Dida - taal - OA - jaar 2 - les 2

• Onderwijsassistenten
• MBO
• Studiejaar 2

Les 6. Leren lezen

OA - jaar 2 - didactiek - taal

2022-2023

Nodig: 

Werkblad

A3, stiften en BAK/VMBO-lijst voor opdr 3

Doel

• De student weet dat geletterdheid het vermogen is om lezend en schrijvend te communiceren en hoe je dit kunt stimuleren.

• De student weet wat geletterdheid inhoudt, kent de 3 fasen en de kenmerken die daarbij horen: ontluikende geletterdheid, beginnende geletterdheid en gevorderde geletterdheid.

• De student weet dat de referentieniveaus zijn ontwikkeld om vast te stellen welke basiskennis en –vaardigheden leerlingen moeten beheersen voor taal en rekenen. (4 fundamentele niveaus en vier streefniveaus (1F t/m 4F en 1S t/m 4S) voor primair onderwijs, (voortgezet) speciaal onderwijs, voortgezet onderwijs en mbo.

Opdracht - lesactiviteit

• Zoek enkele woorden (die bij elkaar horen) uit de Bak- of VMBO-lijst
• Bedenk in tweetallen een lesactiviteit volgens de Viertakt
• Gebruik evt. woordclusters
• Teken het uit op A3
• Na 15 minuten delen 

Startopdracht

Hoe ging dat ook alweer leren lezen?

https://www.zwijsen.nl/inspiratie/hoe-ging-dat-ook-alweer-leren-lezen

Wat is je opgevallen?

Leren lezen door de jaren heen....

Aanvullend op vorige college -> eigen methodiek in groep 3. Wass vorige versie van VLL. Nu Kim –versie. Welke verschillen zie je? Kijk naar de techniek vd globale woorden. Globaal woord = mkm word

Wordt gebruik als basis voor analyse en synthese – aanleren van woorden.

Wat valt je op?

Welke verschillen zie je?

Wat waren jouw eerste leeswoordjes?

1. Boom / Roos / Vis
2. Ik Kim Vis
3. Maan / Roos / Vis
4. Anders....

Leesboekjes van nu...

• Wat was jouw favoriete leesboekje?
• Wat zijn de verschillen met vroeger en nu?
• Leesbevordering en technisch lezen ineen!

Leesbevordering - wat is dat? Anders uitleggen

Wat is jouw ervaring met groep 3?

1. Momenteel loop ik stage in groep 3
2. Ik heb in groep 3 stage gelopen
3. Mijn stage is of was bij de kleuters of in groep 4
4. Geen ervaring rond deze groep

Pseudolezen

Pseudolezen is het imiteren van voorleesgedrag. De volgende zes stappen kun je zien als fasen die het kind doorloopt bij het pseudolezen.

 

1. Commentaar geven op plaatjes: reageren op illustraties zonder enige samenhang tussen de opmerkingen. Je noemt wat je ziet. 

2. Het volgen van het verhaal op de plaatjes: met behulp van de plaatjes de verhaallijn proberen te volgen. Weet zinnen te produceren die in een verhaal passen. 

3. Een verhaal weergeven in dialoogvorm: in dialoogvorm gaan vertellen. Stemmetjes erbij om aan te geven wie spreekt. Verhaal is nog niet heel samenhangend. 

4. Een verhaal weergeven in monoloogvorm: in monoloogvorm het verhaal kunnen vertellen. Gebruik van intonatie en verwijzen tijdens vertellen naar de plaatjes. 5. Een verhaal weergeven in een mengeling van spreektaal en schrijftaal: bewust wording van hoe je boeken voorleest, het wijkt af van gewone spreektaal. GEbruik van intonatie en het besef dat de schrijftaal qua woordkeus en zinsbouw afwijkt van spreektaal. Kinderen worden minder afhankelijk van prenten. 

6. Het memoriseren van teksten: de taal van het boek letterlijk reproduceren. Kinderen ontdekken dat de tekst van een boek in letters vastligt. 

Let op: je kunt niet spreken van verschillende stadia bij bovenstaande fases. De fases kunnen ook door elkaar heen lopen of samengaan. Als leerkracht kun je kinderen wel stimuleren in de zonen van naaste ontwikkeling. Bijvoorbeeld door ze opdrachten te geven die complexer zijn: bijv de platen bekijken en vervolgens het verhaal in dialoog (samen met het kind) gaan vertellen. 

Kan iemand een voorbeeld geven?

Wat zie je hier gebeuren?

De Elementaire leeshandeling

Welke stappen worden genomen bij het leesproces?

Noteer ze. 

1. Leesrichting, analyse (hakken) van de letters (grafemen) -> klanken (fonemen)
2. Synthese (plakken)
3. Betekenis

Auditieve analyse = hakken

Auditieve synthese = plakken

B U S

 Ze lezen van links naar rechts, koppelen fonemen aan grafemen, voegen de klanken samen en geven betekenis aan het woord. De auditieve analyse wordt ook wel hakken genoemd. Auditieve synthese heet plakken. De elementaire leeshandeling wordt gelijk met de elementaire spellinghandeling aangeboden

De elementaire leeshandeling vormt de grondslag van de leesvaardigheid. Het is gebaseerd op het fonologisch principe van ons schriftsysteem: een foneem wordt weergegeven door een grafeem.

Deze leesstrategie bestaat uit de volgende stappen:

- het geschreven woord visueel analyseren in afzonderlijke grafemen, bijvoorbeeld in het woord tuin de grafemen t, ui en n;

- de juiste fonemen koppelen aan de grafemen, bijvoorbeeld /t/ aan t;

- de volgorde van de fonemen onthouden;

- het auditief synthetiseren van de afzonderlijke fonemen, bijvoorbeeld /t/+/ui/+/n/ -> /tuin/;

- betekenis geven aan het gesproken woord /tuin/.

De elementaire leeshandeling is te beschouwen als het spiegelbeeld van de elementaire spellinghandeling, waarin het gesproken woord /tuin/ wordt omgezet in het geschreven woord tuin.

De Elementaire leeshandeling

• Probeer het voor te doen met het woord 'tuin'.
  

De elementaire leeshandeling vormt de grondslag van de leesvaardigheid. Het is gebaseerd op het fonologisch principe van ons schriftsysteem: een foneem wordt weergegeven door een grafeem.

Deze leesstrategie bestaat uit de volgende stappen:

- het geschreven woord visueel analyseren in afzonderlijke grafemen, bijvoorbeeld in het woord tuin de grafemen t, ui en n;

- de juiste fonemen koppelen aan de grafemen, bijvoorbeeld /t/ aan t;

- de volgorde van de fonemen onthouden;

- het auditief synthetiseren van de afzonderlijke fonemen, bijvoorbeeld /t/+/ui/+/n/ -> /tuin/;

- betekenis geven aan het gesproken woord /tuin/.

De elementaire leeshandeling is te beschouwen als het spiegelbeeld van de elementaire spellinghandeling, waarin het gesproken woord /tuin/ wordt omgezet in het geschreven woord tuin.

Welke vaardigheden zie je in dit voorbeeld voorbij komen (van bewegend leren lezen)?

Hoe zou jij kinderen helpen bij het leren lezen?

Van 'hakken en plakken' tot automatiseren - aanpak

Elementaire leeshandeling --> directe woordherkenning

• Modelen (voor-koor-door)
• Zoemend/zingend lezen
• Wisselrijtjes lezen & flitsen
• Leeskilometers maken
• Auditieve vaardigheden 
• Visuele vaardigheden
• Concreet en visueel ondersteunen 
• Herhalen
• Spelenderwijs veel en gevarieerd oefenen (leescircuit) - ideetjes?