ZPTA Workshop Diagnostiek en therapie van pulpa- en periapicale aandoeningen

ZPTA 

Workshop 

Diagnostiek en therapie van pulpa- en periapicale aandoeningen

Hoe is een element ook al weer opgebouwd?

Teken op een papier de doorsnede van een element en benoem de structuren.

Benoem de nummers bij het plaatje

1.

2.

3.

4.

5.

pulpahoorn

pulpakamer

wortelkanaal

apex

foramen apicale

Wat is het doel van een endodontische behandeling?

Oorzaken van aandoeningen aan de pulpa 

• Bacteriële irritatie (cariës)
• Mechanische irritatie (trauma, tijdens prepareren, knarsen)
• Thermische irritatie (preparatie zonder koeling, diepe restauratie zonder onderlaag)
• Chemische irritatie (gevolg van bepaalde cementen/vulmaterialen)

Welke klachten kunnen wijzen op een pulpa / periapicale afwijking

Welke onderzoeken doet de tandarts om tot de juiste diagnose te komen?

Wat wordt gedaan bij een thermische vitaliteitstest?

Door koude of warmte op het element aan te brengen wordt de sensibiliteit getest (zit er nog leven in, geeft het nog signalen door)

Doen we een endo bij een reversibele pulpitis of bij een irreversibele pulpitis?

1. Reversibel
2. Irreversibel

Wat is een kenmerk bij een chronisch apicaal abces?

1. Dikke wang
2. Pijn bij koud
3. Fistel
4. Pijn bij warm

Wat is er aan de hand als een element verkleurd is?

1. Necrotische pulpa
2. Reversibele pulpitis
3. Wortelresorptie

Therapie van pulpa- en periapicale aandoeningen

Er zijn verschillende manieren in de endodontologie om pulpa- en periapicale aandoeningen te behandelen.

Doel: onschadelijk maken van de inhoud van de pulpakamer en wortelkanaal voor het gebied rond de apex.

Welk instrument hoort bij de volgende beschrijving:
Hardmetalen boor met lange schacht die het mogelijk maakt om de diepgelegen kanaalingangen te verbreden.

1. Free-end boor
2. Gates Glidden Drill
3. Extirpatienaald
4. Handvijl

Nadat de pulpa geopend is en de kanaaltjes opgespoord zijn, worden de kanaaltjes geirrigeerd (gespoeld). Waarvoor dient dit?

1. Om een thermisch trauma te voorkomen
2. Om de kanaaltjes te reinigen
3. Om losse resten uit het kanaal weg te spoelen
4. Om te desinfecteren

Wat is extirperen?

Het verwijderen van de zenuw

Wat is irrigeren?

Spoelen van de kanalen

1

2

3

4

5

6

7

Cofferdam plaatsen

Extirperen

Element en pulpakamer openen, kanaaltjes opsporen met rechte sonde, kanaaltjes verbreden met gates glidden drills

Vijlen en irrigeren met NaOCl

Lengte bepalen

Noodvulling aanbrengen

Kanalen drogen met paperpoints en evt. calciumhydroxide (Ca(OH)2) aanbrengen

Let op!

Pas ná het openen wordt een cofferdam geplaatst. Zou de cofferdam al voor het openen aangebracht worden, dan kan de tandarts de as-richting van het gebitselement niet goed meer beoordelen. En dat is noodzakelijk om in te schatten waar de kanaalingangen zich bevinden.

Wat houdt de CEB (Classificatie Endodontische Behandeling) in?

Voordat de wortelkanaalbehandeling plaatsvindt, wordt de DETI-score bepaald. Hiermee wordt aan de hand van een aantal vragen bepaald of het een ongecompliceerde (DETI-score A) of een gecompliceerde (DETI-score B) endodontische behandeling wordt. Bij een DETI-score B wordt vervolgens de moeilijkheidsgraad ingeschat door de CEB in te vullen: uitgebreidere vragenlijst dan bij de DETI-score. Aan de hand van de classificatie (I, II of III) kan de tandarts beslissen of hij de behandeling zelf uitvoert of dat de patiënt doorverwezen moet worden.

Methodes prepareren

Step back methode

Eerst vijlen tot de hoofdvijl, daarna steeds een stapje korter en dikker

Step down methode

Met een dikkere vijl tot een aantal mm voor de wortelpunt daarna met dunnere vijl naar de wortelpunt

Machinale methode

Afsluiting

• Niet altijd direct mogelijk door ontstekingsvocht
  
• Dan calciumhydroxide (Ca(OH) (met evt. wattenbolletje) en noodvulling
  
• Op later moment verder

 

Afsluitingsmethodes

• Div. methodes!
  
• Globaal komen ze op hetzelfde neer

Laterale condensatie: één hoofdstift met secundaire stiften

• Spreader duwt stift op juiste plaats en maakt plaats voor volgende (secundaire stift)
  
• Kanaal volledig gevuld
  
• Restant wat uitsteekt afbranden met heet instrument
  

Afsluiting met warme guttapercha:

Obturatietechniek

• Eén verwarmde hoofdstift tot 5 mm voor apicale punt
  
• De rest is verwarmde guttapercha uit drukspuit
  
• In laagjes met stopper aangeduwd
  

Zoek de codes op van de meest gebruikte verrichtingen t.b.v. een endodontische behandeling.

www.allesoverhetgebit.nl

Evaluatie leerdoelen

Je kunt nu

• De diagnostiek en therapie van pulpa- en periapicale aandoeningen beschrijven
  
• De verschillende vormen van prepareren van het wortelkanaal uitleggen
  
• De volledige endodontische behandeling verwerken in het journaal

Slot

Maak de volgende opdracht:

Opdrachtenkaart 2.6, theorieles 1

Speciale behandelingen van de pulpa

Vitaalamputatie 

Verwijderen kroonpulpa van vitaal element

Wortelpulpa blijft intact

Bij frontelementen bij kinderen

Door trauma is pulpa breed geëxponeerd (directe pulpaoverkapping is niet meer mogelijk)

Bij diep carieuze (tweede) melkmolaren

Mag geen klachten hebben. Doel = behoud van element: molaren verschuiven niet, ruimtegebrek in blijvende gebit wordt voorkómen

Vitaalamputatie 

1. Kroonpulpa excaveren
2. Wortelpulpa afdekken met calciumhydroxide
   
3. Cementlaag aanbrengen
   
4. Definitieve restauratie

Doel

Behoud element

De wortel verder laten afvormen

Bij melkelementen extractie zo lang mogelijk uitstellen

Vitaalextirpatie 

Wortelpulpa verwijderen
Met extirpatienaald
Daarna endo

Toegepast bij pulpitis of trauma van vitaal volgroeid element

Apexificatie

Bij nog niet afgevormde blijvende elementen

Pulpa is avitaal geworden

1. Reinigen van de nog wijde pulpaholte
   
2. Vijlen tot 2 mm voor de apex
   
3. Opvullen met calciumhydroxide
   
4. Regelmatige controle (röntgenfoto)
   
5. Evt. herhalen tot apex gesloten is
   

Evt. ook (biocompatibel) MTA pasta mogelijk: zet aan tot dentinevorming (drie afspraken)

Drainage  

• Afvoergang van element naar buitenwereld maken om ontstekingsvocht te laten afvloeien
  
• Bij verhoogde druk (hevige pijn) door periapicale ontsteking
  

Element openen tot in pulpakamer

Daarna met kleinste vijlen door apex heen vijlen

Wortelfracturen

• Fractuur (breuk) van element, waarbij dentine, cement en pulpa betrokken zijn
• Endo in bovenste deel
  
• Mogelijk blijft apicale deel vitaal
  
• Anders operatief wortelpunt verwijderen door MKA-chirurg
  
• Dubieuze prognose