Voedingsleer 2 - Les 4 Zwolle

• Voedingsleer
• MBO
• Studiejaar 2

Voedingsleer - les 4

Weekplanning

1. Energiehomeostase
2. Glucose homeostase, diabetes en zoetstoffen
   
3. Allergenen en intoleranties
4. Overgewicht en obesitas + medische voeding
5. Invloed vegetarisme en veganisme + diëten
6. Toets 

Lesplanning

Overgewicht en obesitas:

• Feiten,
• Oorzaken, 
• Diagnose, 
• Gevolgen,
• Obesogene samenleving.
  
  

Medische voeding:

• Doelgroepen, 
• Samenstelling,
• Productie.

Leerdoelen:

• Jij beschrijft de betekenis van overgewicht en obesitas;
  
• Jij kunt aangeven wat het verschil tussen overgewicht en obesitas is; 
• Jij kunt de gezondheidseffecten van obesitas benoemen;
  
• Jij kunt de oorzaken van overgewicht in kaart brengen;
• Jij kunt aangeven in welke gevallen medische voeding wordt voorgeschreven, voor welke groepen dit nodig is en welke gevolgen dit heeft voor de productie;
• Jij kunt uitleggen wat het doel is van medische voeding.

Deel 1: overgewicht en obesitas

Feiten

• Sinds 1981 is het aantal volwassen Nederlanders met overgewicht en ernstig overgewicht (obesitas) anderhalf keer zo groot geworden. 
• In 2017 had 49,9% van de mensen van 20 jaar en ouder overgewicht, waarvan 14,2% ernstig overgewicht. 
• Meer mannen dan vrouwen hebben overgewicht, maar meer vrouwen hebben ernstig overgewicht. 
• Het percentage mensen met overgewicht neemt toe met de leeftijd. 
• Ook blijkt dat overgewicht vaker voorkomt bij mensen met een lager opleidingsniveau.
  
• Van de kinderen en adolescenten (4-20 jaar) had in 2017 11,1% matig overgewicht en 2,5% ernstig overgewicht. 

Mogelijke oorzaken
overgewicht

Overgewicht en obesitas

• Te veel overtollig vet in het lichaam opgeslagen. 
• Ontstaan als de hoeveelheid energie die iemand binnenkrijgt via eten en drinken voor een langere tijd hoger is dan het lichaam verbruikt (verbrandt).

Wat is het verschil tussen overgewicht en obesitas?

Bepalen van overgewicht

Er zijn verschillende manieren waarop overgewicht wordt bepaald. 

Zoek uit wat de volgende metingen inhouden en wanneer ze worden gebruikt.

• BMI
• Huidplooimeting
• Middelomtrek

Middelomtrek en overgewicht

Obesogene samenleving

• Steeds meer verleiding door de omgeving
• Het wordt steeds makkelijker om te kiezen voor overmatige consumptie van calorierijk voedsel. 

Een omgeving die mensen stimuleert om te veel te eten en daarnaast te weinig te bewegen.  

• In Nederland hebben we te maken met een omgeving waarin energierijk voedsel overal en de hele dag door verkrijgbaar is. 
• De verleiding om te veel en te vaak te eten en te drinken is daardoor groot. 
• De beschikbaarheid van een goed wegennet en openbaar vervoer zorgt daarnaast voor een omgeving waarin de noodzaak om te bewegen minimaal is. 

Dit wordt de obesogene omgeving genoemd. 

De obesogene omgeving wordt als belangrijke oorzaak genoemd van de toename van het aantal mensen met overgewicht en obesitas in de afgelopen 40 jaar. 

1. Groei beschikbaarheid en

 toegankelijkheid van voedsel 

1. Groei beschikbaarheid en toegankelijkheid voedsel

Het aanbod van (calorierijk) voedsel is de afgelopen jaren toegenomen. Voedsel is makkelijker verkrijgbaar en bereikbaar. Het gaat hier onder andere om de toename in de dichtheid van het aantal punten waar eten te koop is; voedsel is vrijwel overal aanwezig en op die manier nodigt de omgeving op ieder moment uit (te veel) te eten. Ook lage prijzen, variatie en de veelheid van keuzemogelijkheden spelen een rol. Blootstelling aan voedsel kan het verlangen om iets te eten oproepen bij consumenten. Hun verlangen om grotere hoeveelheden te eten kan worden aangewakkerd, en ook de daadwerkelijke hoeveelheid die zij eten kan groter worden. Makkelijk te verkrijgen voedsel kan worden ervaren als moeilijker om te weerstaan.

2. Portie grootte

4 Trends:

1. Er zijn grotere maten toegevoegd
   
2. Portiegroottes van verschillende 

      producten zijn toegenomen

  3. Multi-verpakkingen zijn geïntroduceerd

  4. Het aantal items in een multi-verpakking is
      ook toegenomen.

2. Grotere porties

Porties zijn in de loop der tijd groter geworden. Portiegrootte is een sterke beïnvloedende factor in de omgeving die energie-inname beïnvloedt. Er zijn 4 trends te zien:

1. Er zijn grotere maten toegevoegd
2. Portiegroottes van verschillende producten zijn toegenomen
3. Multi-verpakkingen zijn geïntroduceerd
4. Het aantal items in een multi-verpakking is ook toegenomen.

Consumenten weten niet meer goed wat een ‘normale’ portie is. Dit komt onder andere doordat grote porties de standaard zijn geworden. De porties die buiten de deur worden gegeten, zijn bovendien veel groter dan de aanbevelingen voor een gezonde portie. Grotere porties leiden tot hogere energie-inname.

3. Marketing strategieën 

• Prijsmarketingstrategieën 
• Consumenten te verleiden 
• Grotere hoeveelheden en meer producten te kopen

Door:

1. Voordeelverpakkingen
2. Acties als 2 voor de prijs van 1

3. Marketing

Prijsmarketingstrategieën die worden ingezet om consumenten te verleiden grotere hoeveelheden en meer producten te kopen, zijn onder andere 

• voordeelverpakkingen en
• acties als 2 voor de prijs van

Consumenten kiezen eerder een verpakking waarvan zij het meeste profiteren, ook al waren ze niet van plan de aanbieding te kopen.

Mogelijke gevolgen
van overgewicht

Gevolgen van overgewicht

• Diabetes type 2,
• Hoge bloeddruk,
• Hart- en vaatziekten,
• Metabool syndroom,
• Kanker,
• Galstenen,
• Niet alcoholische leververvetting,

• Gewrichtsontstekingen en -slijtage,
• Ademhalingsproblemen,
• Menstruatiestoornissen, 
• Vruchtbaarheidsproblemen bij mannen en vrouwen,
• Psychische problemen, 
• Mobiliteitsbeperkingen bij ouderen

Deel 2: Medische voeding

Waar denk je aan bij
medische voeding?

Medische voeding

Medische voeding (voeding voor medisch gebruik) is een specifiek samengestelde voeding die gebruikt wordt als dieetvoeding bij ziektegerelateerde ondervoeding.

Voor welke groepen zal
dit worden
voorgeschreven?

Medische voeding

• Bevat voedingsstoffen die het lichaam nodig heeft om dagelijks goed te functioneren
• Soms zijn bestanddelen uit voeding de oorzaak van de ziekte of bijvoorbeeld een aandoening
• Bv. koemelkallergie of stofwisselingsziekte (bv. PKU)

Medische voeding

• Aangepaste samenstelling waar bestanddelen uit zijn weggelaten 

Of

• Waar de bestanddelen in aangepaste vorm worden aangeboden die wél door het lichaam kunnen worden opgenomen.

Soorten medische voeding

• Drinkvoeding
• Poeders
• Modules (bijv. Multi-thick)
• Sondevoeding
• Creme
• Fruitpuree

Sondevoeding: 

is vloeibare voeding die via een slangetje in de maag, darm of direct in de bloedbaan komt. 

Mensen krijgen om verschillende redenen sondevoeding. 

Soorten sondevoeding: 

1. Neusmaagsonde: komt via de neus, keel en slokdarm rechtstreeks in de maag. vaak wanneer sondevoeding voor een kortere tijd nodig is; 

2. Neusdarmsonde: komt via neus, keel, slokdarm en maag rechtsreeks in de darmen

3. PEG-sonde: Een slangetje wordt rechtstreeks in de maag of dunne darm geplaatst via de buikwand. Dit doen ze d.m.v. een kleine operatie. Wanneer een sonde via de neus niet mogelijk is of als je voor langere tijd sondevoeding nodig hebt is dit een optie.

Grote producenten in Nederland

Wetgeving

Welke gevolgen heeft
de productie van deze
voeding voor een
bedrijf?

Productie van medische voeding

• Meest kwetsbare groep consumenten
• Zeer zorgvuldige wijze geproduceerd
• Strikte hygiëne-, veiligheid- en kwaliteitsstandaarden gedurende alle fases van de productie
• Specifieke regels voor de gebruikte bronnen en de traceerbaarheid van de ingrediënten, zoals granen, fruit, groenten en vlees.

Voor volgende week

Opdracht 1: Maak een samenvatting van het krantenartikel op het dashboard: 

Dikke stress geeft buikvet 

Opdracht 2: Zoek het volgende uit per product: 

• Waarvoor worden de volgende producten gebruikt?
• Welke ingrediënten zijn er weggelaten/toegevoegd?
  
  

1. Nutricia diasip
2. Nutricia HCU Anamix infant
3. Nutricia PKU Anamix junior
4. Nutricia TYR Anamix infant (ex methionine)
5. Nutricia Nutrison Protein Intense

Leerdoelen:

• Jij beschrijft de betekenis van overgewicht en obesitas;
  
• Jij kunt aangeven wat het verschil tussen overgewicht en obesitas is; 
• Jij kunt de gezondheidseffecten van obesitas benoemen;
  
• Jij kunt de oorzaken van overgewicht in kaart brengen;
• Jij kunt aangeven in welke gevallen medische voeding wordt voorgeschreven, voor welke groepen dit nodig is en welke gevolgen dit heeft voor de productie;
• Jij kunt uitleggen wat het doel is van medische voeding.

Geef een korte samenvatting van deze les

Welk cijfer geef je deze les?

010

Benoem 1 tip en 1 top van deze les