1.2 Machtige rijken in het Midden-Oosten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Leerdoelen

• Kenmerken noemen van de vroegste staten, zoals die in Egypte en Mesopotamië op religieus, politiek, sociaal en economisch gebied
• Een aantal kenmerken noemen van de godsdienst in Egypte en Mesopotamië.

Kenmerkende aspecten

Egypte eerste staat ooit! 

Kenmerken van een staat:

• afgebakend gebied met een centraal bestuur
• rechtssysteem dat voor het hele gebied geldt
• In een staat mag alleen de overheid geweld gebruiken (geweldsmonopolie)

Kenmerken van een staat in het oude Egypte

• Centraal bestuur: De dorpen en steden in Egypte moesten het beleid van de farao volgen
• Rechtssysteem: regels gebaseerd op uitspraken Farao (God). In steden waren er eigen rechtbanken. Bij ernstige misdrijven voorleggen aan farao of hoge ambtenaren.
• Geweldsmonopolie: farao verantwoordelijk voor de verdediging van de grenzen van de staat

Rol van ambtenaren

• Organisatie van de landbouw
• Belastingen innen
• Door hun onmisbare rol kregen ze vaak hoge beloningen
• Sommige ambtenaren gingen zich als vorsten gedragen (zwakke farao's konden hierdoor hun macht verliezen)

Macht en religie in Egypte

• Polytheisme (meerdere goden)
• God Re zorgde voor zon en licht
• God Osiris bepaalde of je in het hiernamaals (dodenrijk) terecht kwam
• Vanuit de piramides zouden farao's makkelijk kunnen opstijgen naar het dodenrijk.
• Farao moest zorgen dat er Maät in het land heerste (algehele orde)
  

Handel en steden in Egypte

• op gebied van handel weinig ruimte voor eigen initiatief (organisaties in handen van de staat)
• daarom geen beroepsgroep van handelaren en geen handelssteden
• Steden ontstonden rondom administratieve centra of tempels die een  belangrijke plaats innamen.
  

Staten in Mesopotamie

• De koning van Babylon veroverde 2000 v.C. omliggende steden (Babylonische Rijk). Dit Rijk besloeg bijna geheel Mesopotamie.
• Het gebied was moeilijker te verdedigen dan Egypte (minder abrupte overgang landbouw en woestijn dan in Egypte)
  

Religie en bestuur in Mesopotamie

• Mesopotamie was wel polytheistisch maar van het hiernamaals verwachtte de mensen niet veel. Iedereen kwam in een grijze onderwereld terecht (je kon maar beter genieten van het 'aardse leven'.
• Er werden minder monumentale gebouwen gebouwd dan in Egypte (geen hard gesteente en/of bestuur minder sterk gecentraliseerd)