H3 week 38

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

WEEK 37

MAANDAG

Leesboek mee.

Eerst korte uitleg (herhaling jr 1 en 2) begrippen fictie

 

termen FICTIE

*fictie & genre

*perspectief

*personages

*sturingsmechnismen

*opbouw van het boek

*tijd

*ruimte

Fictie en non-fictie

Fictie: verzonnen verhalen  (kunnen wel realistisch zijn!)

Sprookjes, leesboeken, stripverhalen, films, soaps en gedichten

Non-fictie: teksten over de werkelijkheid 

Nieuwsberichten, reisverslagen, een recept, 

een informatief boek, het journaal, een documentaire of een reality-programma

Genre

• HET 'SOORT' VERHAAL:
  Avontuur, griezel, psychologisch, sciencefiction, romantisch, detective.

• Boeken van hetzelfde genre hebben dezelfde kenmerken. 

• Soms is er overlap tussen genres, genres hebben dan een aantal dezelfde kenmerken.

Genres herkennen 

• In de bibliotheek staan er vaak symbolen op de boeken die aangeven welk genre het is, of welk thema (boodschap) het boek heeft.

• Handig om snel te zien welke boeken leuk zijn voor jou.

 

vertelperspectief (ook vertelinstantie of verteller) is in de  het antwoord op de vraag "Wie vertelt?". Het heeft dus te maken met de positie van waaruit de lezer een verhaal waarneemt.

Perspectieven

1)ik-figuur (eerste persoon). 

2)personale verteller hij-/zij-figuur (derde persoon) - doet mee 3)auctoriale verteller (3e persoon - staat boven het verhaal

4)meervoudig perspectief- vanuit meerdere personen verteld

Personages

hoofdpersoon	bijpersoon
Je komt te weten wat hij/zij denkt en voelt	Je krijgt veel minder informatie. Geen gedachten en gevoelens.
round characters; Hij/ zij maakt een karakterontwikkeling door.	flat characters; Hij/ zij verandert niet en is voorspelbaar.

Sturingsmechanismen: technieken die worden gebruikt om spanning te creëren

Schrijvers kunnen boeken, films of series op verschillende manieren spannend maken, zodat het publiek verder wil lezen of kijken:

-  cliffhanger                                              - open plek toevoegen
- springen tussen verhaallijnen       - achterhouden van informatie 

- gevaarlijke situatie/gevaarlijke omgeving
- ontknoping uitstellen                        - plotwending 
- de lezer meer informatie geven 
- actiespanning of psychologische spanning toevoegen

Plot: het plan, de structuur van een (kort) verhaal met alle verwikkelingen en gebeurtenissen daarbinnen. 

De plot is de structuur van het verhaal met alle conflicten en keerpunten. Het is een soort geraamte waaraan het verhaal is opgehangen.

De plot ontwikkelt zich door gebeurtenissen die elkaar opvolgen. 

Hoe begint het verhaal?

ab ovo = vanaf het begin (chronologisch)

in medias res = in het midden van het verhaal

in ultimas res / post rem = na of aan het einde van het verhaal (meestal cyclisch)

Hoe eindigt het verhaal?

open einde = er blijven vragen onbeantwoord

gesloten einde = 'verhaalprobleem' is opgelost

gelukkig/droevig eind

Historische tijd

Wanneer speelt het verhaal zich af?  

(wanneer = in welke tijd)

 bijv. in het heden, in WO II of in de 17e eeuw. 

Clues: voorwerpen, taalgebruik

Verteltijd versus vertelde tijd

verteltijd: hoe lang heb je nodig om een verhaal/gebeurtenis te vertellen of te lezen. Uit te drukken in aantal bladzijden of uren.

vertelde tijd: de duur van het verhaal of de gebeurtenis (gebeurtenis duurt jaren, verteld in een paar bladzijden of een heel boek kan over 1 dag in het leven van een personage gaan)

Tijdsverloop / spelen met tijd 1

chronologisch: de gebeurtenissen worden verteld op de volgorde waarin ze gebeurd zijn.

vooruitwijzing(flashforward)= verwijzen naar de dingen die nog gaan komen

terugverwijzing (flashback) = terugverwijzen naar dingen die al hebben plaatsgevonden

tijdsprong: er wordt tijd overgeslagen

GEOGRAFISCH VERSUS SFEERSCHEPPEND

geografische ruimte: omgeving van het verhaal; waar speelt het zich af - vb, in het Achterhuis in Amsterdam, in de Dorpsstraat van Arnemuiden, in Texas, VS

sfeerscheppende ruimte: een beschrijving van de ruimte om een bepaalde sfeer te creëren. (bijv: in een bos, 's avonds, het is donker en het stormt...)

Sociaal versus symbolisch

Sociale ruimte: personages maken deel uit van een sociale  groep door hun afkomst, beroep, hobby en/of opleiding

(leerlingen op school / adellijke lieden)

Symbolische ruimte: de ruimte staat voor gevoelens van het personage of de situatie waarin hij/zij zich bevindt.

(haunted house = beklemmend, onvrij, angstig)

Schrijfstijl. Gebruikt de auteur

•  Korte of lange zinnen 
• Veel of weinig bijvoeglijke naamwoorden
• Moeilijke of juist makkelijke woorden
• Ouderwetse woorden (archaïsmen) of nieuwe woorden (neologismen)
• (levendige) dialogen of juist niet 
• Beeldende ruimtebeschrijvingen of juist weinig
• Beeldspraak en wat voor beeldspraak
  

Tot welk genre behoort jouw keuzeboek?

Vanuit welk perspectief wordt het verhaal verteld?

Waar speelt het zich af en wanneer? Is dit belangrijk voor het verhaal? 

Wat is het thema/zijn de thema's?

Welke manier(en) gebruikt de auteur om het verhaal spannend te maken en te houden? etc. etc.

WEEK 37

WOENSDAG

opgeladen laptop/schrift/pen mee

ZITTEN VOLGENS DE PLATTEGROND!

*Het literaire verhaal

Mirjam Mous: Domino Day + vragen

In tweetallen vragen maken.

Let op: opdrachten lit verhaal worden straks beoordeeld voor cijfer wh.

 

WEEK 38

DONDERDAG

opgeladen laptop/schrift/pen EN READER  li. verhaal mee

Mirjam Mous: Domino Day + vragen afmaken

Op laptop online oefenen met werkwoordspelling (Cambiumned)