3H Beknopte bijzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Cursus 5 grammatica 

beknopte bijzin

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van deze les:

- wat een beknopte bijzin is;

- aan welke eisen een beknopte bijzin moet voldoen om correct te zijn;

- hoe je een foutieve beknopte bijzin kunt verbeteren.

Grammatica: de basis

Zinnen en zinsstructuur

Enkelvoudige zin

• Zin met één persoonsvorm
  

Samengestelde zin

• Zin met twee of meer persoonsvormen
  

Voorbeeld enkelvoudige zin

• Het wordt slecht weer vandaag.
• Ik ga vandaag naar de Action.
• Hij kijkt veel naar Star Wars.
  

Voorbeeld samengestelde zin

• Het wordt vandaag mooi weer en we gaan lekker naar het strand. 
• Hij kijkt veel naar Star Wars en schrijft daar over op zijn website.
  

Samengestelde zin

• Bestaat uit twee of meer zinnen.
• Kunnen nevengeschikte zinnen zijn, of ondergeschikte zinnen.
  

Voegwoorden

• Voegwoorden zijn een soort cement.
  
• Je kunt met voegwoorden zinnen aan elkaar plakken.

 voegwoorden:

• en
• maar
• want 
• of*
• dus

• aangezien
• als
• dat
• doordat
• terwijl
• toen
  

Wat is een bijzin?

• Je hebt bij een onderschikking te maken met een bijzin.
• Een bijzin is een zinsdeel in de vorm van een zin. Deze zin heeft een eigen persoonsvorm.
  
• Persoonsvorm en onderwerp staan niet naast elkaar óf er kan een zinsdeel tussen worden gezet.

Volgorde hoofdzin

- Persoonsvorm staat vooraan in een zin, naast het onderwerp.

Volgorde bijzin

- Persoonsvorm staat achteraan.
- Persoonsvorm en onderwerp staan niet naast elkaar óf er kan een zinsdeel tussen worden gezet.

Napratend over de wedstrijd, verlieten de toeschouwers het stadion.

1. Correcte zin
2. Foutieve zin

Schrijf de beknopte bijzin op van de volgende zin:
'Charlene ging naar de finale na de voorrondes gewonnen te hebben.'

Hoe herken je een beknopte bijzin?

- voltooid deelwoord

- onvoltooid deelwoord

- te + infinitief 

Filmpje

Bekijk onderstaand filmpje voor extra uitleg.

Na koffie te hebben gedronken, reden we met de bus richting Denemarken 

Dus wat is de beknopte bijzin en waarom is deze correct?

Denk na en leg uit. 

Dus.. een beknopte bijzin...

heeft géén persoonsvorm en géén onderwerp. 

Bevat wel een werkwoordsvorm en een 'denkbeeldig' onderwerp dat hetzelfde moet zijn als het onderwerp van de hoofdzin.

Schrijf de beknopte bijzin op van de volgende zin:

'Blaffend kwam het jonge hondje op mij af.'

In welke zin is de beknopte bijzin correct?

1. Na de computer opnieuw opgestart te hebben, kon ik gelukkig verder met mijn verslag.
2. Na de computer opnieuw opgestart te hebben, werkte alles gelukkig weer.

Lekker in onze stoelen liggend, dronken we het koude bier.

1. Beknopte bijzin
2. Foutief beknopte bijzin

Bij school aangekomen, bleken zijn boeken nog thuis te liggen.

1. Beknopte bijzin
2. Foutief beknopte bijzin

Liggend op zijn badmat las Achmad zijn dagblad.

1. Beknopte bijzin
2. Foutief beknopte bijzin

Cursus 5 grammatica 

beknopte bijzin

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van deze les:

- wat een foutief beknopte bijzin is

- hoe je een foutieve beknopte bijzin kunt verbeteren.

Bij een foutieve beknopte bijzin...

komt het denkbeeldig onderwerp van de beknopte bijzin NIET overeen met het onderwerp van de hoofdzin. 

Foutieve beknopte bijzin verbeteren

Het verzwegen onderwerp van de beknopte bijzin moet gelijk zijn aan het onderwerp van de hoofdzin. 

Als dat niet zo is, kun je twee dingen doen:

     1. van de beknopte bijzin een gewone bijzin maken (met onderwerp)

     2. de hoofdzin aanpassen

Dromend van het weekend ging de les Nederlands langzaam voorbij. 

Eigenlijk staat hier: 

Terwijl de les Nederlands van het weekend droomde, ging de les Nederlands langzaam voorbij. 

--> foutieve beknopte bijzin

Waarschijnlijk wordt bedoeld:

Terwijl ik van het weekend droomde, ging de les Nederlands langzaam voorbij. 

Onderstaande zin bevat een foutieve beknopte bijzin. Wat is een juiste verbetering?

Pas na uren onderhandeld te hebben, kon de prachtige klassieke Jaguar van inspecteur Morse eindelijk van eigenaar wisselen.

1. Pas na uren te hebben onderhandeld, kon de prachtige klassieke Jaguar van inspecteur Morse eindelijk van eigenaar wisselen.
2. Pas nadat inspecteur Morse uren had onderhandeld, kon zijn prachtige klassieke Jaguar eindelijk van eigenaar wisselen.
3. Pas nadat de prachtige klassieke Jaguar van inspecteur Morse uren had onderhandeld, kon hij eindelijk van eigenaar wisselen.
4. anders, namelijk...

Verbeter de onderstaande foutief beknopte bijzin:
Kijkend uit het raam, viel plotseling een dakpan naar beneden.

Verbeter de foutieve beknopte bijzin door de hoofdzin te veranderen:

Na drie uur gewacht te hebben, gingen de hekken open.

Foutieve beknopte bijzin

Beknopte bijzin

Hoofdzin

Denkbeeldig onderwerp

ow+pv naast elkaar

Ow komt niet overeen met hoofdzin.

(on)voltooid deelwoord

Hoofdzin veranderen of er een bijzin van maken

Aan de slag

C5 §7 beknopte bijzin opdracht 1 t/m 5 online

C6 § 4 beknopte bijwoordelijke bijzin controleren opdracht 1 t/m 4 online

Klaar? 

Terugkoppeling lesdoelen

Weet je nu....

Hoe je een foutieve beknopte bijzin kunt verbeteren?

wanneer een beknopte bijzin correct is?

Aan de slag met het werkdoel 'zelf schrijven'. Klaar? Leer trede 16