9.3 Je huid

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

§9.3 - Je huid

Je leert welke orgaanstelsels je hebt en hoe je spieren aan energie komen.

Programma

• Huiswerk
• Leerdoelen


• Uitleg
  
• Opdracht/werkvorm
  
• Afsluiting
• Tijd over? Aan de slag
  

Huiswerk (=weektaak)

§9.2 en §9.3 maken en nakijken

Herhaling vorige les

9.2 -> Processen in je lichaam constant houden, glucoseregeling, lever, nieren.

Zijn er vragen over deze paragraaf? 

Welk hormoon maakt de alvleesklier, waardoor glucose kan worden opgeslagen in lever en spieren én zorgt dat cellen glucose opnemen vanuit je bloed?

Na een lange dag school is je broodtrommel leeg en wil je op de fiets naar huis, wat gebeurd er in je lichaam?

1. Je alvleesklier maakt insuline aan, zodat glucose vrijkomt
2. Je alvleesklier maakt glucagon, zodat glycogeen wordt omgezet in glucose
3. Je lever maakt glycogeen, zodat er weer suiker in je bloed zit
4. Je loopt naar je fiets en stort in

Leerdoelen 9.3

- je kunt de functies van de huid benoemen.

- je kan uitleggen hoe je op temperatuur blijft. 

- je kan uitleggen hoe een wondje geneest.

- je kan uitleggen hoe je huid je tegen de zon beschermt en hoe kanker kan ontstaan. 

De huid..

De huid is het grootste orgaan van ons lichaam.

Bij een volwassene heeft het een oppervlakte van bijna 2m2 en weegt het ongeveer 20 kilo.

De huid biedt bescherming tegen verschillende gevaren van buitenaf; bijvoorbeeld tegen vuil en ziekteverwekkers, maar ook tegen de zon . Op deze manier is de huid onderdeel van het afweersysteem. Ten derde houdt je huid je op temperatuur. 

De huid...

Lagen van de huid

Opperhuid

lederhuid

Onderhuids bindweefsel

Hoe heet de bovenste laag van de opperhuid?

1. kiemlaag
2. lederhuid
3. hoornlaag

In welke huidlaag zitten spieren, talgklieren zweetklieren, bloedvaten, zintuigen en haarzakjes met haren?

1. kiemlaag
2. hoornlaag
3. lederhuid
4. onderhuidsbindweefsel

Welke laag van de huid slijt steeds af en wordt aangevuld (door celdeling) van de kiemlaag?

Wat zit er voornamelijk in het onderhuidse bindweefsel?

1. Bloedvaten
2. Haartjes
3. Vet
4. Zenuwen

1. 1: lederhuid 2: opperhuid 3: onderhuids bindweefsel
2. 1: onderhuids bindweefsel 2 lederhuid 3: opperhuid
3. 1: opperhuid 2: lederhuid 3: onderhuid bindweefsel

Op temperatuur blijven

Afkoelen	Opwarmen
bloedvaatjes wijder	bloedvaatjes nauwer -> minder bloed = meer warmte vasthouden
zweetklieren meer zweet -> verdamping = verkoeling	rillen -> beweging van spieren = warmte (door verbranding)

Wat is de functie van zweet?

1. het lichaam opwarmen
2. het lichaam afkoelen
3. het lichaam nat houden

Als je wilt afkoelen worden de bloedvaatjes in de huid:

1. langer
2. wijder
3. korter
4. dunner

Wat gebeurt er wanneer de warmte- en koudezintuigen in je huid voelen dat je lichaam afkoelt / opwarmt?

Afkoelen

Opwarmen

Bloedvaten verwijden

Bloedvaten vernauwen

Je gaat rillen

Je gaat zweten

Bloedplaatjes

• Bloedplaatjes zijn belangrijk voor de bloedstolling.
  
• Ze zijn stukjes van andere bloedcellen.
• Als je een wond hebt zorgen ze ervoor dat je niet te veel bloed verliest.
• Samen met het eiwit fribinogeen maken ze fibrinedraden.
  
• Wanneer je te weinig bloedplaatjes hebt, genezen bloedingen niet meer voldoende en kunnen er spontaan (ernstige) bloedingen optreden.
  

Sommige soorten slangengif kunnen stolling van het bloed in de bloedvaten tot gevolg hebben.
Welke bloeddeeltjes spelen de belangrijkste rol bij de bloedstolling?

1. De bloedplaatjes
2. rode bloedcellen
3. witte bloedcellen

Bloedplaatjes

Rode bloedcellen

Witte bloedcellen

Bloedstolling

Afweer

Zuurstof vervoeren

Hemoglobine

Antistoffen maken

Fibrinogeen

Bescherming tegen de zon

Ultraviolette straling (UV) van de zon = schadelijk.

Cellen maken pigment

Pigment = kleine korreltjes bruine kleurstof

Door pigment dringt uv-straling minder diep in de huid 

Wat beschermt je tegen uv-straling van de zon?

1. Talg
2. Pigment
3. Zweet
4. Lederhuid

Wat kan UV straling veroorzaken op de huid van mensen?

1. huidkanker
2. blaasjes
3. bruine huid

Bescherming tegen zonlicht

Ultraviolette straling ==> kan de cellen in de kiemlaag beschadigen

==> als de cellen te vaak beschadigen kan dit leiden tot huidkanker. 

Ontstaan van kanker

1. Huidcel wordt kankercel, kan door zon, gifstoffen of 'ouderdom' van cel. 

2. Kankercel deelt zich ongeremd- tot een tumor.

3. Als gezwel door wand van bloedvat groeit, kunnen tumorcellen afbreken. Die losse stukjes stromen met bloed/lymfe mee en op andere plekken nieuwe gezwellen laten ontstaan.. 

Mutagene invloeden vergroten de kans op mutaties (plotselinge verandering in de cel)
Welke mutagene invloed vergroot de kans op huidkanker?

1. Roken
2. Asbest
3. Zonnebaden

Wat heb je geleerd deze les?
Wat vond je het meest interessant?

Werk aan je weektaak!