Les 4 Macht en stappenplan ethisch oordelen.

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

ETHIEK

Programma 

• Terugblik
  
• Lesdoelen
  
• Macht, invloed en machtsmisbruik
• Evalueren en vooruitblik

Terugblik

> Ethische dilemma's in de beroepspraktijk

In hoeverre was er sprake van macht/invloed/mogelijkheid tot machtsmisbruik in deze situaties?

Lesdoelen

Aan het eind van de les:

1. Kan ik benoemen wat de begrippen macht en machtsmisbruik in zorg en welzijn betekenen.

2. Kan ik ethische dilemma’s m.b.t. macht in zorg en welzijn herkennen en benoemen.

3. Kan ik met het stappenplan Ethisch oordelen een casus m.b.t macht en machtsmisbruik analyseren en mijn mening beargumenteren.

Wat is macht?

Macht en invloed

Wat is macht?

Macht is het vermogen om het gedrag van anderen te sturen.

Wat is invloed?

Wie invloed heeft op iemand, kan niet direct iemands gedrag sturen maar wel iemands mening veranderen. En omdat je mening grotendeels je gedrag regelt, betekent invloed vaak ook macht. Wie iets doet omdat het moet, steekt in die arbeid minder energie en liefde dan wie iets doet omdat hij dat zelf wil. Invloed heeft dus meer impact.

Wanneer spreek je over machtsmisbruik?

Wanneer iemand op een intimiderende, manipulerende of gewelddadige wijze gebruik maakt van een positie, bevoegdheid en/of functie.

Machtsbronnen: 

Kennis

Positie

Geld

Ervaring

Fysieke kracht

Voorbeelden?

Vormen van macht:

>Legitieme macht

Macht die iedereen accepteert. Jouw positie als zorgverlener legitimeert

jouw macht.

> Deskundigheidsmacht

 Macht die voortkomt uit kennis en ervaring.

> Bekrachtigingsmacht

 Macht die gebruikt wordt om positief gedrag te beïnvloeden.

Vormen van machtsmisbruik:

Acties in strijd met de 4 morele basisprincipes die worden genomen op basis van verkeerde motieven.

Betuttelen

Intimideren

Straffen

Manipuleren

Voorbeelden uit de beroepspraktijk?

Betuttelen

> Zorgvrager als kind behandelen (met hoge stem en verkleinwoorden).

> Denken of handelen voor de zorgvrager zonder te vragen wat diegene wil.

> Te gemakkelijk tutoyeren.

> De suggestie wekken van een gemeenschappelijk belang: “Kleden we ons even uit?”

 

Intimideren

> Dreigen:  “Als je nu niet meegaat naar de recreatieruimte, dan…”

  

of minder expliciet

> “Het is voor uw eigen bestwil hoor.” Met andere woorden…

> Expres moeilijke (medische) termen gebruiken

Straffen

Kan in kleine dingen zitten:

>Een zorgvrager langer laten wachten om opgehaald te worden, want de zorgvrager is altijd onaardig tegen je.

Manipuleren

> Proberen iemand door misleiding mee te laten werken.

> Met opzet je werkelijke bedoelingen achterhouden of onjuist of onvolledig te informeren.

Opdracht 1

> Maak de opdracht individueel

> Bekijk de film (link in Teams)

> Werk het stappenplan Ethisch oordelen uit aan de hand van de situatie die je in de film hebt bekeken. 

> We bespreken de opdracht volgende week klassikaal na. 

Stappenplan ethisch oordelen

> Verkennen

Wat houdt het vraagstuk precies in ? Wat is er aan de hand? Wie zijn er bij betrokken ? Situatiebeschrijving.

> Onderzoeken

Wat is het ethisch dilemma?Welke belangen van de betrokkenen worden mogelijk geschaad / gediend ? Welke morele opvattingen hebben de betrokkenen ? Zijn er alternatieve handelingsmogelijkheden ? Welke voordelen en nadelen zijn hieraan verbonden ?  

> Afwegen

Welke belangen dienen het zwaarst te wegen, -en waarom ?  

Welke beslissing(en) moet(en) naar jouw oordeel genomen worden  ? Weeg zorgvuldig af waarom je een bepaalde keuze maakt en wat mogelijke gevolgen zijn voor wie. Wat is het gevolg voor de cliënt van jouw handeling of het nalaten daarvan?

> Beslissen

Waarom is (zijn) deze beslissing(en) naar jouw oordeel beter dan andere beslissingen? Zou jij deze beslissing(en) desgevraagd publiekelijk willen verdedigen ? Zou jij van de beslissing een algemene regel willen maken ? Zou jij de beslissing(en) waarderen als jij zelf 'de verliezende partij' was ? Zoek naar de balans tussen alle (morele) betrokkenen met het oog op goede zorg.

Lesdoelen

Aan het eind van de les:

1. Kan ik benoemen wat de begrippen macht en machtsmisbruik in zorg en welzijn betekenen.

2. Kan ik ethische dilemma’s m.b.t. macht in zorg en welzijn herkennen en benoemen.

3. Kan ik met het stappenplan Ethisch oordelen een casus m.b.t macht en machtsmisbruik analyseren en mijn mening beargumenteren.

Vooruitblik

Lees:

-  De beroepscode (zie Teams) ter oriëntatie op de eindopdracht.

Maak

- Opdracht 1: 'Machtsmisbruik?' af. (zie Teams)

Volgende week: 

Macht, invloed en machtsmisbruik. 

Ik vond de les...

Prima                                            Mweh                                 Niet te doen

Vertel... wat gaat goed, wat kan beter?