onderzocht en behandeld moet worden. 

-Een delier verdwijnt als de lichamelijke ziekte over is.

Delier

• Acute verwardheid
• Tijdelijke (soms enkele uren/dagen) psychische stoornis op basis van lichamelijke ontregeling.
• Veroorzaakt door een disbalans in neurotransmitters
  

Een delier is een toestandsbeeld dat in korte tijd ontstaat (uren tot dagen), waarbij het bewustzijn wisselend gestoord is en de patiënt vaak verward is.

Er is altijd sprake van stoornissen in aandacht, denken en concentratie met daarbij vaak hallucinaties en/of wanen. Een delier treedt altijd op in het kader van een onderliggend somatisch lijden en vertoont een wisselend beloop. Vaak zijn de symptomen 's nachts ernstiger dan overdag.

Er is sprake van een disbalans van neurotransmitters, met name een te weinig aan acetylcholine en een (relatief) teveel aan dopamine. 

Je kunt het zien als kortsluiting in het brein.

Drie vormen van delier

• Hyperactief delier ('plukkerig zijn, soms extreem onrustig, soms wanen/ hallucinaties)
• Hypoactief delier (apathisch, teruggetrokken gedrag)
• Gemengde vorm (bovenstaande vormen wisselen elkaar af)

0

Filmpje over delier duu3 2.50min.

Observeer goed de houding van de zorgvragers, naasten en zorgverlener. Koppel na het filmpje je bevindingen terug.

Kenmerken van een delier

• Verandering in bewustzijn
• Aandacht en concentratieproblemen
• Onrustig gedrag/of juist apathisch
  
• Desoriëntatie
  
• Hallucinaties / waan ideeën 

Voorbeelden geven: Twee oudere patiënten op een twee persoonskamer met een delier zonder polsbandje 

Risicofactoren

• Leeftijd van 70 jaar en  ouder 
• Cognitieve stoornissen 
• Visus – en gehoorstoornissen 
• Stoornissen in activiteiten van het dagelijks leven 
• Gebruik van alcohol en opiaten 
• Infecties 
• Koorts 
• Dehydratie
  
• Electrolytenstoornissen  (balans houden van het lichaam)

Een jonger brein ontspoort minder snel dan een ouder brein. Jongeren zijn beter in staat om te compenseren.

 Hoewel het delier in principe een voorbijgaande aandoening is, vindt bij cognitief kwetsbare patiënten niet altijd volledig herstel plaats. 

Het optreden van een delier is een prognostisch ongunstig verschijnsel. De kans op overlijden van patiënten >65 jaar die met delier zijn opgenomen in een ziekenhuis, is 2-3x hoger dan die van patiënten zonder delier. De overleving van patiënten met een vergevorderd stadium van kanker die een delier ontwikkelen, bedraagt 21-24 dagen.

Gevolgen delier

- Delirant kan moeilijk worden voor zichzelf en omgeving

          Vallen --> botbreuken

          Zichzelf verwonden

           Lostrekken katheter of drains

- Grotere kans op overlijden aan onderliggende lichamelijke oorzaak

- Onterechte overplaatsing naar psychiatrische afdeling of zorginstelling

- Ontstaan van blijvende schade aan cognitieve functies

- Ontstaan van gevoelens van angst, schaamte of depressie na herstel van         delier

Lange termijn gevolgen na doormaken delier

- Vergeetachtigheid

- Concentratieproblemen

- Moeilijkheden met organiseren en regelen

- Snel geïrriteerd zijn

- Een verminderde intelligentie

- Dementie

- Verergering dementie indien al aanwezig

- Overlijden

Hoe denk je iemand te kunnen helpen met een delier?

Verpleegkundige interventies

• Screenen met observatielijst  (DOS score)
• Zorg voor rust / prikkelarme omgeving
• Bied steeds herkenningspunten uit de werkelijkheid aan, zoals een klok, een kalender en foto's
• Angst reduceren  / Wek geen achterdocht door te fluisteren of kamers op slot te doen.
• Medicatie geven
• Biedt structuur 

• Zorg voor een goed dag-nachtritme ( aanbieden van activiteiten, wisselend daglicht)

Meest voorkomende medicatie is haldol mag niet worden gegeven aan parkinson patienten.  Haldol zorgt voor verminderde afgifte van Dopamine in de hersenen.

DOS

•  Delerium Observatie Screening SchaaL (DOS),
• Systematische wijze vroegtijdige signalering symptomen delier, 
• Observeren en registreren.

In Nederland ontwikkeld.  3x per 24 uur screenen.

Medische interventies

• Screening van de medicatie met delirium bevorderende eigenschappen.
• Preventie en behandeling infecties.
• Adequate pijn behandeling
• Preventie en behandeling dehydratie
• Handhaven en verbeteren van de voedingstoestand
• Afwegen van het gebruik van invasieve interventies, zoals katheters, tegen het risico van delier

Alle extra snoertjes (infuus, CAD, drains) wil je het liefst verminderen.

Kijk naar de medicatie die wordt gegeven: zoals opioïden. 

Bevraag de patiënt en naasten (prodromen/levendige dromen, vreemde blik in de ogen etc)

Van belang om voortijdig een delier te herkennen of het voor te zijn als iemand eerder een delier heeft doorgemaakt. 

Als iemand eerder een delier heeft meegemaakt wees dan alert. Dit is een voorbode--> uitvragen bij de anamnese/opname. 

extra info over delier

https://watdoejebijdelier.nl/static/story_html5.html

Link naar de e-learning die beschreven staat in de opdracht.