This lesson contains 33 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.
Lesson duration is: 45 min
Items in this lesson
Aangeboren of Aangeleerd?
Gedrag b2 Oorzaken van gedrag
Slide 1 - Slide
Inhoud van de les
- Terugblik b1
- Leerdoel b2
- Uitleg basisstof 2
- Zelf aan de slag met de opdrachten van basisstof 2
Slide 2 - Slide
Leerdoelen
Aan het einde van de les kun je beschrijven waardoor gedrag wordt veroorzaakt.
Hierbij kun je verschillende type prikkels onderscheiden:
Inwendige en uitwendige prikkels
sleutelprikkels en supranormale prikkels
Slide 3 - Slide
Hoe wordt gedrag veroorzaakt?
Prikkel= verandering waarop je kunt reageren.
Inwendige prikkel: prikkel veroorzaakt door je eigen lichaam
Uitwendige prikkel: prikkel uit je omgeving.
Prikkels komen binnen bij zintuigen.
Zintuigen geven een impuls aan het zenuwstelsel
Je hersenen reageren en zorgen dat je lichaam reageert.
Respons: = een reactie op een prikkel.
Slide 4 - Slide
Voorbeelden van prikkels
Inwendige prikkel = motivatie = prikkel uit je eigen lichaam
honger
angst
dorst
hormonen ( zin in seks is geen prikkel)
Uitwendige prikkel = prikkel uit je omgeving
geur
kleur
licht
temperatuur
Slide 5 - Slide
Prikkel/respons
Sleep de stukjes tekst naar de juiste plek
respons
prikkel
Je ruikt een gaslucht
Je schrikt
Je loopt naar het gasfornuis
Je ziet dat de gasknop open staat
Je draait het gas uit
Slide 6 - Drag question
Mira is buiten aan het werk. Ze krijgt het warm en trekt haar jas uit. Is het uittrekken van haar jas een respons op een inwendige of op een uitwendige prikkel?
A
inwendige prikkel
B
uitwendige prikkel
Slide 7 - Quiz
Prikkels
Gedrag vindt plaats door inwendige prikkels (motivatie) & uitwendige prikkels => allebei nodig!
Vb: je ruikt patat. Maar je eet het alleen op als je ook honger hebt.
Slide 8 - Slide
Sleutelprikkels
Prikkels die altijd leiden tot bepaald gedrag zijn sleutelprikkels.
Slide 9 - Slide
Sleutelprikkel
Voorbeeld:
Een zwaluw komt op het nest.
De jonge zwaluw doet zijn bek open
De binnenkant is felgekleurd
De ouders voeren het jong.
Sleutelprikkel = de felgekleurde binnenkant
Slide 10 - Slide
Sleutelprikkels
Slide 11 - Slide
Slide 12 - Slide
Supranormale prikkel
Supranormale prikkel => sterke sleutelprikkel
=> geeft sterkere reactie
Slide 13 - Slide
Zelf aan de slag
Maken opdrachten
Kennis: 1 t/m 3
Samenvatting: 4
Inzicht: 5 & 6
Leerdoel: Ik kan beschrijven waardoor gedrag wordt veroorzaakt en hierbij sleutelprikkels en supranormale prikkels onderscheiden
Slide 14 - Slide
Een vaste, snelle onbewuste reactie op een bepaalde prikkel noem je een..
A
impuls
B
respons
C
reflex
D
bewuste reactie
Slide 15 - Quiz
Mira is buiten aan het werk. Ze krijgt het warm en trekt haar jas uit. Is het uittrekken van haar jas een respons op een inwendige of op een uitwendige prikkel?
A
inwendige prikkel
B
uitwendige prikkel
Slide 16 - Quiz
Spreeuwenjongen die pas uit het ei gekomen zijn, hebben hun ogen nog dicht. Wanneer een ouder op het nest landt, sperren ze onmiddellijk hun bek open. Wat is de uitwendige prikkel voor dit gedrag van de spreeuwenjongen?
A
honger
B
Bewegen van het nest
C
Ruiken van de worm
D
Zien van de ouder
Slide 17 - Quiz
Baris doet een experiment met een muis in een doolhof. De muis heeft een dag niet gegeten en wordt voor de ingang van de doolhof gezet. Middenin ligt een voedselbrokje. De muis loopt de doolhof in en doet er tien minuten over om het voedselbrokje te vinden. Baris voorspelt, dat de muis de juiste weg naar het voedsel zal leren, als hij vaker door de doolhof loopt. Gedurende enkele uren zet hij de muis om het kwartier bij de ingang. Hij noteert steeds de tijd die de muis nodig heeft om een voedselbrokje te vinden. Na enkele uren loopt de muis niet meer de doolhof in, als hij bij de ingang wordt gezet. Noem de inwendige prikkel die dan ontbreekt om de doolhof in te gaan.
Slide 18 - Open question
Een jachtluipaard die net heeft gegeten reageert niet wanneer hij een prooi ziet. Hoe komt het dat de jachtluipaard niet gaat jagen?
Slide 19 - Open question
Je hebt trek en loopt in het dorp langs de Mac. Je gaat naar binnen en besteld een Big Mac. Wat is de uitwendige prikkel voor het kopen de Big Mac?
Slide 20 - Open question
Slide 21 - Video
05:42
Wat is de sleutelprikkel voor het stekelbaars-mannetje om aan te vallen?
Slide 22 - Open question
06:22
Een mannelijk roodborstje verdedigt in het voorjaar zijn territorium tegen andere roodborst-mannetjes. Het mannetje neemt dan o.a. een dreighouding aan. Het mannetje neemt ook een dreighouding aan tegen een opgezet roodborst-mannetje, dat in het territorium wordt gezet. Tegen een roodborst-mannetje zonder rode keelvlek wordt geen dreighouding aangenomen. Tegen een propje felrode watten op een ijzerdraadje wordt een zeer sterke dreighouding aangenomen. Wat is de sleutelprikkel bij dit territoriumgedrag van het roodborstje?
Slide 23 - Open question
09:17
Wat is een supranormale prikkel?
Slide 24 - Open question
Als een prikkel steeds dezelfde reactie (respons) geeft noem je dit:
A
een sleutelprikkel
B
een uitwendige prikkel
C
een inwendige prikkel
D
een respons
Slide 25 - Quiz
Wat zie je in de afbeelding?
A
Het jong reageert op een sleutelprikkel
B
Het oudere dier geeft een respons
C
Het jong reageert op een gewone prikkel
D
Het oudere dier reageert op een sleutelprikkel
Slide 26 - Quiz
In een dierentuin beginnen wolven vaak te janken als zij het geluid van een sirene horen. De oppassers zijn aan dit jankgedrag van de wolven gewend. Argeloze bezoekers schrikken er soms van.
Wordt in de tekst een respons van de wolven genoemd?
A
ja, de sirene
B
ja, het janken
C
nee
Slide 27 - Quiz
Sleutelprikkel / supranormale prikkel
Sleep de stukjes tekst naar de juiste plek
sleutelprikkel
supranormale prikkel
De benen van een fotomodel worden met fotoshop verlengd
je reageert op het huilen van een baby
een merel voert het jong zodra het jong zijn bekje opendoet
het supergrote ei in het nest wordt beter bebroed
Babydieren zijn zooooo schattig
Slide 28 - Drag question
Sleutelprikkel / supranormale prikkel
Sleep de stukjes tekst naar de juiste plek
sleutelprikkel
supranormale prikkel
Slide 29 - Drag question
Upload hier een foto van de antwoorden van opdracht 11 uit je werkboek. Blz. 121 en 122
Slide 30 - Open question
Schrijf 2 dingen op die je deze les geleerd hebt
Slide 31 - Slide
Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen