b2 genen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Wat gaan we doen?

• Basisstof 1 via Plickers

•  Instructie b2 Genen
  
• Een paar opdrachten maken
  
• Vervolg instructie b2 Genen
• Rest van de opdrachten maken

Plickers

1. Kaart op naam.

2. Ik zie wie al genoeg kennis heeft van basisstof 1

3. Leerlingen die instructie nodig hebben komen in een groepje bij mij zitten.

4. Leerlingen die genoeg weten van bs1 maken tijdens dit instructiemoment opdracht 2, 5, 6 en 7

Thema 3 Erfelijkheid

 

b2 genen 

Pak alvast blz 173 erbij

Genen kunnen aan of uit staan, dit hangt samen met de functie die de cellen hebben.

Het gen dat codeert voor het maken van pigment staat dus wel aan in de huid, maar niet in de lever
 

b2 Genen leerdoel

Je kunt omschrijven wat homozygoot, heterozygoot, dominant, recessief en intermediair fenotype betekenen

Erfelijkheid

Het staat allemaal in onze genen.

• Cel
• Celkern
• Chromosoom
• GEN
• Allel

Chromosomen en Genen

• Een chromosoom bevat de informatie voor meerdere erfelijke eigenschappen

• Een gen is een deel van een chromosoom met de informatie voor één erfelijke eigenschap

Cel en DN

genen en allelen

Van gen naar allel

• Een allelenpaar bevat de informatie voor een erfelijke eigenschap (haartype)

• Beide allelen kunnen verschillend zijn (krullend en stijl haar)

Cel en DN

Homozygoot 

Iemand met twee dezelfde allelen

Heterozygoot

Iemand met twee verschillende allelen  

Cel en DN

Vaak is 1 van de 2 allelen DOMINANT

DOMINANT -> allel wat altijd tot uiting komt in het fenotype

RECESSIEF -> allel dat alleen tot uiting komt als er geen dominant allel is

Cel en DN

Genotype geef je aan met lettercombinaties

Hoofdletter voor dominant allel:  A 

Kleine letter voor recessief allel: a

Er zijn dus 3 genotypen

AA = homozygoot dominant

Aa = Heterozygoot

aa = Homozygoot recessief

Checkvraag

Een allel heeft 2 varianten: B en b

- Schrijf het genotype op van een homozygoot dominant

- Schrijf het genotype op van een homozygoot recessief
- Schrijf het genotype op van een heterozygoot

Intermediair fenotype

Intermediair fenotype

Er is geen dominant en geen recessief allel

Beide allelen zijn even sterk. Je krijgt een mengvorm van de eigenschap 

Intermediair fenotype

Zelf aan de slag

• Lezen  b2 Genen 
  

• Kennis opdrachten maken: 1 - 2 -3 blz 175

•  Verlengde uitleg

b2 Genen leerdoel

Je kunt omschrijven wat homozygoot, heterozygoot, dominant, recessief en intermediair fenotype betekenen

Wat gaan we doen?

•  Leerdoel check: waar sta je?

•  Vervolg b2 Genen
  
•  Inoefenen opdr 4 blz 176
• Verder met instructie

Eigenschappen doorgeven

Homozygoot: 2 dezelfde allelen

Heterozygoot: 2 verschillende allelen

Dominant: allel dat altijd tot uiting komt in het uiterlijk

Recessief: allel dat alleen tot uiting komt als er geen dominant allel is

Zelf aan de slag

• Lezen  b2 Genen 
  

• Inzicht opdrachten maken:  5 -6 blz 176

•  Verlengde uitleg

Op een rijtje....

Chromosomen liggen in de celkern.

Chromosomen bestaan uit strengen DNA.

DNA bevat codes voor verschillende eigenschappen.
Een stukje chromosoom met de code voor 1 eigenschap is
een gen

Al deze informatie bij elkaar heet het genotype

Chromosomen en genen

- Al jouw lichaamscellen bevatten 46 chromosomen met de informatie voor al jouw erfelijke eigenschappen.

 

- Alle chromosomen komen in paren voor en zijn dus dubbel aanwezig. De twee chromosomen van een paar zijn aan elkaar gelijk. Ze bevatten genen voor dezelfde erfelijke informatie. 

- In lichaamscellen komen de allelen dus in paren voor. 

Lichaamscel met chromosomen, genen en alleen

- De chromosomen komen in paren voor.

- De allelen komen ook in paren voor.

- Een allelenpaar bevat de informatie voor één erfelijke eigenschap

Wat zijn chromosomen?

Waar bevinden zich de erfelijke eigenschappen?

1. Overal in het lichaam
2. In elke celkern
3. In elke geslachtscel
4. In elke cel

Wat is de juiste volgorde van groot naar klein

1. cel-celkern-DNA-chromosoom-gen
2. cel-celkern-chromosoom-gen-DNA
3. cel-celkern-chromosoom-DNA-gen
4. cel-celkern-DNA-gen-chromosoom

chromosomen bij de bevruchting

De zaadcel heeft de helft van de informatie, meegekregen van de "vader"

De eicel heeft de helft van de informatie, meegekregen van de "moeder"

23 + 23 chromosomen = 46 chromosomen

Op welk moment wordt het genotype van iemand bepaald?

1. Tijdens de celdelingen
2. Bij bevruchting
3. Tijdens innesteling
4. Bij de geboorte

Gen

Celkern

DNA

Chromosomen

Allelen

Hoeveel chromosomen bevat de kern van een cel in je oog? En hoeveel paren chromosomen bevat de kern van een cel in je huid?

Bevat ieder chromosoom 1 of meerdere genen?

1. 1 gen
2. meerdere genen
3. dat is per chromosoom verschillend
4. dat is niet te zeggen

In een lichaamscel komen genen komen voor in paren.

1. Waar
2. Niet waar

Welke genen kom je tegen in een levercel?

1. Alleen genen die te maken hebben met de lever
2. Alle genen die een mens heeft
3. Helft van de genen
4. Kwart van de genen

Bevatten een maagcel en een cel uit bot van je vinger dezelfde genen?

In de afbeelding hiernaast zijn vier chromosomen schematisch getekend.

Welk chromosoom vormt een paar met chromosoom 1? Leg je antwoord uit.

b2 Genen leerdoel

Je kunt omschrijven wat homozygoot, heterozygoot, dominant, recessief en intermediair fenotype betekenen