Leesvaardigheid

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Tekstdoelen

Welk tekstdoel heeft het filmpje over de appie-app?

1. instructief
2. overtuigend
3. informerend
4. amuserend

Welk tekstdoel heeft het filmpje over een appeltaart bakken?

1. instructief
2. overtuigend
3. informerend
4. amuserend

Wat is het doel van dit bord?

1. overhalen/activeren
2. amuseren
3. informeren
4. instrueren

Wat is het doel van deze tekst?

1. Informeren
2. Overhalen/activeren
3. Amuseren
4. Instrueren

Wat is het doel van deze krantenartikelen?

1. Informeren
2. Overhalen/activeren
3. Instrueren
4. Overtuigen

Wat is het belangrijkste doel van dit artikel?

1. Informeren
2. Instrueren
3. Overtuigen
4. Amuseren

Tekstdoelen

De schrijver wil:	Tekstdoel:	Voorbeeld
vermaken	amuseren	stripverhaal, grappig stukje, thriller
Dat je iets te weten komt	informeren	nieuwsbericht, voorlichting, folder
Zijn mening geven	overtuigen/overhalen	reactie op een website, ingezonden brief
Dat je iets gaat doen	activeren	reclame
Zeggen hoe iets moet	instrueren	gebruiksaanwijzing

Doel van de les

Aan het einde van de les weet je hoe je het onderwerp en de hoofdgedachte van een tekst kunt vinden.

Ook ken je aan het einde van de les verschillende tekstdoelen en tekstverbanden en de signaalwoorden die daarbij horen.

Het onderwerp van een tekst

Waar gaat het over?

Meestal één of een paar woorden

Geen pv in het onderwerp (geen zin)

Voorbeelden van onderwerpen van teksten:

• Failliet gaan van de evenementensector
• Voor- en nadelen van online lessen 
• Roken op het NS-station

Voorbeelden van onderwerpen van teksten:

• Failliet gaan van de evenementensector
• Voor- en nadelen van online lessen 
• Roken op het NS-station

Hoe kun je, zonder de tekst (helemaal)te lezen, erachter komen waar de tekst over gaat?

Het onderwerp van een tekst

• Geeft in één woord of een aantal woorden aan waar de tekst over gaat (nooit een hele zin)
• Staat vaak al genoemd in de titel
• Wordt verteld in de inleiding
• Wordt vaak nog herhaald in het slot

- Je kunt het vaak al uit de titel halen (of er vanaf leiden).

- Onderwerp wordt vaak letterlijk herhaald in de tekst.

Wat is het onderwerp in 

deze tekst?

Wat is het onderwerp in de tekst op de vorige dia?

Hoe vind je de hoofdgedachte van een tekst?

• Het is het antwoord op de vraag: wat wil de schrijver zeggen met de tekst?
• Welke boodschap heeft de schrijver voor ons?

De hoofdgedachte is wel een hele zin.

Wat is de hoofdgedachte?

Wat is de hoofdgedachte in de tekst op de vorige dia?

Deelonderwerpen

Deelonderwerpen bij elkaar zijn het hoofdonderwerp

In deze tekst:

• Rechtszaak over belasting op het brood van Subway
• Het brood volgens Subway
• Te veel suiker

Onderwerp en deelonderwerpen

Voorbeeld:

Onderwerp: openbaar vervoer 

Deelonderwerpen: soorten vervoer, ov-chipkaart, prijzen, routes 

Noem een voorbeeld van een onderwerp en twee deelonderwerpen

Feiten en meningen

Feit --> Is iets wat waar of niet waar is. Het is altijd controleerbaar en bewijsbaar. (Objectieve teksten)

Mening --> Geeft aan wat iemand ergens persoonlijk van vindt. Het is staat niet vast en je kunt het onderbouwen met argumenten.  
Subjectieve teksten

Argumenten

Een argument is een verdediging of uitleg bij jouw mening of standpunt. Een argument kan feitelijk of niet-feitelijk zijn.

Ik vind dat kinderen onder de 12 jaar geen telefoon mogen hebben. Uit een onderzoek van de universiteit van Leiden is naar voren gekomen dat kinderen niet leren communiceren met elkaar, omdat ze alleen maar online met elkaar praten.

In een tekst vind je argumenten vaak door te zoeken naar signaalwoorden, zoals
want, omdat, namelijk en immers. Achter deze signaalwoorden vind je vaak
argumenten die een bepaalde mening onderbouwen.

Argumenten kunnen ook zonder signaalwoorden in de tekst staan. 

Figuurlijk taalgebruik

Beeldspraak
De schrijver of spreker vergelijkt iets of iemand met een beeld. 

Hij is een beer van een vent. 

De schrijver of spreker probeert zijn mening extra kracht bij te zetten door een beeld op te roepen.

Drogredenen

Onjuiste argumenten

De onjuiste oorzaak-gevolgrelatie

Er wordt tussen twee zaken een oorzaak-gevolgrelatie gelegd, terwijl die er niet is.

Sinds er meer kikkers in de vijver zitten, is het water schoner. Dat moet dus wel aan de kikkers liggen.