Les 1 +2 basisstof 1 en basisstof 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

WELKOM 

Welkom! 

Ga naar lessonup.com

Thema 4 Stevigheid + Bewegen

Basisstof 1 t/m 5 + microscoop--> Proefwerk 

Ma 22 jan. t/m 26 jan. 

Bs 1: Het skelet

Bs 2: De bouw van botten 

Bs 3: Beenverbindingen 

Bs 4: Spieren 

Bs 5: De wervelkolom

Na deze les kun jij: 

De delen van het lichaam benoemen.

De botten van het skelet benoemen .

 Kun je  de functies van het skelet benoemen.

Uit hoeveel botten bestaat het menselijk lichaam?

• Een ander woord voor botten is beenderen
• Het menselijk skelet bestaat uit 206 beenderen. 

• Samen vormen ze je skelet of beenderstelsel 

SKELET

De bouw van het skelet

Hoofd, romp en ledematen zijn delen van je lichaam.

De ledematen zijn je armen en benen.

• Een arm bestaat uit een opperarmbeen, ellepijp, spaakbeen en de botten van de hand.
• Een been bestaat uit een dijbeen, knieschijf, scheenbeen, kuitbeen en de botten van de voet.

De armen 

• Het opperarmbeen zit vast aan het schouderblad. 
• Spaakbeen en ellepijp
• Ellepijp zit vast aan de kant van je pink 

Schoudergordel en borstkas

De borstwervels, de ribben en 

het borstbeen vormen samen 

de borstkas.

De schouderbladen en de 

sleutelbeenderen vormen samen 

de schoudergordel.

De beenderen van je been

• Je heupbeenderen horen bij je bekken. 
• Aan je heupbeenderen zitten je dijbeenderen 
• Je onderbeen bestaat uit je scheenbeen en je kuitbeen 

Het bekken

Het bekken bestaat uit de heupbeenderen.

Ook het staartbeen en heiligbeen zijn onderdeel van het bekken (in groen aangegeven).

Botten van de voet

Botten van de hand

Het lichaam is te verdelen in hoofd, romp en ledematen (armen en benen)

De botten in het hoofd vormen de schedel

De schedel wordt gedragen door de wervelkolom

Naam 

Aantal wervels

Heiligbeen

Lendewervels

Borstwervels

Nekwervels

Staartbeentje

7

12

5

De wervelkolom bestaat uit 

• 7 nekwervels, 
• 12 borstwervels 
• 5 lendenwervels. 
• Heiligbeen
• Staartbeentje

Het heiligbeen is een vergroeiing van 5 of 6 wervels. 

Bovenaan maakt het verbinding met het hoofd en onderaan met het bekken. Tussen de wervels bevinden zich tussenwervelschijven. 

De wervelkolom is een essentieel onderdeel van het lichaam. De wervelkolom stabiliseert de romp en geeft het vorm. Hierdoor kunnen wij onszelf rechtop houden. Daarnaast beschermt het het zenuwstelsel. Het ruggenmergkanaal (spinale kanaal) verloopt namelijk door de wervelkolom heen. Dit alles zijn precies de redenen waarom vervormingen en/of letsels aan de wervelkolom zulke grote gevolgen kunnen hebben.

 

Wat klopt er niet??

Functie van het skelet

Functie van het Skelet

• Stevigheid geven 
• Vorm geven 
• Bescherming geven
• Beweging mogelijk maken 

Ledematen

Hoofd

Romp

Aan de slag 

Lezen: H4 paragraaf 1 Het skelet 

Maken opdracht 1 t/m 7 Blz. 10 

5 --> samenvatting niet (skelet wel)

Boek niet bij? Maak het in het online boek

H4 basisstof 1 het skelet 

WELKOM 

Welkom! 

Ga naar lessonup.com

Huiswerk controleren 

Boek B

Na deze les kun je: 

 De bouw van botweefsel en kraakbeenweefsel beschrijven.

Kun je beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens het leven.

Het skelet

Bestaat uit pijpbeenderen en platte beenderen

Pijpbeenderen: Langwerpige beenderen

Platte beenderen: bijv. schedelbeenderen en heupbeenderen

(topklas)

Bloedcellen maken

• Mergholte in pijpbeenderen
• Geel beenmerg in mergholte slaat vet op
• Rood beenmerg vormt bloedcellen, in koppen pijpbeenderen en platte beenderen

(topklas)

• Een ander woord voor botten is beenderen
• Het menselijk skelet bestaat uit 206 beenderen. 

• Samen vormen ze je skelet of beenderstelsel 

SKELET

Waar is bot van gemaakt?

Samenstelling botten

In botten zitten kalkzouten en collageen (lijmstof). 

Kalkzouten zijn hard. 

Lijmstof is taai en kan buigen.

 Kalkzout en lijmstof maken een bot stevig.

Kalkzouten

Collageen (lijmstof)

Tussencelstof

Kraakbeenweefsel: Veel collageen wat het soepel maakt

Botweefsel: Kalkzouten om het hard en stevig te maken, collageen voor een béétje beweging.

Harde en buigzame botten

Harde botten bestaan uit been/bot. Dat bevat kalk en een beetje lijmstof.

Buigzame botten bestaan uit kraakbeen. Kraakbeen bevat veel lijmstof en weinig kalk.

Kraakbeen bevat veel                  en weinig                 

Botten van oude mensen bevatten veel                   

collageen

kalkzouten

kalkzouten en weinig collageen

collageen en weinig kalkzouten

Eigenschappen van deze weefsels

Bot/been                                        Kraakbeen

Veel kalkstof
Weinig lijmstof

Hard

Niet buigzaam

Weinig kalkstof

Veel lijmstof

Zacht(er)

Buigzaam

Waarom is een baby zo soepel?

Het skelet van een baby bestaat vooral uit kraakbeen.

Daar zit veel lijmstof in -> erg buigzaam

Tijdens het ouder worden verandert kraakbeen langzaam in been. 

Een baby heeft vooral kraakbeen in het geraamte. Veel lijmstof, weinig kalk.

Naarmate een kind ouder wordt neemt de hoeveelheid lijmstof af en de hoeveelheid kalk neemt toe. Botten worden daardoor steeds minder buigzaam.

Bij ouderen breken botten daardoor makkelijker dan bij jonge mensen. 

Uit welk weefsel bestaat het skelet van een baby voornamelijk?

1. kraakbeenweefsel
2. botweefsel

Veranderingen in botweefsel

Fontanellen

Fontanellen

veel lijmstof 

weinig lijmstof

weinig kalkzouten

veel kalkzouten

Aan de slag 

H4 Beweging en stevigheid 

Basisstof 2 

Maken opdracht 1 t/m 3 + 5 t/m 7 (blz. 17)

Topklas blz. 19 

WELKOM 

Welkom! 

Ga naar lessonup.com

Huiswerk controleren 

H4 Stevigheid en bewegen 

H4 paragraaf 1

Maken opdracht 1 t/m 7 (blz. 10)

• Een ander woord voor botten is beenderen
• Het menselijk skelet bestaat uit 206 beenderen. 

• Samen vormen ze je skelet of beenderstelsel 

SKELET

Opdracht 

Levensgroot skelet