Thema 2 les 2

• Natuur en techniek
• HBO
• Studiejaar 1

Thema 2 Les 2

Door Mascha Hulst

voorbereiding:

-zet op het bord wat we doen vandaag

nodig

- strandbal

- spullen voor vragen bij strandbal

- flessen met vloeistof

- iets om flessen mee te tikken

Lesdoel van LES 2

Aan het eind van deze les

• Heb je meer eigen kennis van insecten
  
• Hebben we kort herhaalt wat voor soort vragen er zijn
  
• Weet je meer over de seksuele ontwikkeling van basisschoolkinderen
  
• Heb je nagedacht over je eigen mening rondom seksuele voorlichting in de klas
  
• weet je dat genderongelijkheid bestaat

Lesverloop; Bloemetjes en bijtjes

Inleiding

Vakinhoud; vogels en bijen

Vakdidactiek; vorige les

Kern (kennis en visie)

Seksuele voorlichting in het basisonderwijs

Genderstereotypen bij de kleuters

Afsluiting; voorbereiding volgende les

eigen kennis; energizer

Wat gaan we doen?

1. kennisquizje
2. Een tip....
3. Voorkennis ophalen van les 1
4. Uitbreiden kennis : seksuele ontwikkeling en  seksuele voorlichting
5. 3x Wat is jouw mening? 
6. Uitbreiden kennis: gender ongelijkheid
7. Afsluiting

Zet deze dingen kort op het bord. Daarmee worden ze zich bewust van het belang van een planbord

1) kennisquizje; Bloemetjes en de bijtjes

Wat is de naam van dit insect?

insekten met gele en zwarte strepen worden nog wel eens door elkaar gehaald. Kun jij ze herkennen?

Is dit een

1. bij
2. wesp
3. hommel
4. zweefvlieg

Wat is de naam van dit insect?

Is dit een.....

1. bij
2. wesp
3. hommel
4. zweefvlieg

waaraan heb je gezien dat dit een wesp is? Wespentaille, beharing, vorm langgerekter, feller geel, groter.

Wat is de naam van dit insect?

Wespen herkent u aan de karakteristieke felle geel-zwarte strepen, ook hebben ze een smalle taille. Ze kunnen agressief zijn en komen af op zoetigheid. Vooral aan het einde van de zomer veroorzaken ze overlast.

Is dit een

1. bij
2. wesp
3. hommel
4. zweefvlieg

een zweefvlieg behoort niet tot de familie van de bijen en de wespen (die zijn verwanter aan elkaar). Een groot verschil is dat een vlieg 1 paar vleugels heeft en bijen/ wespen 2 paar (=4). Omdat deze vlieg op een wesp lijkt (biomimicry) kan hij vogels afschrikken die hem als een lekker hapje zien. Vleugelslag snel, bijna onzichtbaar voor menselijk oog.

Wat is de naam van dit insect?

Is dit een

1. bij
2. wesp
3. hommel
4. zweefvlieg

Een bij herken je bijvoorbeeld op dit plaatje aan het stuifmeel dat zij aan haar poten heeft. Bijen en hommels zijn belangrijke bestuivers van wilde planten maar ook heel veel van onze voedselgewassen (die met mooi gekleurde bloemen), niet de grassen zoals granen/ rijst. Die laatste laten zich bestuiven door de wind.

2) Wist je datjes

bijen kunnen het kortgolvige ultraviolette licht (UV), dat voor de mens onzichtbaar is, heel goed zien. In het UV-gebied is de gevoeligheid van hun ogen zelfs het hoogst.

Op het eerste gezicht lijkt dat een raadselachtige eigenschap van het insectenoog.

Wat is het nut van hun lichtgevoeligheid voor UV-straling?

Het raadsel werd opgelost toen bloemen onder UV-licht (bij gebruik van UV-gevoelige film) werden gefotografeerd.

Het bleek dat veel bloemen UV absorberen.

Ze vertonen in het midden een donkere vlek en op de kroonbladen vaak donkere lijnen of vlekjes (op ‘UV-foto’s’).

Dit zijn voor ons onzichtbare honingmerken die het centrum van de bloem aanwijzen.

Een consequentie is dat bloemsoorten die voor ons mensen min of meer dezelfde kleur hebben, voor bijen sterk kunnen verschillen.

Zo hebben trollius en dotterbloem voor ons gele bloemen, maar voor bijen zijn deze twee soorten heel verschillend gekleurd.

bijen kunnen het kortgolvige ultraviolette licht (UV), dat voor de mens onzichtbaar is, heel goed zien. In het UV-gebied is de gevoeligheid van hun ogen zelfs het hoogst.

Op het eerste gezicht lijkt dat een raadselachtige eigenschap van het insectenoog. Wat is het nut van hun lichtgevoeligheid voor UV-straling?

Het blijkt dat bijen daardoor meer kleuren zien dus dus verschillende bloemen beter herkennen. Ook is het stuifmeel beter herkenbaar in UV licht

wat zien wij en wat zien de bestuivers (links vs rechts)

3) voorkennis ophalen van les 1

Zeg erbij dat al er staat: verklaren dat dat dus een verklarende vraag is

En bij voorspellen dat dan dus een voorspellingsvraag is

Wat gebeurt er als ik een paperclip in het water gooi.
Deze vraag is....

1. onderzoekbaar
2. niet-onderzoekbaar

Wat denk je dat er gebeurt als een kind met een volwassene op de wip-wap gaat zitten. Deze vraag is een...

1. verklaringsvraag
2. waarnemingsvraag
3. voorspellingsvraag
4. wat gebeurt er als... vraag

werkwoord DENKEN is nog niet DOEN, dus niet-onderzoekbaar, totdat je de wat gebeurt er als vraag stelt.

3) voorkennis ophalen van les 1

Zeg erbij dat al er staat: verklaren dat dat dus een verklarende vraag is

En bij voorspellen dat dan dus een voorspellingsvraag is

4a) Seksuele ontwikkeling

Op de basisschool

Onderwerpen die bij de inhoud van het vak Natuur en Techniek zitten, maar op school ook los aangeboden worden.

seksuelevorming.nl

kleuters:

-bewustwording eigen lichaam

- doktertje spelen

- leren wat sociaal gedrag is: loop niet naakt rond als er visite is

- gebruiken vieze woorden

stoppen bij 12 jaar

6-9

- eerste gevoelens van schaamte treden op
- intensere vriendschappen -> jongens spelen meer met jongens en meisjes meer met meisjes
- eerste verliefde gevoelens. Ze fantaseren met wie ze later gaan trouwen
 10-12
- prepuberteit
- eerste verliefdheid
- bewust van sexuele gevoelens

Kleuters; Seksueel spel

• speelt zich af buiten het zicht van ouders
• draagt bij aan gezonde seksuele ontwikkeling
• opvoeders hoeven zich geen zorgen te maken
• opvoeders kunnen wel sociale regels aanleren door gedrag te benoemen en te begrenzen.

4b) Seksuele voorlichting

Op school

Onderwerpen die bij de inhoud van het vak Natuur en Techniek zitten, maar op school ook los aangeboden worden.

Iedereen; voorbereiding les 2

Vraag aan je werkplekbegeleider/ denk na over de vragen;

• hoe hij of zij de opvoedkundige rol van school ziet t.a.v. het onderwerp seksuele voorlichting. 
• of hij/ zij bewust rekening houdt met gendergelijkheid (jongens en meisjes krijgen dezelfde aandacht) tijdens het lesgeven. 

(gesprek met WPB)
seksuele voorlichting bij kleuters?!

wpb=werkplekbegeleider. 

Dit was het huiswerk

woord voor mannelijk geslachtdeel?

vaak begint het al met het beestje bij de naam te noemen. Welk woord zou jij hanteren voor het mannelijke en vrouwelijke geslachtsdeel?

woord voor vrouwelijk geslachtdeel?

het is vaak gemakkelijker om een woord voor het vrouwelijke dan voor het mannelijke geslacht te bedenken.

Advies Seksuoloog Sandrijn van der Doef:
Noem het Penis en Vagina

Seksuologe Sanderijn van der Doef schrijft boeken voor kinderen en hun opvoeders zowel ouders als leerkrachten over Seksuele voorlichting. 'Ik vind jou lief' is een boek dat speciaal voor kleuters geschreven is.

Advies Seksuoloog Sandrijn van der Doef:

Noem het Penis en Vagina

zij adviseert opvoeders om de geslachtsorganen met de officiële naam te noemen. Dit zijn dan de schooltaal woorden, die de kinderen leren. Het voordeel is dat je dan thuistaal geen rol speelt. Dit zijn geen moeilijke woorden voor kleuters. Zij kunnen ook Tyranosaurus Rex leren, dus waarom geen penis en vagina/ vulva?

www.kriebelsinjebuik.nl

klik door naar demoles 1 en laat zien wat de onderwerpen zijn die in deze les zitten.

Dat het ook gaat om weerbaarheid.

Seksueel misbruik tot 18 jaar

 1 op de 4 meisjes en 1 op de 6 jongens krijgt voor het 18e jaar te maken met enige vorm van seksueel misbruik.

factsheet Nationale rapporteur onder de link 2016.

Weerbaarheid is een duidelijke reden om op jonge leeftijd al met voorlichting te beginnen of in ieder geval ervoor te zorgen dat er geen taboe ontstaat.

Wat feiten op een rij:

• Dader is vaak een man
• Dader is vaak bekend
• Trauma groter als het om (stief)vader gaat
• Gezinnen lijken gelukkig
• Daders hebben vaak hetzelfde meegemaakt in hun jeugd 

Rol leerkracht;

• Maak seksualiteit en  grenzen bespreekbaar
• Leer kinderen dat seksueel misbruik niet normaal is
  
• Leer kinderen dat zij het volwassenen kunnen vertellen die zij vertrouwen
  
• Jou rol is opmerken, niet oplossen!!

5) 3x : Wat is jouw mening?

Step on the line

2de mening: Wat is jouw advies

Step on the line

Er staan vragen op het blad 'Module 1: de integere leerkracht, 2.3 Meningsvormende werkvormen.

Ik lees de voorbeeldstellingen voor en bekijken hoe het gaat en daarvan afhankelijk hoeveel vragen ik stel

www.rtlnieuws.nl

casus voorlezen, eerste alinea. Dan laten reageren in volgende dia.

Dan theorie, later het antwoord van de expert laten zien.

Wat zou je de moeder adviseren?

bespreken in 3 tal; per drietal 1 antwoord laten invullen, daarna vergelijken.

3de mening: Casus van juf Karin

Casus juf Karin

zie casus van juf Karin 

Ze reageren eerst zelf in een groepje. Als ze klaar zijn krijgen ze de vier mogelijke reactie en bespreken die na

seksuelevorming.nl

kunt het ook printen. Het komt ook op moodle Tijdens les 2 te staan.

https:

6) Genderongelijkheid

Onderwerpen die bij de inhoud van het vak Natuur en Techniek zitten, maar op school ook los aangeboden worden.

tot 4;30 kijken

www.naturalis.nl

zelf navertellen. eventueel paar plaatjes laten zien.

Dieren op kinderkleding is niet erg biodivers.

sommige groepen dieren zijn oververtegenwoordigd bij kleding die specifiek gericht is op jongens of meisjes.

Worden stereotype denkbeelden aangeleerd of zijn ze aangeboren? Wie speelt daar een rol in de ouders/ de leerkrachten/ de media / marketing van bedrijven/ andere kinderen?

Gender gelijkheid

• In NL kiezen minder meisjes voor een betatechnisch beroep dan in andere landen in Europa.
• Uitsluiten van een schoolloopbaan richting betatechnische beroepen wordt al voor het 10e jaar gedaan.

Door bij het geven van Natuur en Techniek meisjes en jongens gelijk te behandelen, kunnen interesses gewekt en talenten ontdekt worden bij alle leerlingen

Leerkrachten hebben last van culturele genderbias (ruis). Probeer daar alert op te zijn.

Stelling: Tijdens mijn stage behandel ik jongens en meisjes hetzelfde
(ja/nee want....)

0

kijk welk filmpje je wilt gebruiken.

Stelling: Ik heb in mijn leven keuzes gemaakt, omdat dat hoorde bij mijn gender (ja/nee want...)

Heb je in jouw leven wel eens bepaalde keuzes gemaakt, omdat dat hoorde bij je gender?

Lesdoel van LES 2

Aan het eind van deze les

• Heb je meer eigen kennis van insecten
• Hebben we kort herhaalt wat voor soort vragen er zijn
• Weet je meer over de seksuele ontwikkeling van basisschoolkinderen
• Heb je nagedacht over je eigen mening rondom seksuele voorlichting in de klas
• weet je dat genderongelijkheid bestaat

Voorbereiding les 3

Iedereen: Noteer de titels van 3 prentenboeken die op dit moment in de groep gebruikt worden

Heb jij N&T gekozen als stageopdracht?

Ja? -> voer 'm morgen uit. Neem volgende week een foto mee

nee? -> dan hoef je niks te doen voor deze les

- bekijk of bij elke klas de lijst is ingevuld, ook voor geschiedenis of AK