2.4 Massaverhoudingen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

2.4 - Massa bij chemische reacties (les 2)

Benodigheden

- Schrift

- Pen, potlood

rekenmachine

Telefoons in de telefoontas!

Leerdoelen

Aan het eind van de les kun je....

... berekenen hoeveel je van een bepaalde stof nodig hebt aan de hand van een massaverhouding.

Wet van behoud van massa

Er kan geen massa verschijnen of verdwijnen.

Wat houdt de wet van Lavoisier in?

• Het is de wet van behoud van massa. 
• Bij een chemische reactie is de totale massa van de beginstoffen gelijk aan de totale massa van de reactieproducten.
• Vaak wordt er gebruik gemaakt van verhoudingen

Het maken van een hamburger

1

+ 1

+ 2

+ 3

1

(Bij koken gebruik je vaak de massaverhoudingen!)

       1            :           1             :          2             :            3

Rekenen met massaverhoudingen

Recept voor simpele salade van 600 gram.

Benodigdheden: 500 gram sla, 100 gram dressing

sla      +         dressing         ->        salade

500 gram           100 gram                   600 gram   

    

Verhouding is dan 500 : 100. Dat is het zelfde als 5 : 1   

Ook koken voldoet aan de wet van behoud van massa!

Vaste verhoudingen                                      

Boek blz 47 figuur 2.11

Bij de ontleding van water ontstaan waterstof en zuurstof. Er ontstaat hierbij 160 gram zuurstof. De massaverhouding waterstof : zuurstof is 1 : 8. Hoeveel water is er in het begin aanwezig?

Stappenplan: Rekenen aan reacties

1. Schrijf het reactieschema op.

2. Schrijf de massaverhouding eronder.

3. Schrijf de bekende gegevens daaronder.

4. Bereken de onbekende stof

5. Noteer de conclusie

Salmiak maken

waterstofchloride (g) + ammoniak (g) --> salmiak (s)

Het blijkt dat 36 gram waterstofchloride precies met 17 gram ammoniak reageert.

Volgende de wet van behoud van massa ontstaat er dan 53 gram salmiak (36 + 17 = 53 gram).

De massaverhouding is dan 36 : 17 = of te wel 2,1 : 1,0. 

Kies één van de twee routes

Route 2: "Ik begrijp het nog niet"

• Gezamenlijk 
• Opdrachten van oefenblad opdracht 1 t/m 6

Route 1: "Ik begrijp het!"

• Zelfstandig (stil!)
• Maken oefenblad opdracht 1 t/m 6
• Nakijken via lesson Up klas: Antwoorden Oefenblad 2

Opdracht 1 van het oefenblad

Natriumkorrels reageren met zuurstof en hierbij ontstaat de vaste stof natriumoxide. De massaverhouding waarbij natrium reageert met zuurstof is 4,5: 1,0.

 

1. Geef het reactieschema van deze opdracht.

2. Bereken hoeveel gram natriumoxide er kan ontstaan als er 39 gram zuurstof is.

Opdracht 2 van het oefenblad

Kaliumkorrels reageren met chloorgas in de verhouding 2,1 : 1,0 tot de vaste stof kaliumchloride. Hoeveel gram kaliumkorrels is er nodig om 340 gram kaliumchloride te vormen?

Opdracht 3 van het oefenblad

Bij de elektrolyse van koperoxide ontstaan vloeibaar koper en zuurstof.

In de verhouding 1,5 : 3,2. Hoeveel gram koperoxide was er aanwezig als er 50 gram koper ontstaat?

Wat gaan we doen?

15

Ik kan uitleggen wat de wet van massabehoud is. 

L2

16

Ik kan met een vaste massaverhouding uitrekenen hoeveel stof er theoretisch kan ontstaan of nodig is voor een reactie.

L2

1. Maken opdracht 4 t/m 6 van het oefenblad, af maken 39 t/m 42
2. Nakijken oefenblad 1 t/m 6 
3. Samen verder met oefenen 

Wat is deze leerling vergeten?

Methaangas ontleedt tot koolstofdioxide en waterdamp. Koolstofdioxide en waterdamp ontstaan in de verhouding 1,5 : 3,9. Voor de reactie is 230 gram methaan. Hoeveel gram waterdamp kan hierbij ontstaan?

Zoek twee fouten die deze leerling heeft gemaakt.

Methaangas ontleedt tot koolstofdioxide en waterdamp. Koolstofdioxide en waterdamp ontstaan in de verhouding 1,5 : 3,9. Voor de reactie is 230 gram methaan. Hoeveel gram waterdamp kan hierbij ontstaan?

Stel je kan drie punten krijgen. 

1. Juiste reactieschema.

2. Juiste berekening. 

3. Juiste antwoord + eenheid.

Methaangas ontleedt tot koolstofdioxide en waterdamp. Koolstofdioxide en waterdamp ontstaan in de verhouding 1,5 : 3,9. Voor de reactie is 230 gram methaan. Hoeveel gram waterdamp kan hierbij ontstaan?

Hoeveel punten krijgt deze leerling van jullie?

Wat is de "grappige" fout die hier wordt gemaakt?

Methaangas ontleedt tot koolstofdioxide en waterdamp. Koolstofdioxide en waterdamp ontstaan in de verhouding 1,5 : 3,9. Voor de reactie is 230 gram methaan. Hoeveel gram waterdamp kan hierbij ontstaan?

Huiswerk

Eerste volgende les

• Oefenblad opdr. 1 t/m 6
• Maken en nakijken 39 t/m 43 

2.4 - Massa bij chemische reacties (les 3)

Benodigheden

- Schrift

- Pen, potlood

- Laptop

LessonUp: 

JA!

Telefoons in de telefoontas!

Leerdoelen

15

Ik kan uitleggen wat de wet van massabehoud is. 

L2

"Ga jij ze vandaag allemaal beheersen?"

16

Ik kan met een vaste massaverhouding uitrekenen hoeveel stof er theoretisch kan ontstaan of nodig is voor een reactie.

L2

17

Ik kan uitleggen wat en wanneer er ondermaat en overmaat is. 

L2

Keukenzout kan je maken door natrium (s) en chloorgas met elkaar te laten reageren. Bereken hoeveel keukenzout kan er ontstaat uit 80 gram chloor?

Magnesiumoxide (s) ontstaat door zuurstof te laten reageren met magnesium. Bereken hoeveel gram magnesium er aanwezig was als er 160 gram magnesiumoxide ontstaat? 

Overmaat 

en ondermaat

Overmaat en ondermaat

Voor cupcakes meng je 200 g meel met 150 g suiker. 

De verhouding is dus 1,33 : 1,0. 

Als je 500 g meel hebt en 150 gram suiker. Dan blijft er 500 - 200 = 300 g meel over. 

Je hebt een overmaat van 300 gram. 

Wat betekent overmaat?

1. een tekort van een stof voor een volledige reactie
2. dat je na de reactie van een beginstof nog wat over hebt
3. dat je na de reactie geen beginstoffen meer over hebt

Welke stof rechts is bij onderstaande reactie in overmaat, als de reactievergelijking is: 

1. de blauwe deeltjes rechts zijn in overmaat
2. de rode deeltjes rechts zijn in overmaat
3. allebei de deeltjes zijn in overmaat
4. geen van beide deeltjes is in overmaat

Koolstof en zuurstof reageren in de massaverhouding 1,0 : 2,6. Je hebt 200 gram koolstof en 1000 gram zuurstof. Welke stof is er in overmaat?

1. Koolstof
2. Zuurstof
3. Dat valt niet te concluderen
4. Geen idee

IJzer en zwavel reageren in de
massaverhouding 1,7 : 1,0. Voor de reactie is 340 gram ijzer aanwezig en 100 gram zwavel. Welke stof is er in overmaat?

1. IJzer
2. Zwavel
3. Dat valt niet te concluderen
4. Geen idee

In een reactie is de verhouding van
400 g brandstof met 250 g zuurstof = 83: 64.
Welke stof is in overmaat?

1. brandstof
2. zuurstof

Natrium (s) en chloridegas reageren met elkaar tot natriumchloride (s). De massaverhouding is 1:4

Je wil met 14,3 gram chloride werken. Hoeveel gram natrium heb je nodig?

Natrium (s) en chloridegas reageren met elkaar tot natriumchloride (s). De massaverhouding is 1:4
Je wil hebt 26,2 gram chloride en 3,67 gram natrium. Wat is de overmaat en hoe groot is de overmaat?

Kies één van de twee routes

Route 2: "Ik begrijp het nog niet"

• Gezamenlijk 
• Opdrachten uit §2.4
• 
  

• Nakijken oefenblad via LessonUp
• Maken opdracht 45 t/m 52 van paragraaf 2.4

Route 1: "Ik begrijp het!"

• Zelfstandig (stil!)
• Nakijken oefenblad via LessonUp
• Maken opdracht 45 t/m 52 van paragraaf 2.4 

Formatieve-Toets

• De toets gaat over hoofdstuk 2 paragraaf 1 t/m 4.

Wat kun je doen in een goede voorbereiding:

- Maken opdrachten van paragraaf 2.5

- Samenvatting maken van §2.1 t/m §2.4 a.d.v. de leerdoelenlijst

- Begrippenlijst maken van §2.1 t/m §2.4

- Opdrachten en ook echt kunnen uitleggen aan een ander.

- Oefenbladen die je in de les hebt gekregen.

Oefenen

• Maken en nakijken paragraaf 2.5
• Opdracht 1 t/m 29 
• Maak opdrachten per kopje: campinggas, handwarmers, lucifers, hoogoven en magnesium