VEI 4.2 Voedingsmiddel en voedingsstoffen M4 2022

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 4 - Voeding en vertering

GTL 4

Welkom allemaal! Neem je schrift, pen en tekstboek vast voor je!!!

Week 47

• t/m 4.2 alle opdrachten in je werkboek maken
• Online: test jezelf 4.2 doen
• Practicum opdracht werkboek netjes en compleet invullen

maandag

Uitleg 4.2

Opdrachten maken

Practicum glucose aantonen

Voeding en vertering

4.1 - Voedsel

4.2 - Voedingsmiddel en voedingsstoffen

4.3 - Voeding en leefstijl

4.4 - Het verteringsstelsel

4.5 - Organen voor de vertering

4.6 - Planteneters, vleeseters en alleseters

Leerdoelen Voeding en vertering

• Je kunt beschrijven welke rol bacteriën en schimmels spelen bij de voedselproductie en voedselbederf.

• Je kunt de werking van enzymen beschrijven.

• Je kunt manieren noemen waarop voedsel kan worden geconserveerd.

• Je kunt de functies van voedingsstoffen en voedingsvezels in voedingsmiddelen noemen.

• Je kunt zes groepen voedingsstoffen met hun functies en kenmerken noemen.

• Je kan uitleggen hoe je glucose en zetmeel kan aantonen

• Je kunt met behulp van de schijf van vijf adviezen voor een gezonde leefstijl geven.

• Je kunt omschrijven wat vertering is en de functie van verteringssappen en enzymen hierbij aangeven.

• Je kunt de delen van het verteringsstelsel noemen met hun functies en kenmerken.

• Je kunt de verteringssappen noemen met hun functies.

• Je kunt de delen van een tand of kies benoemen met hun kenmerken.

• Je kunt bij zoogdieren het verband aangeven tussen de voedselkeuze, de lengte van het darmkanaal en de kenmerken en functies van de tanden en kiezen.

• Je kunt omschrijven wat tandplank en tanderosie is.

4.1 - Voedsel

Herhaling

Wat wordt er niet gemaakt van gisten?

1. Brood
2. Bier
3. Wijn
4. Yoghurt

De bakker gebruikt gist om brooddeeg te laten rijzen. Kies uit: gist is een ......?

1. Bacterie
2. Dier
3. Plant
4. Schimmel

Wat is conserveren?

1. Omstandigheden ongunstig maken voor schimmels en bacteriën
2. Het vermeerderen van schimmels en bacteriën
3. Voedsel opeten
4. Omstandigheden gunstig maken voor schimmels en bacteriën

Voedsel is een

1. abiotische factor
2. biotische factor

Wat voor manier van conserveren is hier gebruikt?

1. Drogen
2. Verhitten
3. Koelen
4. Vacuüm verpakken

Wat is géén manier van conserveren?

1. steriliseren
2. pasteuriseren
3. invriezen
4. in water leggen

4.2 - Voedingsmiddel en voedingsstoffen

Plantaardig of dierlijk

Voedingsmiddelen   

• alles wat je eet/drinkt
• Plantaardig -> afkomstig van planten
• Dierlijk -> afkomstig van dieren

Voedingsstoffen

• de nuttige stoffen in voedingsmiddelen

Zoek op in je boek en vul in:

Functies van voedingsstoffen	Beschrijving
1.
2.
3.
4.

Functies van voedingsstoffen

Brandstof                           - geven energie

Bouwstof                            - groei, ontwikkeling en herstel

Beschermende stof       - houden je gezond

Reservestof                       - bruikbaar als brandstof of bouwstof,                                                            opgeslagen voor later

Zoek op en vul in

Voedingsstof	In welke voedingsmiddelen?
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Voedingsstoffen 

Voedingsstof	In welke voedingsmiddelen?
1. Eiwitten	Vlees, vis, ei, insecten, peulvruchten
2.Koolhydraten	Aardappels, granen, vruchten
3. Vetten	olie, Boter, Vlees, vette vis
4. Water	Fruit, groente, koffie, thee, frisdrank
5.Mineralen	Groente, fruit
6.Vitaminen	Groente, fruit

	Bouwstof	Brandstof	Reservestof	beschermen-de stof	Voorbeeld
Eiwitten	X	X			vlees, vis, ei, peulvruchten
Koolhydraten
Vetten
Water
Mineralen (zouten)
Vitamines

Zoek in je boek op blz. 14, 15 en 16 de functies van de 6 voedingsstoffen!

Eiwitten

• Belangrijke bouwstoffen (herstel en opbouw van delen van het lichaam)
• Te veel -> gebruikt als brandstof (of omgezet in vet en opgeslagen als reservestof)

Koolhydraten

• Brandstof 
• kan ook als bouwstof

• Te veel binnen -> omgezet in vet
• Veel in plantaardig voedsel, weinig in dierlijk voedsel

Glucose, fructose, zetmeel

Vetten

• Vooral brandstof, ook bouwstof en reservestof

Niet veel vet nodig, te veel wordt opgeslagen onder de huid

Verzadigd - slecht

Onverzadigd - goed

Water

• Bouwstof - menselijk lichaam 60%
• Vervoer van stoffen via bloed 

Water zit in fruit, frisdrank, sommige groente

Mineralen en vitaminen

• Mineralen Bouwstof
• - zouten (kalk, calcium, ijzer)f & beschermende stof

• Vitaminen: Beschermende stof
•  met letters aangegeven

Voedingsvezels

• Geen voedingsstof -> wordt niet opgenomen in het bloed
• Toch belangrijk voor goede vertering en verzadigd gevoel (vol zitten)
• Zitten in groente, fruit en volkoren-producten

Voedingsstoffen aantonen

• Zetmeel  - jodium/joodoplossing
• Glucose - teststrook die verkleurt

Vragen?

Wat is een voedingsstof?

1. Alles wat je eet of drinkt
2. alle onverteerbare stoffen in plantaardig voedsel
3. Alle bruikbare stoffen uit voedingsmiddelen

Voedingsmiddel of voedingsstof
Dubbelfris

1. Voedingsmiddel
2. Voedingsstof

Voedingsmiddel of voedingsstof
Appel

1. Voedingsmiddel
2. Voedingsstof

Voedingsmiddel of voedingsstof?
Koolhydraten

1. Voedingsmiddel
2. Voedingsstof

Wat is geen bouwstof?

1. Water
2. Mineralen
3. Eiwitten
4. koolhydraten

Wat is geen voedingsstof?

1. Koolhydraat
2. Water
3. Mineralen
4. Vezels

Beschermende stoffen zijn

1. mineralen en vitaminen
2. koolhydraten en eiwitten
3. mineralen en eiwitten
4. vitaminen en koolhydraten

Mineralen zijn reservestoffen.

1. juist
2. onjuist

Dit voedingsmiddel is brandstof:

1. mineralen
2. vitamines
3. water
4. koolhydraten

Aan het werk

Maken: Opdrachten 4.2 + begrippenlijst

Volgende les controle begrippenlijst

Begrippen (overnemen en aanvullen):

Voedingsmiddelen

Voedingsstoffen

Brandstoffen

Bouwstoffen

Beschermende stoffen

Reservestoffen

Eiwitten

Koolhydraten

Vetten (onverzadigd EN verzadigd)

Mineralen

Vitaminen

Voedingsvezel

Indicator