1.3 Waar komen de grondstoffen vandaan?

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

1.3: waar komen de grondstoffen vandaan? 

Waar komen de grondstoffen vandaan?

1.3

In de 19e eeuw was steenkool een belangrijke grondstof, als energiebron voor stoommachines. Naast steenkool zijn er ook andere grondstoffen, waar komt dan vandaan? Die stoffen zitten niet overal in de bodem, want de opbouw van de aardbodem verschilt per plek.

Leerdoelen

Hoe is de aarde ontstaan en hoe ontwikkelde het leven zich?

Belangrijke leerdoelen bij 1.3

Hoe ziet de geologische tijdschaal eruit en welke perioden waren belangrijk voor Nederland?

Hoe kun je de ontwikkeling van de aarde zien in fossielen en gesteenten?

Hoe zijn steenkool aardolie en aardgas ontstaan?

Het ontstaan van de aarde

• 4,5 miljard jaar geleden
• Een gloeiend hete bol
• Afkoeling --> ontstaan aardkorst

Afkoeling --> ontstaan van oceanen:

• Hier ontstaan kleine levensvormen zoals bacteriën
  

Tot 3:24 afspelen 

Nederland heeft niet altijd op dezelfde plek gelegen: hoe zou dat kunnen? 

Het ontstaan van de aarde

Soms waren we bedekt met zee, soms warm en nat, soms droog.. Nederlandse ondergrond geven aanwijzingen over hoe het lang geleden was.

De wetenschap die onderzoek doet naar het ontstaan van de aarde, de samenstelling van de aardkorst en de ontwikkeling van het leven is Geologie 

Geologische tijdschaal

• Maakt het indelen van de tijd makkelijker (4,5 miljard = lang)
  
• Lijkt op de Perioden/Tijdvakken van geschiedenis

Belangrijke perioden voor Nederland. Toen ontstonden er grondstoffen (bijv. aardolie).

Wat is geologie?

1. Wetenschap die de dieren bestudeerd
2. Wetenschap die de mens bestudeerd
3. Wetenschap die de aarde bestudeerd

Heeft Nederland altijd op dezelfde plek gelegen?

1. Ja
2. Nee

Fossielen en gesteenten

Hoe kunnen we iets te weten komen over de omstandigheden van vroeger?

• Fossielen: versteende overblijfselen van planten/dieren 
  
• Bodemlagen, bv: zoutlaag (woestijnklimaat) en kalksteen (tropisch klimaat)

Fossielen en gesteenten

Tijdens het Perm was Nederland bedekt door zee -> maar ook woestijnklimaat-> zee verdampt -> dikke laag zout 

Steenkool, aardolie en aardgas

Een energiebron of grondstof in de bodem die nuttig is voor de mens = een delfstof 

Er zitten 3 belangrijke energiebronnen in de Nederlandse ondergrond:

• Steenkool: ontstaat uit plantenresten door druk van nieuwe bodemlagen ->
  
• Steenkool is eigenlijk overal in Nederland maar in Limburg vlak  onder het oppervlakte-

Steenkool, aardolie en aardgas

• Aardolie: ontstaat uit plankton door de druk van nieuwe bodemlagen  ->
  
• Aardgas: ontstaat uit aardolie en steenkool die onder druk staan
  
• Steenkool, aardgas en aardolie zijn energiebronnen die 300 Miljoen jaar geleden zijn ontstaan.

Steenkool, aardolie en aardgas zijn voorbeelden van...

1. Delfstoffen
2. Fossielen
3. Energiebronnen
4. Tijdperken

Versteende overblijfselen van planten/dieren noemen we?

1. Fussili
2. Vesuvius
3. Fossielen
4. Kalksteen

Aan de slag

• §1.3 Opdracht 1 t/m 10
• Blz. 26/31