(P2) Les 2: Wereldsysteem (II)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Startklaar

Terugblik 

Geef op de kaart de voormalige Britse koloniën aan.

Australië

Zuid-Afrika

Egypte

India

Canada

Vorige les

Terugblik

Vorige les

Terugblik

D                A                D                B       

      Lesdoel

Vandaag verdiepen we ons verder in de oorsprong van het centrum-periferiemodel. We richten ons specifiek op de periodes na de Tweede Wereldoorlog en de dekolonisatie. Daarnaast kijken wenaar hoe het internet onze hedendaagse werelddynamiek heeft beïnvloed.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Voorkennis

1. De leerlingen kennen waar voormalige Britse koloniën liggen . 

2. De leerlingen kennen wat het kolonisatie is . 

3. De leerlingen kennen wat Internet is . 

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Ontstaan van centrum-periferie model

voor 1500

1500 - 1800

1800 - 1950

1950 - 1990

na 1990

Ontstaan van centrum-periferie model

voor 1500

1500 - 1800

1800 - 1950

1950 - 1990

na 1990

• dekolonisatie
• ontwikkeling van transport
  
• global shift
  

1950-1990: Dekolonisatie

1914-1918

1939-1945

India onafhankelijk van VK in 1947

Dekolonisatie

Na de dekolonisatie werden 5 landen gevormd. Geef ze aan op de kaart.

India

Pakistan

Bangladesh

Myanmar

Sri Lanka

Commonwealth of Nations

(Gemenebest van Naties)

samenwerkingsverband tussen de voormalige Britse koloniën.

na 1945: Koude oorlog

Twee grote machten:

- Pro-amerikaanse blok

vs

- Communisctische blok

Mijnen in VK sluiten

In jaren 70 steenkool uit Australië is goedkoper. Waarom?

VK: schachtbouw

Australië: dagbouw

Ik weet niet zeker of deze slide werkt. Het is hier alleen om te laten zien hoe slecht minen voor mensen kan zijn.

mid XX eeuw: olie en diesel motoren

steenkool

Voorbeeld:

In 2023 was ongeveer 25% van de elektriciteitsproductie in Duitsland afkomstig van kolencentrales. Dit is een aanzienlijke daling ten opzichte van voorgaande jaren, wat de voortdurende transitie van Duitsland naar hernieuwbare energiebronnen weerspiegelt.

Opmerkelijk is dat in het derde kwartaal van 2023 het aandeel van kolen daalde tot 23,9%, vergeleken met 36,2% in dezelfde periode het jaar daarvoor. Tegelijkertijd droegen hernieuwbare energiebronnen in 2023 bijna 60% bij aan de netto elektriciteitsproductie van het land, wat een substantiële verschuiving in de Duitse energiemix benadrukt.

mid XX eeuw: containerschepen

Beantwoord de vragen tijdens het bekijken van de video:

1. Hoe lang geleden is de container uitgevonden?
2. Op welke transportmiddelen kunnen containers overgezet worden?
3. Hoeveel containers pasten er op het eerste containerschip? (1956)
4. Hoeveel containers kan een modern containerschip vervoeren?
5. Wat stuurt Europa vooral terug naar Azië?
6. Waar vinden we een nieuwe route naar Azië?

Voorbeeld:

In 2023 was ongeveer 25% van de elektriciteitsproductie in Duitsland afkomstig van kolencentrales. Dit is een aanzienlijke daling ten opzichte van voorgaande jaren, wat de voortdurende transitie van Duitsland naar hernieuwbare energiebronnen weerspiegelt.

Opmerkelijk is dat in het derde kwartaal van 2023 het aandeel van kolen daalde tot 23,9%, vergeleken met 36,2% in dezelfde periode het jaar daarvoor. Tegelijkertijd droegen hernieuwbare energiebronnen in 2023 bijna 60% bij aan de netto elektriciteitsproductie van het land, wat een substantiële verschuiving in de Duitse energiemix benadrukt.

Global shift

met containerschepen maken we nu producten in het buitenland. Rol van landen is nu:

bedenken van product =>   grondstoffen   =>    maken   =>   

                => verkopen ($)

Centrum land

Periferie

Semi-periferie

Bedrijven (mno's) kiezen

om te verhuizen naar lageloonenlanden

= deindustrialisatie

Waarom?

• lage lonen
• nieuw afzetmarkt
  
• wetgeving is niet strikt

Voorbeeld

Tennisballen

Spijkerbroek

Na 1990: Tijd en ruimte krimpen

Internet

Wereldsysteem nu

Wereldsysteem nu

Centrum	Semi-periferie	Periferie
- rijk - ontwikkelde land - bezig met diensten en hightech - grote afzetmarkt	------- tussen -------- - opkomende land (economie) - bezig met industrien - groeiend afzetmarkt	- arm - ontwikkelingsland - leveren grondstoffen - kunnen wijnig kopen
Verenigd Koningrijk	India	Sudan

     Kleine afsluiting

dekolonisatie

de-industrialisatie

global shift

tijd-ruimtecompressie

centrum

semi-periferie

periferie

Kleine lesafsluiting (5 min) 

Docent controleert begrip door opdrachten of vragen die de begrippen en vaardigheden van het lesdoel toetsen.

Leerlingen werken zelfstandig of in een groepje aan opdrachten, kunnen vragen stellen aan de docent maar werken grotendeels zelfstandig.

Controle van begrip vragen

Zelf aan de slag

Lees par.4.2 (blz 64-65)

Maak de opdrachten:

- 7 en 8 (WB blz. 74)

- 2, 3, 4, 6, 7 en 8 (WB blz. 76-77)

Basisboek: 194, 195, 208, 209

     Grote afsluiting

Wat zijn de drie grootste veranderingen die plaatsvonden in de periode tussen 1950 en 1990?
Hoe beïnvloedde het de positie van landen in de wereld?
Wat betekent de introductie van internet voor bedrijven en landen vandaag de dag?

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Quizlet: begrippen

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

quizlet.com