les 4

• Economie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

§3.3 Vraag en aanbod

1a De grote vraag naar hout en het beperkte aanbod van hout.

b Het hout komt van bomen die eerst moeten worden geplant en moeten groeien. Dat heeft tijd nodig.

2 De markt voor tuinhout is een abstracte markt.

Houthandel Van der Marel is een voorbeeld van een concrete markt. 

3

b De evenwichtsprijs is € 1.750,-

De evenwichtshoeveelheid is 25.000

c De omzet is dan 25.000 × € 1.750 = € 43.750.000,- 

Prijs	Vraag	Aanbod
€ 750,-	65.000	5.000
€ 1.250,-	45.000	15.000
€ 1.750,-	25.000	25.000
€ 2.250,-	5.000	35.000

4a 

  

b de evenwichtsprijs is € 275.000,-

de evenwichtshoeveelheid is 20 

5a                                     5c 

 

b De nieuwe evenwichtsprijs is € 1.500,-

De nieuwe evenwichtshoeveelheid is 35.000   

d De nieuwe evenwichtsprijs is € 2.000,-

De nieuwe evenwichtshoeveelheid is 30.000 

6 1 Als meer producenten eenzelfde product gaan maken, verschuift de aanbodlijn naar rechts.

2 Als consumenten overstappen op een ander product, verschuift de vraaglijn naar links. 

7 Sociale huurwoningen moeten betaalbaar blijven voor mensen met een laag inkomen. 

Huurwoningen in de vrije sector zijn voor mensen met een hoger inkomen. Die kunnen een hogere huur wel betalen.  

8a Meer aanbod. Boeren kregen gegarandeerd een bepaalde prijs. Daardoor was het aantrekkelijk om meer/veel te produceren. 

b Melk is een basisbehoefte. Mensen gaan nauwelijks meer of minder melk drinken als de prijs verandert.

c Als gevolg hiervan ontstond een melkoverschot.  

9 1 Ja. Er zijn veel aanbieders van merkloze witte T-shirts. Onderling verschilt het product ook niet of nauwelijks. Je kunt ze dus makkelijk met elkaar vergelijken.

2 Nee. Het aantal aanbieders van telefoons + abonnementen is redelijk beperkt. Maar binnen het aanbod zijn er heel veel verschillen met betrekking tot belminuten, onbeperkt data etc. Dat maakt het lastig vergelijken voor consumenten.

3 Nee. Er zijn intussen veel aanbieders van elektrische fietsen, maar de fietsen verschillen onderling op technische specificaties, zoals de accu. 

10a 1 Ja. Op een transparante markt kun je als consument de producten en prijzen goed met elkaar vergelijken. Je kunt dan een goede keuze maken voor een product en prijs die bij je past.

2 Nee. In een transparante markt kunnen producenten niet ongemerkt de prijzen verhogen en zo meer verdienen. 

b Argument voor de mening van John: Op de huizenmarkt kun je het aanbod en de prijs van woningen makkelijk met elkaar vergelijken. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van Funda.

Argument voor de mening van Bea: Als er weinig aanbod van woningen is, en veel vraag ernaar, dan stijgen de prijzen van woningen. Je weet ook niet wat andere vragers voor een woning bieden. De prijsvorming is dan onduidelijk.

§3.4 Macht op de markt?

• hoe proberen producenten hun marktaandeel te vergroten?​
• wat is​ een monopolie?
• wat de zijn de verschillen tussen volkomen concurrentie en monopolistische concurrentie​?
• wat is een oligopolie?
• wat is een kartel?

Marktaandeel = je afzet (of omzet) in % van de totale afzet (of omzet) op de markt.

Marktaandeel vergroten door het inzetten van marketinginstrumenten​

of door: ​

overname ander bedrijf ​

fusie (twee bedrijven vormen samen één nieuw bedrijf).

Goederen

Homogene goederen 

verschillen in de ogen van klanten niet van elkaar. ​

Heterogene goederen

hebben voor consumenten belangrijke verschillen: voor hen maakt het uit wie het product levert, merk- en smaakvoorkeur.

Marktvorm

Er zijn verschillende marktvormen.

Hoeveel aanbieders zijn er?

Hoeveel vragers zijn er?

Zijn de producten verschillend of hetzelfde? ​

Hoeveel macht heeft de producent?

Hoeveel macht heeft de consument?

Marktvorm	aantal aanbie-ders	aantal vragers	aard product	markt transparant	voorbeeld
Monopoli	één	veel	homogeen	ja	NS
Volkomen concurrentie	veel	veel	homogeen	ja	graan aandelen
Monopolistiche concurrentie	veel	veel	heterogeen	nee	electronica
Oligopoli	weinig	veel	homogeen of heterogeen	ja nee	ruwe olie benzinestations

Verboden afspraken

Een kartel = een afspraak om onderlinge concurrentie te beperken.​

Kartelafspraken gaan over bijvoorbeeld de prijs ​of de hoeveelheid aanbod op de markt ​

Kartelafspraken zijn verboden.

ACM: onderzoekt kartels en kan hoge boetes geven.​

• je gaat  6 minuten in sti

En nu?

je gaat 15 minuten in stilte werken 

Ga verder met de opdrachten van §3.4  (blz 86-89)

Als je klaar bent kun je starten aan de rekenopdrachten