5.2. Chromosomen, genen en eiwitten

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

Erfelijkheid en evolutie

Wat is een ander woord voor het uiterlijk?

1. Genotype
2. Fenotype
3. Uitzicht
4. Milieu

Waardoor onstaat het fenotype? Sleep de juiste twee antwoorden hierheen.

Foute antwoorden

DNA

Genotype

Invloed uit milieu

Fenotype

Chromosomenparen

Lichaamscellen

Wat is het genotype?

1. Informatie voor alle erfelijke eigenschappen
2. Chromosomenparen in de lichaamscellen
3. Een invloed uit het milieu

Waar vind je die informatie voor alle erfelijke eigenschappen?

1. Zaadcel of eicel
2. Celkern van de lichaamscellen

Hoe noem je het stofje waaruit chromosomen bestaan en die de informatie voor erfelijke eigenschappen bevatten?

1. Gen
2. RNA
3. DNA
4. MSN

Wat bestaat uit hele lange dunne slierten DNA en liggen in de celkern?

1. Lichaamscellen
2. Genen
3. Eiwitten
4. Chromosomen

Hoeveel chromosomen heeft een mens?

Hoeveel chromosomenparen heeft een mens?

De zon is ook een invloed uit het milieu. Hierdoor kan je huid donkerder worden. Je fenotype verandert dus, maar verandert je genotype ook?

1. Ja
2. Nee

Wordt een litteken onderdeel van je genotype?
Kun je dit doorgeven aan je kinderen?

1. Ja en ja
2. Ja en nee
3. Nee en ja
4. Nee en nee

Lesdoelen

-Ik weet wat een gen is en weet dat genen aan of uit kunnen staan.

-Ik weet hoe de celdeling van een lichaamscel en een geslachtscel verloopt

Gen

Op 46 chromosomen ligt duizenden erfelijke eigenschappen.

Elk gen is een deel van chromosoom dat de informatie bevat voor 1 erfelijke eigenschap.

Alle genen samen vormen het genotype

Van gen via eiwit naar fenotype

Genen kunnen aan of uit staan. 

Staat een gen aan dan maakt deze cel een bepaald eiwit.

Stel een gen staat aan voor bruine ogen. Het gen maakt dan oogkleureiwitten aan, zodat je bruine ogen krijgt. --> fenotype bruine ogen.

Iemand die aan krachttraining doet --> genen die spiereiwitten maken zijn actief --> 

fenotype = dikke spieren

Iemand die weinig aan lichaamsbeweging doet --> genen die spiereiwitten maken zijn minder actief --> 

fenotype = dunne spieren

Genenparen

In onze lichaamscellen liggen 46 chromosomen die opgebouwd zijn uit allemaal verschillende genen.

Van elk type gen heb je er 2.

Genen voor dezelfde erfelijke eigenschap vormen een paar.

Geslachtscellen

Ook in kernen van geslachtcellen komen genen voor, alleen nu enkelvoudig.

Elke ouder geeft maar 1 soort gen door voor een erfelijke eigenschap.

In de kern van de geslachtscel zitten dus  23 chromosomen.

Celdeling

De vorming van nieuwe cellen komt door celdeling.

De moedercel deelt zicht in tweeën na het kopiëren van de chromosomen in de kern 

Zo ontstaan er 2 dochtercellen.

De dochtercellen groeien en kunnen hun kern ook weer kopiëren en 2 nieuwe dochtercellen maken enz.

Aan het (huis) werk

Lezen blz. 12 t/m 14

Maak basisstof 5.2 opdracht 6a t/m 9