210308 Grammatica zinsdelen H4 en 5

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom bij Nederlands

Brugklas havo/vwo

Grammatica zinsdelen

Online?

Een paar afspraken:

1. Zet aan het begin van de les 'hoi' in de chat.
   
   
2. Je camera mag tijdens de uitleg uit.
   
   
3. Wil je iets vragen? Stel je vraag via de chat. Het kan zijn dat je iets langer moet wachten op een antwoord. 

In de klas?

Een paar afspraken:

1. Wil je iets vragen? Steek je vinger op.
   
   
2. Tijdens mijn uitleg ben je stil.
   
   
3. Samenwerken doe je met je vaste partner.

Wat gaan we doen?

• Planning vandaag
  
• Huiswerk bespreken
  
• Theorie uitleg
• Opdrachten
• Opdrachten nabespreken

Wat gaan we doen?

Vandaag:

Hoofdstuk 4+5 van grammatica zinsdelen

Donderdag:

Hoofdstuk 6 van grammatica zinsdelen + herhalen

Wat gaan we doen?

Volgende week:

Formatief SO H1 t/m 6 grammatica zinsdelen + herhalen grammatica woordsoorten.

Waar werken we naartoe?

Week 12 (22 mrt) toets (weging 2x): grammatica zinsdelen + woordsoorten

Programma

- Leerdoelen

- Theorie

- Oefenen ontleden

Leerdoelen

- Ik kan het werkwoordelijk gezegde in zinnen vinden.

- Ik kan het lijdend voorwerp in zinnen vinden. 

Welke werkwoorden hebben een lijdend voorwerp nodig?

Uitleg lijdend voorwerp (lv)

Het lijdend voorwerp (lv) komt voor in zinnen waarin iets/iemand wat 'overkomt' of 'ondergaat'. Het lijdend voorwerp is de persoon die iets 'overkomt' of het voorwerp dat iets 'ondergaat'. 

Voorbeeld: Jan | slaat | Henk | tegen zijn schouder.|

                         ow   pv/wg     lv

Uitleg lijdend voorwerp (lv)

Een lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel. Zo vind je het lijdend voorwerp:

1. Zoek de persoonsvorm en deel de zin op in zinsdelen. 

2. Benoem het ow en wg. 

3. Stel de vraag: wie/wat + wg + ow?

4. Het antwoord is het lijdend voorwerp van de zin. 

5. Krijg je geen antwoord? Dan is er geen lijdend voorwerp. 

Wie/wat is het lijdend voorwerp:
Emmy is spaghetti aan het eten.

1. Emmy
2. is
3. spaghetti
4. aan het eten

Wie/wat is het lijdend voorwerp?
Wie at alle boterhammen op?

1. Wie
2. at
3. at op
4. alle boterhammen

Wie/wat is het lijdend voorwerp?
Uiteindelijk moest de generaal de aanval in de woestijn afbreken.

1. de generaal
2. de aanval in de woestijn
3. uiteindelijk
4. er is geen lv

Uitleg meewerkend voorwerp

In een zin met een lijdend voorwerp kan ook een meewerkend voorwerp (mv) staan. Het mv geeft aan voor wie/wat iets bestemd is. 

Het mv hoort vaak bij woorden die iets 'vertellen' of 'geven'.  

| Mama | heeft | mijn zusje | een groot cadeau | toegestuurd.|

       ow      pv/wg         mv                       lv                                   wg

Uitleg meewerkend voorwerp

Let op: 

- Het mv kan beginnen met aan of voor, maar dit hoeft niet. Als het zinsdeel niet met aan of voor begint, kan je het er vaak voor denken. Als aan of voor wél in de zin staat, kun je het weglaten. 

- Het meewerkend voorwerp is meestal een levend wezen of instantie. 

Uitleg meewerkend voorwerp

Voorbeelden:

- | Julia en Kim | gaven | een cadeautje | aan hun moeder.|

- | Ik | vroeg | het | (aan) haar.|

- | Mijn vriend | geeft | de poes en de hond | hun eten.|

- | Zij | laat | al haar geld | na | aan goede doelen.|

Benoem het mv:
Bij de opening van de schouwburg hebben ze alle bezoekers een drankje aangeboden.

1. Bij de opening van de schouwburg
2. ze
3. alle bezoekers
4. een drankje

Benoem het mv:
Hem geef ik niets.

1. Hem
2. geef
3. ik
4. niets

Oefenen met ontleden

Belangrijk: check voordat je besluit of je het benoemen van zinsdelen lastig of gemakkelijk vind, hoe goed je daadwerkelijk kan ontleden. (80% beheersingsgraad - zonder verbeteren)

lv: https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-onderwerp-en-lijdend-voorwerp/

Mv: https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-1-meewerkend-voorwerp/  

Oefening baart kunst

Pas de theorie toe en maak de volgende opdrachten:

- H4 grammatica zinsdelen: opdr. 1 t/m 5 (p. 118-119)

- H5 grammatica zinsdelen: opdr. 1 t/m 5 (p. 148-149)

Lastig? Extra oefening op blz. 247 - 249.

Had je 80% goed bij het oefentoetsje? 
Sla opdr. 1 +2 over, maak 3 t/m 5 (H4)

Sla opdr. 1+2 over, maak 3 t/m 5 (H5)

Meten = weten

Kijk je opdrachten goed na!

Check lesdoelen

Maak de volgende kahoot!

https://create.kahoot.it/share/zinsontleding-pv-onderwerp-gezegde-lijdend-voorwerp-meewerkend-voorwerp/6492e95f-91ba-4e2f-929a-47d9ec37a7c3