Miniles faalangst

• Nederlands
• HBO
• Studiejaar 3

Presentatie faalangst

Door: Eva Stevens en Evelien Oeben

Planning

• Wat is faalangst en kenmerken van faalangst
• Soorten faalangst 
• Weetjes
• Cognitieve faalangst
• Gedragsproblemen door faalangst
• Hoe herken je het gedrag van faalangstige leerlingen in de klas?
• Wat kunnen leerlingen en docenten tegen de faalangst doen?
• Casus 
• Literatuur 

Log in met je mobiel (Lessonup.com) zodat deze presentatie wat interactief voor jullie wordt.

Wat is faalangst volgens jullie?

Faalangst 

• Angst om slecht te presteren
  
• Angst om anderen teleur te stellen
• Altijd maximaal willen presteren (200%)
• Er zijn vier soorten faalangst te benoemen

(Geerts & van Kralingen, 2016), (Horeweg, 2015). 

Aan welke kenmerken denk jij bij het begrip faalangst? (noem er 3)

Kenmerken

•Hartkloppingen, hoofdpijn, buikpijn, misselijkheid, zweten

• Rood worden of juist wit wegtrekken

• Stem slaat over

• Gevoelig voor kritiek

• Op de achtergrond blijven

• Geen oogcontact maken

(Van der Wal & De Wilde, 2020) 

• Vraagt vaak om bevestiging

• Perfectionisme

• Negatief zelfbeeld

• Uiten van frustratie (verbaal en non-verbaal)

• Prestatie uit de weg gaan

• Uitstellen van taken

(Nauta & Giesing, 2015)

We onderscheiden in de theorie verschillende soorten faalangst

• Cognitieve faalangst
• Sociale faalangst
• Motorische faalangst 
• Examenvrees 

(Horeweg, 2015), (Leraar24, 2020).

Lees het volgende stukje tekst 

Loes leert altijd heel goed voor haar proefwerken. Ze weet alles, totdat ze op school komt. Als het proefwerk voor haar ligt, weet ze niets meer: ze krijgt een black-out. Ze begint te zweten en wordt duizelig. Loes weet alleen nog dat ze gisteren alles wist.

Over welke soort faalangst heb je net gelezen denk je?

1. Cognitieve faalangst
2. Sociale faalangst
3. Motorische faalangst
4. Examenvrees

Deze presentatie richt zich verder op:  

Cognitieve faalangst

Cognitieve faalangst =

Bij deze vorm van faalangst is de leerling (een persoon) bang dat zijn kennis niet voldoende is. Hij is bang dat hij niet goed geleerd heeft, terwijl hij wel erg goed geleerd heeft. Deze angst kan een leerling bijvoorbeeld hebben wanneer hij een examen moet afleggen  Het komt in de meeste gevallen voor dat de leerling een aantal dagen voor het voor het examen al heel erg nerveus is en lichamelijke klachten kan ondervinden.

Cognitieve faalangst is onder te verdelen in  twee soorten:

• Actief: resultaten zijn nooit goed genoeg
• Passief: inspanningen leiden nergens toe 

(Horeweg, 2015)

In elke klas zitten er leerlingen met faalangst.

1. Waar
2. Niet waar

Hoeveel procent van de 12 tot 14-jarigen heeft faalangst?

1. 2-8%
2. 10-13%
3. 27-34%
4. Meer dan 45%

Hoeveel procent van de examenkandidaten heeft faalangst?

1. 12%
2. 24%
3. 38%
4. Meer dan 50%

Faalangst komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes.

1. Waar
2. Niet waar

Gedragsproblemen door faalangst 

• Clownesk gedrag
• Agressief, brutaal gedrag
• Afhankelijk gedrag 
• Stil, teruggetrokken gedrag
• Droevig gedrag
• Overdreven hulpvaardig gedrag 

(Horeweg, 2015)

Hoe herken je het gedrag van faalangstige leerlingen in de klas?

• Klappen dicht 
• Raken van slag 
• Stellen veel of juist geen vragen
• Toets: als laatsten, onrustig, opgewonden, onzekerheid, snel afgeleid --> bewegingen en geluiden 
• Willen bevestiging krijgen
• Zijn zeer gebaat bij positieve verwachtingen leraar
  (Geerts & van Kralingen, 2016). 

Nu je deze informatie hebt gehoord, heb jij op je werk al te maken gehad met een faalangstige leerling?

Hoe kunnen we leerlingen met faalangst nog meer helpen?

• Gesprek met de mentor, zorgteam, observaties                          faalangstreductietraining.
• De volgende thema's kunnen hier aan bod komen:
• Wat is faalangst?
• Wanneer heb ik last van faalangst?
• Welke niet-helpende gedachten heb ik?
• Ademhaling- en ontspanningsoefeningen
• Presenteren en toetsen maken (veel oefenen en opbouwende feedback ontvangen)
• Studiegewoonten onder de loep nemen en mogelijk aanpassen
• Zelfvertrouwen geven, steeds weer
  (Oké op school, zd).

Hoe kun je in je rol als docent omgaan met leerlingen die faalangst hebben?

• Zorgen voor een veilig pedagogisch klimaat 
• Duidelijke verwachting uitspreken 
• Vooral positieve feedback geven
• Voldoende tijd geven 
• Wijzen op faalangstreductietraining 
• Leerling ondersteunen bij leren leren
• Afspraken maken met ouders/verzorgers over voortgang (korte lijntjes)
  (Nauta & Giesing, 2015) 

Casus - het verhaal van Marloes

Ik heb al faalangst vanaf groep 7. Daar kregen we een keer een toets en ik klapte helemaal dicht. Ik begon te zweten en had het gevoel dat ik niets meer wist. In groep 8 had ik de eindtoets heel slecht gemaakt, natuurlijk kreeg ik een lager advies dan verwacht. Ik baalde als een stekker. Toen ik in de brugklas zat, hadden we gym en moesten we op de trampoline springen met één been en dan met twee voeten op een mat terecht komen. Ik moest als eerste, maar ik durfde natuurlijk niet. Ik raakte helemaal in paniek en ben hard weggelopen. 

Casus - het verhaal van Marloes

De hele klas lachte mij uit. Met toetsen heb ik er ook erg veel last van. Ik durf niks te vragen aan mijn leraren, want ik ben bang dat ze mij stom zullen vinden en me uitlachen. 

Hoe zou jij als docent hiermee omgaan?

Literatuur 

• Geerts, W., & van Kralingen, R. (2016). Handboek voor leraren. Uitgeverij Coutinho.
  
• Horeweg, A. (2015). Gedragsproblemen in de klas in het voortgezet onderwijs.
• Leraar24. (2020, mei 27). Faalangst herkennen en aanpakken.  https://www.leraar24.nl/50424/faalangst-herkennen-en-aanpakken/
  
• Nauta, P., & Giesing, M. (2015, april ). Leerlingen met een specifieke hulpvraag . 
• Oké op school. (z.d.). Faalangst reductietraining (VO).  https://www.oke-op-school.nl/ons-aanbod/faalangstreductietraining/
• Van der Wal, J., & De Wilde, J. (2020). Identiteitsontwikkeling en leerlingbegeleiding.