5.2 Chromosomen, genen en eiwitten

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Thema 5, basisstof 2: Chromosomen en genen

Inhoud les

• Zelfstandig lezen basisstof 2 (10 minuten)
  
• uitleg basisstof 2 (20 minuten)
• Filmpje (10 minuten)
  
• Aan de slag (20 minuten)
  
• Quizje (15 minuten)
• Afsluiting (5 minuten)
  

5.2 Chromosomen, genen en eiwitten

5.2.3 Je kunt uitleggen hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert.
5.2.4 Je kunt aangeven dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen.
5.2.5 Je kunt uitleggen hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.

Uit hoeveel chromosomen bestaat het genetische pakket van een mens?

Hoeveel chromosomen heeft een spiercel

1. 23
2. 46
3. 100
4. Kan je niet zeggen

Bevatten alle cellen van de mens evenveel chromosomen?

1. Ja
2. Nee

Welke cellen zijn de uitzondering als het gaat om het aantal chromosomen?

Is van de dame hiernaast het fenotype of het genotype gewijzigd tussen de eerste en de tweede foto?

1. fenotype
2. genotype

chromosomen 

• Dit is een chromosomenportret
• Mensen hebben 23 paren chromosomen.
• Totaal 46 chromosomen.
• De paren zijn gelijk, behalve de geslachtschromosomen  (bij de man XY en vrouw XX)

Gen

1 stukje genetische informatie waarvan we weten over welke EIGENSCHAP het gaat.

Voorbeeld: Op dit gen ligt informatie over de het al of niet hebben van sproeten

Allel

1 gen waarvan we de INVULLING weten.

Voorbeeld: Dit allel zorgt voor het krijgen van sproeten
(invulling van het gen dat we hiernaast zien)

Allelenpaar

Een genenpaar (dus 2 genen over één erfelijke eigenschap) waarvan de de invulling weten.

Geslachtscellen

Man: zaadcel

Vrouw: eicel

Bevatten maar 23 chromosomen. 1 van elk chromosomenpaar.

Tot uiting komen van genen

In een cel komen alleen de genen tot uiting die voor die cel van belang zijn. De andere genen worden "uitgezet". 

Zo'n cel is gedifferentieerd of heeft een specialisatie.

Cellen waarin alle genen nog aan staan worden stamcellen genoemd.

Verwacht je dat in een cel van de hersenen de genen die gaan over haargroei een taak hebben?

1. Ja
2. Nee
3. Geen idee

Huiswerk

Afmaken basisstof 2 opdrachten (1 t/m 10)

Maken: begrippenlijst basisstof 3 in je schrift!

Hoeveel chromosomen heeft een zaadcel?

1. 23
2. 46

Hoeveel chromosomen heeft een bevruchte eicel

1. 23
2. 46

Aan de slag

Wat? > Opdracht 1 t/m 7

Hoe? > Zelfstandig werken

Hoe lang? > 20 minuten

Hulp? > Handboek, tekst van basisstof 2

Klaar? > Verder met begrippenlijst