11.3 Je lijkt op les 3

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Lesdoelen

• De termen 'homozygoot' en 'heterozygoot' kunnen uitleggen.
• Kunnen benoemen wat het verschil is tussen een dominant gen en recessief gen.
• Je leert wat erfelijke aandoeningen zijn, het begrip mutatie en drager van een ziekte

Eigenschappen op de chromosomen

• Een chromosoom bestaat uit een lange opgerolde draad van DNA.

• Een stukje DNA bevat informatie over één eigenschap. Dit stukje noemen we een gen. Op één chromosoom liggen wel duizenden genen.

Is het gen voor donker haar dominant of recessief?

Eigenschappen

• Heb je twee dezelfde genen voor haarkleur? Dan ben je homozygoot voor de eigenschap haarkleur.

• Heb je twee verschillende genen voor haarkleur? Dan ben je heterozygoot voor de eigenschap haarkleur.

Eigenschappen

• Papa en mama zijn beide heterozygoot voor de eigenschap haarkleur.

• Ze hebben beide donker haar, omdat het gen voor een donkere kleur dominant is (overheerst). Het gen voor rode kleur is recessief (wordt onderdrukt).

Lesdoelen

• Je kunt een genotype op de juiste manier noteren.
• Kunnen benoemen wat er bedoeld wordt met het fenotype 'intermediair' en dit ook op de juiste manier noteren.

Hoe noteer je genotype?

• Een dominant gen geef je aan met een hoofdletter.

• Een recessief gen geef je aan met een kleine letter.

• Gebruik altijd een letter waarbij de hoofdletter altijd duidelijk anders is dan de kleine letter.

Hoe noteer je genotype?

• Voor elke eigenschap heb je twee genen. Daarom schrijven we het genotype ook met twee letters.

 AA  = Homozygoot dominant

 aa  = Homozygoot recessief

Aa  = Heterozygoot 

Bij een erfelijke aandoening is er schade aan het DNA; mutaties!

Recessieve erfelijke aandoening: albinisme;
geen pigment in de huid.

Erfelijke aandoeningen

Dragers hebben een recessief gen voor een ziekte.

	A	a
A	AA	Aa
a	Aa	aa

<-- ziek

Prenataal onderzoek

We gaan bespreken

-TL Opdr. 5 blz.77

- Kader Opdr. 8 blz. 68

Huiswerk voor maandag:

TL: maak H11.3 af opdr. 6 t/m 10

Kader: maak H11.2 af opdr. 9 t/m 20