15.1 Energiestromen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H15 Kwetsbare ecosystemen

Kenmerken hoofdstuk

Niet veel nieuwe concepten, verdieping op V4 stof 

Complexiteit zit in de contexten en grafieken/ tabellen/ modellen

Maak de opdrachten uit de methode om daar mee te oefenen

In het examen komen vaak ecologievragen voor

In de lessen

In de lessen zal ik me vooral richten op de theorie uit de hoofdstukken. 

In de lessen ook ruimte om de vragen na te bespreken.

15.1 Energiestromen

Voorkennis

Aan de hand van een paar vragen halen we kennis uit de 4e op die nuttig is voor deze paragraaf.

Voorkennis (blz 234 in je boek)

In een ecosysteem zijn de volgende organismen aanwezig:

1. eencellige algen

2. watervlooien

3. vissen

4. driehoeksmosselen

De vissen leven vlooien, de watervlooien en driehoeksmosselen eten eencellige algen.

PRODUCENTEN

CONSUMENTEN

Eencellige algen

Vissen

Watervlooien

Driehoeksmosselen

Teken een voedselweb met daarin de organismen 1 t/m 4

Teken een mogelijke voedselpiramide met de vier genoemde organismen

15.1 Energie in ecosystemen

Energie in ecosystemen

Aan de basis van ecosystemen staan de producenten.

Die zijn in staat om zelf energierijke organische stoffen te vormen uit anorganische stoffen.

Organische stoffen zijn stoffen met C-H bindingen (koolhydraten, vetten, eiwitten). 

Anorganische stoffen zijn alle andere stoffen (zoals water, CO₂, NH₃)

Producenten 

Fotosynthese:

6 CO₂ + 6 H₂O + zonlicht -> 6 C₆H₁₂O₆ (glucose) + 6 O₂

_{Planten en sommige bacteriën zijn foto-autotroof}

_{Autotroof: in staat zelf organische stoffen te maken uit anorganische stoffen.}

_{Foto-autotroof: met behulp van energie uit zonlicht.}

Chemo-autotroof

Sommige bacteriën zijn chemo-autotroof: in staat om organische stoffen te maken uit anorganische stoffen met behulp van energie uit een chemische reactie.

Foto-autotrofe organismen voeren fotosynthese uit, welk proces voeren chemo-autotrofe organismen uit?

Chemo-synthese voorbeelden

Bacterie Nitrosomonas (nitrietbacterie)

     NH₃ + 3 O₂ ➝ 2 NO₂^-  + 2 H₂O + 2 H⁺  + energie

Bacterie Nitrobacter (nitraatbacterie)

     NO₂^-  + O₂ ➝ 2 NO₃^-  + energie

Met de energie die vrijkomt wordt uit CO₂ en water glucose gevormd.

In welke kringloop spelen de nitrietbacterie en de nitraatbacterie een belangrijke rol?

Heterotrofe organismen

Organismen die voor hun energie aangewezen zijn op andere organismen noem je heterotroof: consumenten.

Een deel van de organische stoffen uit hun voedsel gebruiken ze als bouwstof.  Een ander deel gebruiken ze als brandstof. Daarbij gaat een deel van de energie verloren in de vorm van warmte.

Reducenten

Aan het einde van de voedselketen staan reducenten.

Dit zijn de organismen die de organische stoffen uit dode consumenten en producenten omzetten naar anorganische stoffen (en daar hun energie uit halen). 

Reducenten zijn schimmels en bacteriën.

Kenmerken

Schimmels en bacterien

SCHIMMELS

BACTERIËN

Celwand

Celkern

Geen celwand

Prokaryoot

Eukaryoot

Geen celkern

www.lessonup.com

Meld je aan bij Lessonup

Log in als leerling

Gebruik je school-google account

Klik op Klassen

Gebruik klassencode satga (5V1) of bedll (5V2)

HUISWERK

Maak in de digitale methode de vragen die horen bij 15.1

1, 4 context/ lezen paragraaf

2, 3, 5 theorie consumenten/ producenten/ reducenten

6 energiestromen

7 energiestromen, BINAS

8 context voedselpyramide

9 scheikunde

Wat vind je van Lessonup als basis-tool voor Biologielessen?

1. Beter dan met powerpoint
2. Slechter dan met powerpoint
3. Geen verschil