11.3 en 11.4

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

Genenparen

Th 11: Erfelijkheid

Doelstelling

Je moet kunnen omschrijven wat homozygoot, heterozygoot, dominant en recessief betekent

Je kunt een kruisingsschema maken met 1 bepaalde erfelijke eigenschap.

Maar wat weet je nog....

Iedere menselijke lichaamscel heeft ... chromosomen.

1. 11
2. 23
3. 46
4. 92

Is dit een jongen of een meisje?

1. Jongen
2. Meisje

Een menselijke zaadcel heeft:

1. 22 paar lichaams chromosomen
2. 22 lichaams chromosomen
3. Een X & een Y chromosoom
4. Een X of een Y chromosoom

Iemand gaat zijn haren verven. Verandert ze hierdoor haar genotype of fenotype

1. Fenotype
2. Genotype

Uitleg genenparen

Homozygoot

Hetzelfde

de 2 genen voor één erfelijke eigenschap zijn hetzlefde

Hetrozygoot

Verschillend

de 2 genen voor één erfelijke eigenshap zijn verschillend

Dominant of recessief

Het gen wat bij een heterozygoot genotype tot uiting komt is dominant

Dominant gen = Bruin haar

Recessief gen = Blond haar

Welke haarkleur heeft deze persoon?

DUS

Als er een dominant gen aanwezig is komt die tot uiting in het fenotype (uiterlijk)

Hoe noteren we dit?

Homozygoot dominant: AA

Homozygoot recessief: aa

Heterozygoot: Aa

Er zijn dus altijd 3 mogelijkheden

Maak een printscreen of foto van je antwoord

Heterozygoot betekent dat het genenpaar voor een eigenschap bestaat uit twee ongelijke genen

1. Juist
2. Onjuist

Als een persoon zowel het gen voor blauwe als het gen voor bruine oogkleur bezit, is deze persoon homozygoot voor de oogkleur

1. Juist
2. Onjuist

Bij een organisme dat heterozygoot is voor een bepaalde eigenschap komt het dominante gen tot uiting in het fenotype

1. Juist
2. Onjuist

Een persoon bij wie een dominant gen tot uiting komt in het fenotype kan homozygoot zijn voor deze eigenschap

1. Juist
2. Onjuist

Kruisingen

In een kruisingsschema worden de generaties aagevenen

P: Ouders

F1: De eerste generatie nakomelingen (kinderen)

F2: De tweede generatie nakomeningen (keinkinderen)

Het opstellen van een kruisingsschema

1. Wat zijn de gegevens?
2. Welke genotypen kunnen ontstaan?
3. Wat zijn de genotypen van de ouders?
4. Wat kunnen de geslachtscellen voor gen bevatten?
5. Welke mogelijkheden zijn er voor het versmelten van een eicel en een spermacel
   

Oefening

De eigenschap rode bloemkleur is dominant (A)

De eigenschap witte bloemkleur is recessief (a)

1. Welk genotype kan een rode bloem hebben?
2. Welk genotype kan een witte bloem hebben?
3. Wat voor kleur heeft een bloem met het genotype Aa
   

Een kruising

Bij fruitvliegen is de eigenschap voor rode ogen dominant over dat van witte ogen. Een homozygote vlieg met rode ogen wordt gekruist met een vlieg met witte ogen. De nakomelingen (kinderen) worden onderlng gekruist zodat een F2 (kleinkinderen) ontstaat.

Werk deze kruising uit

Een kruisingsschema

P:                                  AA             x                    aa

Geslachtscellen:    A                                      a

F1:                                                  Aa

                                     Aa             x                 Aa

Geslachtscellen: A of a                         A of a

F2:

En dan nu....

Aan de slag met je huiswerk van 11.3:

Maken opdr 1/ 4/ 5/ 7 t/m 10