GT2: Hoofdletters en leestekens

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Taalverzorging Spelling

Hoofdletters & leestekens

Vorige les: samenstellingen

Van meer woorden één woord maken

- aan elkaar

- met tussenletter: -e, -en, -s

- met koppelteken

Wat is goed gespeld?

1. auto-spiegel
2. autospiegel

Wat is goed gespeld?

1. 15 jarige
2. 15-jarige

Wat is goed gespeld?

1. tomatesoep
2. tomatensoep

Wat is goed gespeld?

1. beregoed
2. berengoed

Wat is goed gespeld?

1. zonnebrand
2. zonnenbrand

Wat is goed gespeld?

1. eikeboom
2. eikenboom

Wat is goed gespeld?

1. vmbo-leerling
2. vmboleerling

Wat is goed gespeld?

1. rijstepap
2. rijstenpap

Wat is goed gespeld?

1. hartewens
2. hartenwens

DOEL

HOOFDLETTERS  EN LEESTEKENS

- Je weet wanneer je hoofdletters

  gebruikt.

- Je weet wanneer je leestekens

  gebruikt.

Lees deze tekst

hallo allemaal welkom bij het onderdeel spelling hoofdletters en leestekens je leert wanneer je een hoofdletter moet plaatsen en wanneer je leestekens moet gebruiken zoals je ziet mist dit hele stuk hoofdletters en punten wat vind jij daarvan leest het makkelijk of leest het juist moeilijk leestekens en hoofdletters zijn er voor om teksten makkelijker te kunnen lezen dus hoe het hier staat is natuurlijk fout maar hoe moet het dan wel 

Waarom is de tekst die je net gelezen hebt fout?

Lees zin 1 en 2

1. Katten, spinnen, ijsberen, vissen, gieren, vliegen en honden slapen.

2. Katten spinnen, ijsberen vissen, gieren vliegen en honden slapen.

Waardoor komt het verschil in betekenis?

Waarom gebruiken we hoofdletters en leestekens?

HOOFDLETTERS EN LEESTEKENS

• Maken een tekst duidelijker en beter te lezen.
• De lezer kan de tekst zo ook veel beter begrijpen.

Hoofdletters

1. Aan het begin van een zin: Het is vandaag erg regenachtig.

2. Als de zin met ’s begint, verschuift de hoofdletter: ’s Middags ben ik altijd het meest productief.

3. Bij namen: Piet Janssen, Asten, Were Di, Europa,  Gelderland, Frankrijk, Volvo, Philips, Efteling.

4. Bij woorden die van (aardrijkskundige) namen zijn gemaakt: , Brabantse, Nederlander, Franse (les)

Hoofdletters

5. Historische gebeurtenissen: Tweede Wereldoorlog

6. Straten: Merendreef, Postbus

7.  Feestdagen: Pasen, Kerstmis, Moederdag

8. Hemellichamen: Aarde, Pluto, Mars

9. Titels van films, liedjes, boeken enz.: Star Wars

10. Namen van volkeren: Eskimo's, Arabieren, Europeanen

Uitzonderingen

1. Dagen: maandag

2. Maanden: januari

3. Seizoenen: winter

4. Windstreken: oosten 

5. Tijdperken: middeleeuwen

6. Als een zin begint met een cijfer: 86 leerlingen gingen mee met de reis naar Parijs.

Wat is goed gespeld?

1. Marc van Bommel
2. Marc Van Bommel

Wat is goed gespeld?

1. Colaatje
2. colaatje

Wat is goed gespeld?

1. meneer van Driel
2. meneer Van Driel

Wat is goed gespeld?

1. het rode kruis
2. Het Rode Kruis

Wat is goed gespeld?

1. April
2. april

Wat is goed gespeld?

1. parijs
2. Parijs

LEESTEKENS

- punt

- vraagteken

- uitroepteken

- komma

- dubbele punt

- aanhalingsteken

Punt

1.  Aan het einde van een zin.

2. Na of in (sommige) afkortingen: d.w.z. /  enz. / Dr.

Uitzonderingen:

-maten, gewichten: cm / kg

-scheikundige namen: Fe

-afkortingen die als woord worden uitgesproken: tv, 

 wc, vmbo

Vraagteken en uitroepteken

1. Vraagteken: bij een directe vraag

   Kom je vanavond bij mij eten?

2. Uitroepteken: bij een uitroep

    Kom hier!

    

De komma

Waar plaats je een komma? 
1. Tussen twee persoonsvormen: Als ik naar school ga, neem ik altijd boterhammen mee. 
2. Tussen delen van een opsommingen (behalve voor "en" en "of"): Ik neem naar school boeken, brood, drinken en mijn laptop mee. 

3. Na een naam of uitroep aan het begin van een zin: Jan, ruim jij die spullen even op? Hé, ruim dat eens even op! 
4. Voor voegwoorden: maar, want, doordat, nadat, omdat, terwijl, voordat, zodat en zodra (behalve voor "en" en "of"): Ik heb zin in het weekend, omdat ik dan veel leuke dingen ga doen.

Dubbele punt

1. Voor een opsomming: Je hebt nodig: een ei, 200 gram meel en 200 gram boter.

2. Voor een uitleg: De weg is afgesloten: er wordt een rotonde gebouwd.

3. Voor een aankondiging: Ik heb nieuws: mijn zus is zwanger.

4. Bij een conclusie: Er zijn genoeg inschrijvingen: de cursus gaat door.

5. Voor een directe rede: De docent zei: "Ik trakteer, want ik ben jarig geweest."

Aanhalingstekens

Het aangeven van een citaat.

    Bas zei: "Ik ga even naar de bakker."

    "Wil je mij even helpen?" vraagt de trainer.

    "Ik ga vanmiddag schaatsen", zegt Noa.

    

Even oefenen! 

Schrijf over. Zet hoofdletters en leestekens waar dat moet.
als het zomer wordt ben ik weer veel buiten

Schrijf over. Zet hoofdletters en leestekens waar dat moet.
levi wil je die bak met potloden aangeven

Schrijf over. Zet hoofdletters en leestekens waar dat moet.
ik blijf vandaag thuis omdat ik ziek ben

Schrijf over. Zet hoofdletters en leestekens waar dat moet.
mieke heeft veel dieren kippen schapen en honden

Juist of onjuist:
Lotte zei: "Wat een leuke jongen."

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist:
Mees riep: Kijk uit voor die fietser!

1. Juist
2. Onjuist

Wat is goed gespeld?

1. Nederlandse jongen
2. nederlandse jongen

Wat is goed gespeld?

1. kruidvat
2. Kruidvat

Wat is goed gespeld?

1. Peter van Kemenade
2. Peter Van Kemenade

Zelf leren en oefenen

1. Ga naar Teams, tegel Nederlands, bestanden, map lesmateriaal
2. Klik op de map taalverzorging (spelling)
3. Klik op theorie hoofdletters (leer de theorie)
4. Klik op theorie leestekens (leer de theorie)
5. Klik op opdracht hoofdletters en leestekens (maak de opdracht en sla de opdracht op in je laptop)

Volgende les

Herhalen:

1.  grammatica zinsdelen
2. werkwoordspelling
3. meervouden en verkleinwoorden
4. klinkerbotsing (trema of koppelteken)
5. samenstellingen (tussenletters: -e, -en, -s)
6. hoofdletters en leestekens

Toets taalverzorging

Donderdag 25 januari

• theorie kennen en kunnen toepassen
• correct kunnen spellen
• correct de leestekens kunnen gebruiken