Th3, B3: Genenparen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

BS3: Genen en allelen

Leg blz. 116 van je boek open
Meld je aan op www.lessonup.app

Doelstelling

Je kunt omschrijven wat homozygoot, heterozygoot, dominant, recessief en intermediar fenotype betekenen

Bouw en functie DNA

Chromosomen bestaan voor een groot deel uit de stof DNA

Basen: twee stukken DNA die precies bij elkaar passen. In de afbeelding is een base één trede van de wenteltrap (zie volgende dia).

Bouw en functie DNA

Basenpaar: 
Er zijn vier verschillende basen. Ze worden aangegeven met de letters A, T, C en G. 

De vier basen kunnen 

paren vormen.
A-T = een basenpaar
C-G = een basenpaar 

DNA

Gen = Stuk DNA met een functie

Variant van een gen = Allel

Een gen heeft vaak 2 of meer allelen/varianten. 

Een eicel heeft één chromosoom, dus de helft van de allelen:

een haploïde cel

Allelen

Varianten van een gen

Homozygoot

2 dezelfde allelen

Heterozygoot

2 verschillende allelen

Homozygoot

Hetzelfde

de 2 genen voor één erfelijke eigenschap zijn hetzelfde

Heterozygoot

Verschillend

de 2 genen voor één erfelijke eigenshap zijn verschillend

Dominant of recessief

Het gen wat bij een heterozygoot genotype tot uiting komt is dominant

Dominant gen = Bruin haar

Recessief gen = Blond haar

Welke haarkleur heeft deze persoon?

DUS

Als er een dominant gen aanwezig is komt die tot uiting in het fenotype (uiterlijk)

Hoe noteren we dit?

Homozygoot dominant: AA

Homozygoot recessief: aa

Heterozygoot: Aa

Er zijn dus altijd 3 mogelijkheden

Oefening

De eigenschap rode bloemkleur is dominant (A)

De eigenschap witte bloemkleur is recessief (a)

1. Welk genotype kan een rode bloem hebben?
2. Welk genotype kan een witte bloem hebben?
3. Wat voor kleur heeft een bloem met het genotype Aa
   

Het onderste paar allelen is .....

1. recessief
2. homozygoot
3. dominant
4. heterozygoot

aa is de notatie voor:

1. Homozygoot
2. Homozygoot recessief
3. Homozygoot dominant
4. Heterozygoot

2 gelijke genen voor een eigenschap noemen we:

1. Homozygoot
2. Heterozygoot
3. Homozygoot dominant
4. Homozygoot recessief

Zijn de ouders in het voorbeeld heterozygoot of homozygoot?

1. Heterozygoot
2. Homozygoot

Is de jongen in het voorbeeld heterozygoot of homozygoot?

1. Heterozygoot
2. Homozygoot

Aa kan je ook omschrijven als ........

1. Homozygoot dominant
2. Heterozygoot
3. Homozygoot recessief
4. Heterozygoot dominant

3. Bekijk de lichaamscel van Rachel.
Is Rachel homozygoot of heterozygoot voor de eigenschap ‘rechts- of linkshandigheid’?

1. homozygoot
2. heterozygoot

Iemand die een drager is van een recessieve eigenschap is...?

1. homozygoot dominant AA
2. heterozygoot dominant Aa
3. homozygoot recessief aa

Homozygoot recessief zijn voor oogkleur

1. Genotype
2. Fenotype

Aan de slag

3.3. Genen en allelen

Lees blz. 109 t/m 111 en maak opdracht 18 t/m 24