Module E1, week 3 communicatie met de zorgvrager

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Communiceert met de zorgvrager en het sociale netwerk (Communicator)

Week 3 – Communicatie met de zorgvrager

MODULE E1 (B1-K1-W5)

Inhoud les

• Lesdoelen 
• Refresh your memory
• Theorie: 

- Communicatiestijlen
- Waarneming en interpretatie
- Opbouwen gelijkwaardige relatie met de zorgvrager

• Aan de slag

Lesdoelen

• Je kunt uitleggen hoe je de boodschap van een ander goed waarneemt en interpreteert.  
• Je kunt uitleggen hoe de communicatiestijl van invloed is op de manier hoe je communiceert.
  
• Je kunt samenvatten wat de invloed is van macht, afhankelijkheden en gelijkwaardigheid in de relatie tussen de zorgverlener en de zorgvrager.
  
• Je kunt uitleggen hoe je een professionele relatie opbouwt door gelijkwaardig te communiceren met de zorgvrager

Refresh your memory:
Uit welke non-verbale signalen halen we als verpleegkundigen onze informatie?

Referentiekaders m.b.t. communicatie worden gevormd door:

Opdracht: de juiste communicatie

De docent legt de opdracht uit. Deze wordt klassikaal uitgevoerd. 

docent: Vraag of er een iemand heel goed instructie kan geven. 

Neem die mee naar de gang, geef het blad en zeg dat de klas dit moet gaan natekenen.

Klas : mag de eerste ronde geen vragen stellen.

Daarna evalueren, wat had je wel nodig, wat zou helpen etc

Daarna nog een keer en dan met de andere vorm en met vragen

De 2 opdrachten staan bij week 3 op itslearning, print deze van te voren uit voor de ‘instructeur’.

Communicatiestijlen

De vier communicatiestijlen zijn:

• Analyser
  
• Promoter
  
• Supporter
  
• Controller
  

Opdracht communicatiestijlen

1. Lees op Thieme --> communicatie en begeleiden N4 --> 1 communicatie in de zorg--> 1.2 communicatie met de zorgvrager -->de vier communicatiestijlen.
   
2. Bespreek in groepen met elkaar de verschillende communicatiestijlen. Welke eigenschappen zijn er? En welke valkuilen? Welke herken jij?
   
3. Welke communicatiestijl heb jij?
   
4. Doe de test op: https://amethist.nl/communicatiestijlentest/
5. Mail de uitslag naar je schoolmail.

duur: 25 minuten

Met wie: groepen van 3-4

Waarneming en interpretatie

Waarneming wordt gedaan met de zintuigen. Om de juiste interpretatie te geven aan de waarneming, is het van belang om de juiste vragen te stellen en effectief te luisteren.

• Waarneming: mevrouw voelt warm aan. Interpretatie: mevrouw heeft koorts.
  
• Waarneming: mevrouw eet slecht. Interpretatie: mevrouw heeft zeker geen honger.
  
• Waarneming: mevrouw huilt. Interpretatie: mevrouw mist haar dochter.
  

Inzetten van de juiste vragen

• Open vragen

• Gesloten vragen

• Suggestieve vragen

Vervolg inzetten juiste vragen

• Reflecterende vragen
  

• Retorische vragen

• Gerichte vragen
  

Oefenen met vragen

Een man woont in een flat op de 13-e etage en gaat elke ochtend met de lift naar beneden om naar zijn werk te gaan. Als hij uit zijn werk komt neemt hij de lift naar de 7-e etage en gaat via de trap verder naar boven. Behalve als het de hele dag regent; dan gaat hij helemaal met de lift naar boven. Wat is er aan de hand?

Raadsel

Een vrouw ligt dood in een greppel met een hand bij haar oor. Een eindje verder ligt een stuk hout. Wat is er gebeurd?

En dan de laatste...

Een naakte man staat bovenop een berg met een stuk hout in zijn handen. Wat is er gebeurd?

Macht, afhankelijkheid en gelijkwaardigheid 

De relatie tussen zorgvrager en zorgverlener is een complexe relatie;

• De zorgvrager heeft in principe niet gekozen voor deze situatie.
  
• De zorgvrager is afhankelijk van degene die de zorg biedt.
  
• Verpleegkundigen hebben ook niet voor een bepaalde zorgvrager gekozen, je doet je werk omdat je dat leuk vindt, maar je kiest een zorgvrager niet persoonlijk uit.

De relatie met de zorgvrager is daarom vaak ongelijk.

Belangrijk = Hoe houd je de relatie professioneel?!

Een ongelijkwaardige relatie heeft de volgende kenmerken:

• Functionele relatie;
  
• Rollen zijn onomkeerbaar;
  
• Vrijheid tegenover gebondenheid;
  
• Deskundigheid tegenover ondeskundigheid;
  
• Geslotenheid tegenover openheid;
  
• Onafhankelijkheid tegenover afhankelijkheid;
  
• Macht tegenover onmacht.
  

• Het uitgangspunt van de communicatie is respect voor de zorgvrager.
  

• Je maakt geen verschil tussen de zorgvragers.
  

• Je respecteert de rechten van de zorgvrager.
  

• Je ondersteunt de eigen verantwoordelijkheid van de zorgvrager zo goed mogelijk.
  

• Je stelt de belangen van de zorgvrager centraal.
  

• Je houdt rekening met de achtergrond van de zorgvrager.
  

• Je zorgt ervoor dat de zorgvrager zijn eigen regie, zelfredzaamheid en autonomie behoudt.
  

• Je bent je bewust van de afhankelijkheid van de zorgvrager en gaat daar zorgvuldig mee om.
  

• Je respecteert je beroepsgeheim.
  

• Je houdt rekening met de privacy van de zorgvragers.
  

• Je handelt zorgvuldig bij intieme handelingen.
  

De volgende aandachtspunten helpen je om een gelijkwaardige relatie op te bouwen:

Hoe bouw je een vertrouwensrelatie met een zorgvrager op?

Opbouwen vertrouwensrelatie door;

• Goed en duidelijk te communiceren;
  
• Je afspraken na te komen;
  
• Je beroepsgeheim te bewaken;
  
• Je woorden met daden te ondersteunen;
  
• Eerlijk te zijn over wat je wel en niet weet;
  
• Grenzen aan te geven;
  
• Onpartijdig en objectief te beslissen over zaken;
  
• Eerlijke feedback te geven.
  

Vertrouwen kost tijd, een vertrouwensrelatie is ook zo weer kapot.

Oefenen met een casus

Wat ga je doen: 

- Maak groepen van 4 studenten

- Lees de casus op itslearning bij ME1 week 3

- Maak een verdeling van 1 zorgverlener, 1 zorgvrager en 2 observanten. 

- Speel de casus, waarbij observanten na het gesprek feedback geven. 

wissel van rol; zorgvrager en zorgverlener worden nu observant en andersom. 

Aan de slag/ huiswerk

Maak de volgende opdrachten:

                             Thieme Meulenhoff --> Communicatie en begeleiden N4 --> COM1 communicatie in de zorg: 

1.Basiscommunicatietechnieken--> Vaardigheid: Omgaan met afhankelijkheid en zelfstandigheid in de zorgverlening: oriënteren  

                            Thieme Meulenhoff --> Communicatie en begeleiden N4--> COM1 communicatie in de zorg:

 2. Communicatie met de zorgvrager --> Maak de 6 opdrachten. 

Schrijf 3 dingen op die je geleerd hebt deze les.

Literatuur

ThiemeMeulenhoff – Communicatie en begeleiden – Module 1 Communicatie in de zorg:

1. Basiscommunicatietechnieken 

2. Communicatie met de zorgvrager