21 jan - D3. Gelijktijdigheid (opg. 12 -14)

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

V5natk4 - Goedemorgen!

Deze les:

• D.3 Gelijktijdigheid
• Twee referentiestelsels in een ruimtetijd-diagram
• Opg. 13 - 14

Gedachtenexperiment met Tracy, Esmay en Jorn

.. is dit een didactisch beter voorbeeld

dan Einsteins bliksem op het perron?

of is dit anders? (en de trein met sensoren gelijk aan bliksem?)

Hoe doet Bais het?

Referentiestelsel van Esmay: 

B en D gelijktijdig

Referentiestelsel van Tracy: 

B en D niet gelijktijdig

Twee referentiestelsels in één diagram

Constructie x'-as van de bewegende waarnemer

Twee manieren:

1. De hoek 𝛼 met de tijd-as (=wereldlijn) uitzetten als hoek met de ruimte-as 
2. Spiegelen in de wereldlijn van de foton 

𝛼

𝛼

)

)

Tijd- en plaatscoördinaten in het "bewegende" stelsel

• Aflezen van een tijd-coördinaat doe je weer door evenwijdig aan de x-as naar de tijd-as te gaan.
• En dat is voor het schuine referentiestelsel van de bewegende waarnemer niet meer horizontaal!
• Aflezen plaats-coördinaat van een gebeurtenis: evenwijdig aan de tijd-as naar de plaats-as. Hiermee bepaal je of twee gebeurtenissen op dezelfde plaats zijn gebeurd.

14b. 

"Bereken de afstand die de kogel in het referentiestelsel van de kogel aflegt"

?

14b. Een waarnemer staat toch stil in zijn eigen referentiestelsel!?

1. Altijd juist
2. Juist als de waarnemer stil staat
3. Onjuist
4. Geen algemene uitspraak mogelijk

14b. De afstand die de kogel in zijn eigen referentiestelsel aflegt bereken je met

1. s = v . t
2. lengtekrimp
3. tijdrek en dan s = v . t
4. afstand = 0 m

14b. Gecorrigeerde formulering

"Hoe groot is de afstand van de schutter tot de bierfles in het

referentiestelsel van de kogel?"

14b. De afstand schutter-fles is in het referentiestelsel van de kogel groter dan in het referentiestel van de schutter.

1. juist
2. onjuist