Workshop hechting

• Pedagogisch werk
• MBO
• Studiejaar 3

Waarom is hechting belangrijk?

Wanneer een kind een veilige hechtingsrelatie opbouwt
met zijn ouders, vergroot dat de kans op een ongestoorde sociale en emotionele ontwikkeling. Ook bevordert een veilige hechting nieuwsgierigheid, leergierigheid en het toegeven aan de drang tot exploratie.

4 soorten hechting volgens NJI

- Veilig gehecht: goede balans exploratiedrang en gehechtheidsgedrag.

- Onveilig vermijdend gehecht: negeren of vermijden de opvoeder en gedragen zich 'zelfstandig'.

- Onveilig ambivalent gehecht: weinig geneigd zelfstandig activiteiten uit te voeren, afwezigheid opvoeder leidt tot angst, terugkeer voor boosheid en verontwaardiging.

- Gedesorganiseerd gehecht: zoeken enigszins toenadering, tegelijkertijd levert dat stress en angst op. 

- Een kind/jongere dat veilig gehecht is heeft ervaren dat tenminste één van zijn verzorgers er onvoorwaardelijk voor hem/haar is.

- Een goede gehechtheid tussen ouders en kinderen vormt de basis voor een kind om te groeien in zijn ontwikkeling.

Bij deze kinderen is er een goede balans tussen het ontdekken van nieuwe dingen en gehechtheidsgedrag.

- Ouders zijn sensitief, coöperatief en toegankelijk en er is sprake van continuïteit in de aanwezigheid.

- Deze kinderen hebben hun gehechtheid geminimaliseerd, omdat zij ervaren hebben dat de ouder relatief vaak afwijzend, zakelijk of weinig sensitief is. Ze negeren of vermijden de opvoeder en gedragen zich zelfstandig.

- Er is sprake van een zeer onderzoekende houding.

- Het spel is over het algemeen redelijk oppervlakkig (een kind zal snel verveeld zijn en overgaan tot een ander spel).

- Deze kinderen zoeken heel veel toenadering bij de opvoeder en zijn weinig geneigd om zelfstandig activiteiten uit te voeren.

- De afwezigheid van de opvoeder leidt tot angst terwijl de terugkeer van de ouder begroet wordt met boosheid en verontwaardiging.

- De opvoeder is vaak onvoorspelbaar voor het kind en afwezig op cruciale momenten.

- Hangt meer dan gebruikelijk aan de ouder of verzorger.

- Deze kinderen zoeken enerzijds toenadering tot de ouder, terwijl dat tegelijkertijd stress en angst oplevert.

- De omgang met de ouder is vaak inconsequent en onvoorspelbaar terwijl er ook vaak sprake is van trauma's of andere ingrijpende gebeurtenissen.

- Het kind weet eigenlijk niet goed hoe het op de ouder of verzorger moet reageren.

- Het kan het ene moment een angstige reactie vertonen en het andere moment gaan lachen.

Wat zouden risicofactoren voor hechting kunnen zijn?

- Kenmerken ouders

- Kenmerken kind

- Gezins- en leefomstandigheden
- Stabiliteit en continuïteit tussen ouder en kind

minder zelfvertrouwen:

Een goede hechting met ouders of andere primaire opvoeders in de eerste levensjaren is essentieel voor een voorspoedige sociaal-emotionele, taal en cognitieve ontwikkeling van het kind.

minder veerkracht:

het vermogen om te herstellen van stress en tegenslag

Veerkracht ontstaat vanaf de geboorte door de verwachtingen die een kind ontwikkelt over de beschikbaarheid van anderen (vertrouwen) en de persoonlijke effectiviteit (zelfvertrouwen).

mindering in cognitie en taal:

Kinderen leren door sensitieve reacties van hun ouders verbanden te leggen tussen hun gedrag en het effect daarvan. Als kinderen dit nooit geleerd hebben, ontwikkelen ze minder cognitie- en taalvermogen.

Risicofactoren voor hechting

Mogelijke gevolgen onveilige hechting

- Minder zelfvertrouwen
- Minder veerkracht

- Mindering in cognitie en taal
- Een onveilige hechting is een risicofactor in de sociaal-emotionele ontwikkeling

- Een onveilige hechting heeft invloed op het empathisch vermogen

- Kinderen met hechtingsproblemen hebben een grotere kans op psychiatrische aandoeningen zoals depressies, verslavingen, angststoornissen en eetproblemen

minder zelfvertrouwen:

Een goede hechting met ouders of andere primaire opvoeders in de eerste levensjaren is essentieel voor een voorspoedige sociaal-emotionele, taal en cognitieve ontwikkeling van het kind.

minder veerkracht:

het vermogen om te herstellen van stress en tegenslag

Veerkracht ontstaat vanaf de geboorte door de verwachtingen die een kind ontwikkelt over de beschikbaarheid van anderen (vertrouwen) en de persoonlijke effectiviteit (zelfvertrouwen).

mindering in cognitie en taal:

Kinderen leren door sensitieve reacties van hun ouders verbanden te leggen tussen hun gedrag en het effect daarvan. Als kinderen dit nooit geleerd hebben, ontwikkelen ze minder cognitie- en taalvermogen.

Wat kan je zien in de klas?

- Moeite met klasgenoten/docent vertrouwen
- Behoefte aan controle

- Gebrekkige sociale vaardigheden
- Moeite met structureren

- Moeite met het begrip 'tijd'

- Schijndomheid (zoals extreme faalangst)

- Weinig belangstelling om te leren

- Wisselende resultaten

Wat kan je doen als docent?

- Het bieden van veiligheid staat centraal. Studenten missen het vertrouwen in zichzelf en de wereld.

- Bied regels en structuur
- Stel grenzen en wees consequent

- Wees voorspelbaar

- Reageer sensitief en responsief

Hechtingsproblematiek - hechtingsstoornis

Een kind of jongere die niet goed gehecht is, heeft niet meteen een hechtingsstoornis.

25 - 30 % van de Nederlandse bevolking is niet volledig veilig gehecht.

1 % van de Nederlandse bevolking heeft een hechtingsstoornis. 

Opdracht

In tweetallen de casussen bespreken.