Les 5 theorie ouderen

• Zorg en Welzijn
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Leg uit dat de leerlingen op deze site informatie kunnen vinden als het gaat om bewegen met dementie. Er veranderen namelijk wel een aantal zaken m.b.t. beweging, zoals ze in de theorie hebben geleerd deze les.

Bewegingsduur

Bewegen voor je gezondheid betekent elke dag een half uur bewegen.

Dit is het minimale streven voor iedereen. Dus ook voor ouderen die lijden aandementie. Dit half uur kan gespreid worden over de gehele dag. Bijvoorbeeld 10 minuten wandelen, 10 minuten oefeningen doen en nog eens 10 minuten actief meehelpen in het huishouden. 

Een stevige wandeling en traplopen zijn al voldoende intensief. Voor de een

is dat een andere wandelsnelheid dan voor een ander. Een beetje inspannen

waarbij de hartslag iets omhoog gaat hoort daarbij.

Positief effect

Bewegen heeft positieve effecten op mensen met dementie, maar kan ook helpen om het optreden van (symptomen van) dementie uit te stellen.

• Een lager risico op cognitieve achteruitgang en dementie in het     algemeen. 
• Voor een 35% lager risico op de ziekte van Alzheimer.
  
• Minder somberheid, angst en rusteloosheid. Meer bewegen kan bij   dementerenden de onrust overdag en ’s nachts aanzienlijk verminderen.

https://tools.kenniscentrumsport.nl/bewegen-dementie/tool/bewegen-met-dementie/

Artrose

• Kraakbeen minder goede kwaliteit
• Pijn, stijfheid en soms zwelling
• Moeite met bewegen
• Wél bewegen om stijfheid af te nemen.

Bij artrose is het kraakbeen minder goed van kwaliteit. Je botten kunnen daardoor tegen elkaar aan gaan schuren. Dat veroorzaakt pijn, stijfheid en soms ook zwelling. Je kunt hierdoor moeite krijgen met bewegen. Toch kan je het beste wél blijven bewegen. De stijfheid neemt dan af. Het kraakbeen raakt door beweging niet méér beschadigd.

Ouderen

in beweging

Bronnen:

https://www.sportzorg.nl/_asset/_public/Files/Sportblessures/Dementie.pdf

https://tools.kenniscentrumsport.nl/bewegen-dementie/hoofdstuk/meer-informatie/

https://reumanederland.nl/leven-met/vrije-tijd/sport-en-bewegen/

Doelen 

Aan het einde van de les ken je....

• De psychische belemmeringen bij ouderen
• De fysieke belemmeringen bij ouderen
• De sociale belemmeringen bij ouderen
• Voorbeelden van bewegingsactiviteiten voor ouderen
• En kun je zelf een passende activiteit voor ouderen bedenken

Deze doelen worden klassikaal benoemd. An het einde van de les worden deze doelen geëvalueerd.

Planning

5 minuten        Introductie

30 minuten     Theorie over ouderen

15 minuten      Theorie van bewegingsactiviteiten voor ouderen

15 minuten      Werken aan de opdrachten

10 minuten      Evalueren

Wat weet jij al van ouderen en bewegen?

De leerlingen kunnen met de code in de app inloggen. 

Ze moeten allemaal minimaal twee kenmerken invullen. Vervolgens worden de ingevulde kenmerken klassikaal besproken. 

Tot minuut 1:55 bekijken.

Welk van de volgende belemmeringen is een fysieke belemmering

1. Eenzaamheid
2. Reuma
3. Dementie
4. Angst om te vallen

Beweging bij reuma

• Maakt botten en spieren sterk
• Gewrichten slijten niet méér door bewegen
• Vorm van reuma heeft invloed

Juist als je reuma hebt is het belangrijk om regelmatig te bewegen. Het maakt jouw botten en spieren sterk en je gewrichten soepel. Je gewrichten raken niet méér beschadigd door beweging. Maar niet iedereen kan evenveel en even intensief bewegen. Verschillende zaken spelen daarbij een rol, zoals de conditie van je spieren en gewrichten en jouw conditie in het algemeen. Ook is van belang welke vorm van reuma je hebt en of je nog andere aandoeningen hebt.

Reuma

• ontstekingsreuma
• rustige en actieve periodes
• actief -> rustig aan doen
• bewegen om stijfheid te voorkomen

Ontstekingsreuma kent rustige en actieve periodes. Als je ontstekingsreuma hebt en jouw aandoening actief is, heb je veel last van ontstekingen. Je kunt in zo’n periode het beste rustig aan doen. Normaal bewegen of oefenen is belangrijk om stijfheid te voorkomen, maar doe niet te veel. Je kunt weer meer doen als de aandoening rustiger wordt, ook al voelen je gewrichten dan misschien pijnlijk of stijf aan.

Wekedelenreuma

• Fibromyalgie
• Pijn aan bindweefsel, vooral rondom gewicht(en)
• Wél bewegen
• Pijn en stijfheid voorkomen

Op het plaatje staan de meest voorkomende plekken.

Wekedelenreuma heet ook wel fibromyalgie. En het veroorzaakt pijn aan het bindweefsel, vooral rondom de gewricht(en). Ook bij deze vorm van reuma is het goed om te blijven of te gaan bewegen. Pijn en stijfheid kunnen daardoor verminderen

Krachtverlies

• Handen: Een jampot openen.
  
• Armen: opmaken van het bed, tillen van boodschappen.
  
• Bovenbeenspieren (Quadriceps): opstaan uit een bank of stoel. Vaker vallen.
  
• Rugspieren: rechtop lopen, steeds krommer, minder evenwicht.
  
• Buikspieren: hoesten, longen reinigen, praten, zingen.

Psychische belemmeringen

• Verwerkingstijd is langzamer
  
• Dementie
  
• Angst om te vallen
• Eenzaamheid

Geen zin...

Mensen met dementie hebben soms minder zin in bewegingsactiviteiten.

Dit kan samenhangen met de somberheid en depressie die optreden in
de beginfase van dementie. Mensen merken dat het alleen uitvoeren van 

bepaalde activiteiten zoals wandelen en fietsen niet meer goed lukt,

omdat ze steeds verdwalen. Juist deze ouderen hebben er baat bij om gestimuleerd te worden om toch regelmatig in beweging te komen. De naaste omgeving kan hierin een belangrijke rol spelen.

Bewegen met dementie

• Motoriek en bewegingsvaardigheden achteruit
• Meer moeite met het begrijpen van instructie
• Moeilijker kunnen uitvoeren van een instructie
• Niet meer naar een beweeglocatie komen

Algemene beweegactiviteiten voor ouderen voldoen op een gegeven moment niet meer voor mensen met dementie. Zo gaan motoriek en bewegingsvaardigheden achteruit en hebben dementerenden soms meer moeite met het begrijpen en uitvoeren van instructies. Vaak ook kunnen mensen met dementie niet meer naar een beweeglocatie komen.

Drijfveren om wél te bewegen

• Sociale aspect
• Laagdrempelig en gezellig
• In de eigen omgeving
• Verminderen van hun gezondheidsklachten 
• Advies en ondersteuning vanuit de gezondheidszorg
• Aanwezigheid van trainers om veilig en verantwoord te kunnen bewegen 

Wat zijn de belangrijkste redenen voor ouderen om wél te bewegen? 

Voorop staat voor ouderen het sociale aspect. Dit kan eenzaamheid voorkomen. Bewegen moet laagdrempelig en gezellig zijn, en in de eigen omgeving kunnen plaatsvinden. Voor andere ouderen is het verminderen van hun gezondheidsklachten een motief om te bewegen. Over het algemeen kan het voor ouderen belangrijk zijn dat zij bij hun beweegactiviteiten advies en ondersteuning krijgen vanuit de gezondheidszorg. Ook de aanwezigheid van trainers om veilig en verantwoord te kunnen bewegen is van groot belang.

https://www.allesoversport.nl/artikel/ouderen-wat-drijft-en-belemmert-hen-bij-sport-en-bewegen/  

Bewegingsoefeningen bij ouderen

• Wat is je doel?
• Differentiëren in bewegingsoefeningen (in tijd, moeilijkheid)
  

Het is goed om eerst je doel duidelijk te hebben voor de activiteit. Wil je 

De onderstaande filmpjes kunnen gebruikt worden om differentiatie duidelijk te maken:

Lichte 7 minuten beweging voor ouderen:

https://www.youtube.com/watch?v=qu5YlE-uFCQ&feature=emb_title

Middelmatige 7 minuten beweging voor ouderen:

https://www.youtube.com/watch?time_continue=1&v=szEyXJxnb7g&feature=emb_title

Zware 7 minuten beweging voor ouderen:

https://www.youtube.com/watch?v=7zzWEjWvct0&feature=emb_title

Zintuigen gebruiken bij activiteiten

Opdracht in 2-tallen: bedenk activiteit m.b.t.

• Zien
• Horen
• Voelen
• Ruiken
• Proeven

Bij ouderen gaat het functioneren van de zintuigen achteruit. Ze kunnen naar mate ze ouder worden slechter horen, zien, proeven, voelen en ruiken. Hiervoor bestaan verschillende hulpmiddelen zoals een bril of gehoorapparaat. Het is belangrijk om dat de leerlingen zich dit realiseren tijdens het geven van een activiteit.

Benoem als docent de 5 verschillende zintuigen. De leerlingen moeten nadenken welke zintuigen er worden gebruikt in bepaalde activiteiten die passend zijn voor ouderen.

Bijvoorbeeld: 

bal rollen = zien en voelen

Afwisseling zorgt er vaak voor dat de doelgroep de activiteit leuk blijft vinden, dit moet gerealiseerd worden. 

Laat de leerlingen in 5 minuten verschillende activiteiten op een A4'tje schrijven die ze kunnen uitvoeren met ouderen. Bespreek dit klassikaal in 10 minuten na.

Koppeling werkveld

• Helpende Zorg en Welzijn (niveau 2)
• Verzorgende IG (niveau 3)

Werken met ouderen:

• Verpleeghuis
• Wooncentrum
• Aan huis
• Welzijnswerker

Er bestaan op alle niveaus beroepen waarbij je te maken krijgt bij ouderenzorg. Een groot onderdeel van jullie taken is het helpen bij invulling van de dag en de cliënt zo gezond mogelijk te laten leven. Er bestaat een grote kans dat je zult begeleiden bij activiteiten.

Lesdoelen behaald?

Ken je....

• De psychische belemmeringen bij ouderen
  
• De fysieke belemmeringen bij ouderen
  
• De sociale belemmeringen bij ouderen
  
• Voorbeelden van bewegingsactiviteiten voor ouderen