Stress

• Defensieleer
• Praktijkonderwijs
• Leerjaar 1

Operationeel Inzetbaar

Inleiding

We hebben allemaal weleens met stress te maken. Zo kun je flink zenuwachtig zijn voor een examen of als je een strafschop moet nemen. Stress is iets wat hoort bij het militaire vak. Niet alles in je baan als militair is voorspelbaar en je kunt in gevaarlijke situaties terechtkomen. Stress zorgt er soms voor dat je scherper bent en betere prestaties kunt leveren. Toch kan, hoe goed getraind je ook bent, te veel stress nadelig zijn. Daarom is het nodig dat je stress bij jezelf, maar ook bij je collega’s, tijdig herkent en er goed mee omgaat. Wees er open over, zodat je elkaar kunt steunen en sterken. Daardoor kan ook je team onder moeilijke omstandigheden goed blijven draaien.

Leerdoelen

1. Bedenk drie situaties waarin jij je gestrest of gespannen voelde.
   
2. Schrijf voor iedere situatie op waardoor dit kwam.
   
3. Schrijf ook om hoe je hier mee om gegaan bent.
   
4. Had je de stress ook kunnen voorkomen? Hoe had je dat kunnen doen?
   
5. Bedenk  5 concrete manieren waarop je met stress kunt omgaan. Denk ook goed na waar het door komt dat je stress afneemt?
6. Je kan vertellen welke maatregelen er genomen kunnen worden om stress voorkomen.
7. Je kan vertellen hoe stress herkent kan worden.
   
8. Je kan vertellen welke maatregelen je bij jezelf kunt nemen om stress te beperken.

Nut en belang

Relatie lessen / oefeningen

Structuur en werkwijze

Wie :Individueel

Wat :Vragen beantwoorden

Waar :Lokaal en of aula

Wanneer :Aansluitend aan mijn uitleg.

Waarom :Al uitgelegd. Om Stress te kunnen herkennen en te voorkomen

Hoe :Op flip over of op papier in word.

Benodigde Informatie: IK 2-650 (Stress) te vinden op SPL

Benodigde middelen:NVT.

Resultaat

*Je kunt vertellen welke maatregelen je kunt nemen om stress te voorkomen.

*Je kunt vertellen hoe je stress kunt herkennen.

*Je kunt vertellen welke maatregelen je zelf kunt nemen om stress te beperken.

Controle Begin

Heb jij last van stress?

1. Soms
2. Regelmatig
3. Vaak
4. Altijd

1.  Bedenk drie situaties waarin jij je gestrest of gespannen voelde.

3 situaties.

2. Schrijf voor iedere situatie op waardoor dit kwam.

3. Schrijf ook om hoe je hier mee om gegaan bent.

4. Had je de stress ook kunnen voorkomen? Hoe had je dat kunnen doen?

5.  Bedenk samen 5 concrete manieren waarop je met stress kunt omgaan. 

Denk ook goed na waar het door komt dat je stress afneemt

6. Je kan vertellen welke maatregelen er genomen

     kunnen worden om stress voorkomen.

 Wees lichamelijk fit (kracht, uithoudingsvermogen, etc.).

 Beheers je skills and drills.

 Oefen met snelle ontspanningstechnieken.

 Help elkaar wanneer er thuis of in de eenheid problemen zijn.

 Wees goed op de hoogte. Blijf geïnformeerd; stel vragen aan je meerdere; negeer geruchten.

 Zorg er samen voor dat iedereen genoeg voedsel, water, bescherming, verzorging en hygiëne ontvangt.

 Rust. Slaap wanneer maar mogelijk; zorg dat iedereen tijd heeft om te slapen:

• Slaap alleen op veilige plaatsen en volgens de orders.
• Slaap, indien mogelijk, 6 tot 9 uur per 24 uur.
• Probeer op z’n minst 4 uur slaap te krijgen per 24 uur.
• Zorg voor een goede slaap voor langdurige operaties.
• Doe wanneer je maar kan een dutje; maar neem de tijd om volledig te ontwaken.
• Probeer verloren slaap zoveel mogelijk in te halen.

Hoeveel uur slaap jij gemiddeld per nacht?

1. 0-4 uur
2. 5-6 uur
3. 7-8 uur
4. 9 uur of meer

Slecht slapen

Veel huilen

Piekeren

Geen eetlust

Hoofdpijn

Angstig zijn

Moe zijn

Snel geïrriteerd

LICHAMELIJK SIGNAAL

EMOTIONEEL SIGNAAL

7. Je kan vertellen hoe stress herkent kan worden.

Een cursus time-management leert je onder meer prioriteiten te stellen, 'nee' te zeggen, te delegeren en het goed plannen van je werkzaamheden, waardoor je minder vaak de druk van deadlines zult voelen.

Volg RET (Rationele Effectiviteits Therapie of Rationeel-Emotieve Therapie). "Je manier van denken en fantaseren bepaalt hoe je je voelt en gedraagt" is het idee achter RET. Veel negatieve gevoelens komen voort uit de gedachte dat we iets niet kunnen. Omgekeerd ontstaan door positieve 'inner talk' ook positieve gevoelens. Dus niet: "Deze situatie is nieuw. Ik zal er wel niets van terechtbrengen", maar: "Deze situatie is nieuw. Benieuwd wat ik ervan leer". Meer lezen? 'Beren op de weg, spinsels in je hoofd' door Theo IJzermans en Coen Dirkx, uitgeverij: Thema. 

• Sporten helpt je je spieren te ontspannen. Bovendien blijkt uit onderzoek dat mensen die veel sporten, minder heftig reageren op stressoren.
• Datzelfde geldt voor ontspanningsoefeningen als yoga en meditatie.
• Door gezond te eten en weinig te roken en te drinken ben je beter bestand tegen ziekten.
• Mix werken en nietsdoen. Neem geregeld een pauze waarin je even helemaal niets of totaal iets anders doet. Want ook afwisseling van werktaken voorkomt stress.
• Realiseer je dat niemand perfect is. Iedereen maakt fouten.
• Het is leuk als mensen je aardig vinden, maar niet als dat ten koste van jezelf gaat. Kom voor jezelf op en zeg nee als je iets niet wilt of kunt doen.
• Trek tijdig aan de bel als je voelt dat de spanning teveel wordt. En roep hulp in van collega's, vrienden en familie of professionele hulpverleners

ZOVEEL TE DOEN

• Iedereen heeft stress!
• De één meer dan de ander
• Verschilt per situatie
• Bespreek stress!

Welke vorm van stress hoort bij het verliezen van een spel?

1. Chronische stress
2. Positieve stress
3. aanvaardbare stress
4. schadelijke stress

8.  Je kan vertellen welke maatregelen je bij jezelf kunt  nemen om stress te beperken.

Signalen van stress

• Lichamelijke klachten
• Psychisch/emotioneel
• Gedrag- en sociaal gebied

Ons lijf is een fantastisch ding. Het zorgt ervoor dat we kunnen bewegen, leven en communiceren. Maar wat we nog weleens willen vergeten is dat het ook een uitstekend waarschuwingsmechanisme is. Bij stress, overspannenheid en burnout is dat ook het geval: vaak weet ons lijf al veel eerder dat er iets mis is dan wijzelf. De verschillende klachten die hieronder staan zouden erop kunnen wijzen dat je teveel stress hebt, overspannen bent, tegen een burnout aan zit of er zelfs al middenin zit. Zeker wanneer je meer dan 3 of 4 van deze klachten tegelijk hebt. Het is natuurlijk wel zo dat alle klachten ook een medische achtergrond zouden kunnen hebben, dus concludeer niet op eigen houtje dat je teveel stress hebt en breng eerst een bezoek aan je huisarts.

Stresssignalen herkennen:

Hoofdpijn/ Migraine, Misselijkheid, Oorsuizen (Tinnitus), Pijnlijke / stijve spieren, Duizelingen, Hormonale schommelingen, Overmatig transpireren, Klamme handen, Schrikachtig, Rusteloos, Nerveuze tics, Beven/ trillen, Vermoeidheid, Uitputting, Maagklachten, Spijsverteringsklachten, Versnelde hartslag / ademhaling, Hyperventilatie en ademnood, Hartkloppingen / steken in de borst, Menstruatiestoornis, Impotentie, Verhoogd cholesterol, Verhoogde bloeddruk, Nek- /schouder- / rugklachten, Huidaandoeningen, Problemen met slapen, Rode vlekken op de huid door stress, Psychische/emotionele signalen, Futloos en lusteloosheid, Somber of neerslachtig, Depressief, Vergeetachtig, Gemakkelijk de draad kwijtraken, Concentratieproblemen, Gevoel dat de ‘rek’ eruit is, Minder flexibel, Machteloos, hulpeloos, onmacht, Gespannen, nerveus, Snel geëmotioneerd, Prikkelbaar, snel geïrriteerd, Boosheid, Angstig, bang en paniekaanvallen, Piekeren, Gevoelens van controleverlies, Wantrouwend, achterdochtig, Schrikachtig, Negatieve en belemmerende gedachten, Het gevoel hebben van alles te moeten, Stemmingswisselingen, Je minder waard voelen dan anderen, Gedragssignalen, Te veel eten, Te weinig eten, Meer roken, Meer alcohol drinken, Meer medicijnen gebruiken, Verhoogde caffeïne consumptie, Verhoogde behoefte aan zoetigheid, Druk en veel praten, Overmatig actief zijn, Tot niets komen, Te veel verschillende dingen tegelijk doen, Niet kunnen genieten of ontspannen, Meer klagen en verwijten, toenemend cynisme en verbittering, Sneller dan anders ongelukjes hebben (bv dingen laten vallen), Geen zin heb in intimiteit of seks, Moeite met concentreren, Overmatig zorgen maken over wat er gebeurt, Moeilijk kunnen genieten van plezierige gebeurtenissen, Ontevreden over prestaties

Vormen van stress

Soorten stress 

Spannende stress.

Frustrerende stress.

Schadelijke stress.