Oncologie

• AZL
• MBO
• Studiejaar 2

Oncologische aandoeningen 

Wat zijn jouw ervaringen met kanker?

Algemeen

• In Nederland krijgt één op de drie personen een bepaalde vorm van kanker
• Jaarlijks overlijden er in Nederland 42000 personen aan kanker
• Er zijn meer dan 100 verschillende soorten kanker. Elke soort kanker is een andere ziekte. 1 eigenschap hebben ze gemeen: de lichaamscellen delen verkeerd.

Wat weten jullie over kanker?

Wat kunnen oorzaken van kanker zijn?

Noem eens een symptoom van kanker?

Het ontstaan van kanker

• Meerdere fouten in dezelfde cel heeft tot gevolg dat de cel zich ongecontroleerd gaat delen
• Bij 35 - 50% van de personen die kanker krijgen heeft ongezond leven invloed gehad
• Bij 15-20% van alle personen die kanker krijgen, is de ziekte ontstaan door een virus of bacterie (Baarmoederhalskanker, leverkanker)
• Bij 5% van de personen heeft het deels met aanleg te maken
  

Tumor is de latijnse benaming voor

1. Pijn
2. Zwelling
3. Warmte
4. Gestoorde functie

Tumor

• Een zwelling (vochtophoping in de weefsels) of een gezwel (woekering van cellen)
• Is niet per definitie kwaadaardig
  

Goedaardig gezwel

Kwaadaardig gezwel

Groeit niet door weefsels

Verspreidt zich NIET door het lichaam

Fibroom, keloïd, verruca, lipoom

Kan door omliggende organen en weefsels groeien

Cellen kunnen zich verplaatsen door het lichaam via bloed en lymfe

carcinoom, sarcoom, melanoom

Maligne

Benigne

Wat weet je over metastase?

Uitzaaiing (metastase)

Metastase (uitzaaiingen)

• Alleen als het DNA van de cel verandert is kan deze zich nestelen op een andere plek in het lichaam
• Een secundair ontdekte tumor is geen nieuwe tumor. Het is altijd een metastase van de primaire tumor
• Via lymfe en bloedvaten
  

•  Verminderd functioneren van organen als gevolg van secundaire klachten
• (uitstralende) pijn in rugwervels, bekken en/of heupen (door uitzaaiingen in de botten)
• Vergroting van lever (gele huid, misselijkheid, jeuk)
• Extreme vermoeidheid
• Verstoring van de stofwisseling
  

Hoe denk jij kanker te kunnen voorkomen?

Welke behandelingen voor kanker zijn er?

Chirurgie

Radiotherapie

Chemotherapie

Doelgerichte therapie

Hormonale therapie

Immunotherapie

Verwijderen van de tumor

Door middel van bestraling deels of volledig vernietigen

Combinatie van medicatie (cytostatica),  via de bloedbaan

Vermindering van werking van de hormonen

Toedienen van medicatie die kankercellen doden of de celdeling remmen

Lichaamseigen eiwitten die zorgen voor de groei van afweercellen

Chirurgie

• Het verwijderen van de tumor en het omliggende deel (gezond weefsel)

• Eventueel verwijderen van omliggende lymfeklieren en voedende bloedvaten

Radiotherapie

• Deels of volledig vernietigen van kankercellen - en zoveel mogelijk besparen van de gezonde cellen- door het bestralen van de tumor op locatie met röntgenstralen
• Uitwendig/extern, buiten het lichaam plaats, vanuit verschillende hoeken op de tumor gericht.
• Inwendig; brachytherapie, plaatsen van radioactieve zaadjes in het behandelgebied.
  

Chemotherapie

Verschillende samenstelling van medicatie/cytostatica:

• Aantasten van de kankercel tijdens de deling
• Schade veroorzaken aan groei
• stoppen van de groei door DNA aan te vallen
• Vermindert werking van de eiwitten in de cel waardoor de cel afsterft

Cytostatica komt direct in de bloedbaan terecht en kan zich door het hele lichaam verspreiden en bijna overal de kankercellen bereiken

Cytostatica tast ook - tijdelijk- de gezonde cellen aan

Chemotherapie

• Curatief -> genezend; tumor wordt vernietigd door chemo

• Adjuvant -> na de behandeling die in opzet genezend is; bijv. chemo na chirurgie
• Neo-adjuvant -> voorafgaand aan de behandeling die in opzet genezend is; bijv. chemo voor bestraling
• Palliatief -> genezing is niet meer mogelijk; remmen van de ziekte, voorkomen/verminderen van klachten en kwaliteit verbeteren
  

Hormonale therapie

Doel -> vermindering van de werking van hormonen, kans op genezing vergroten en kans op een recidief (terugval) verkleinen

Alleen toepasbaar bij hormoongevoelige tumoren (borstkanker, prostaatkanker, baarmoederhalskanker, eierstokkanker)

Immunotherapie

• Maakt gebruik van medicatie die een afweerreactie tegen de kankercellen stimuleren, waardoor kankercellen worden aangevallen.

• Heeft geen direct werking tegen kanker maar versterkt het afweersysteem

Doelgerichte therapie

• Toedienen van medicatie die kankercellen doden of de celdeling remmen.

• Brengt minder schade aan de gezonde cellen dan chemo

• Niet elke patiënt komt in aanmerking

• Niet elke tumor is gevoelig voor doelgerichte therapie

Waar moet jij rekening mee houden tijdens de lichamelijk zorg

Hoe zorg je voor psychische ondersteuning van een zorgvrager met kanker