Enkelvoudige en samengestelde zinnen; hoofd- en bijzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Samengestelde zinnen

Je hebt geleerd dat de persoonsvorm verandert als je de zin van tijd verandert.

Zoek op deze manier de persoonsvormen in de volgende zinnen.

Startopdracht

Noteer alle telwoorden uit de zinnen. Zet erachter of het een bepaald/onbepaald hoofdtelwoord/rangtelwoord is. 

Op zijn 50ste verjaardag kwamen er veel mensen. 

In 2018 waren er enkele mensen op de laatste tentoonstelling. 

Bijna alle leerlingen hadden een of twee tekortpunten bij het derde rapport. 

Noteer de persoonsvormen:
Het weerbericht voorspelde noodweer, maar dat viel gelukkig mee.

Noteer de persoonsvormen:
Omdat Nederland een waterland is, kampen we steeds weer met overstromingen.

Noteer de persoonsvormen:
Ik zal de vaat met de hand moeten doen, want de afwasmachine is defect.

Noteer de persoonsvormen:
Weet je dat je vannacht de planeet Jupiter goed kunt zien?

Enkelvoudige en samengestelde zinnen; hoofd- en bijzinnen

Er zijn zinnen met één pv en zinnen met meer pv's. 

Een zin met één persoonsvorm heet een enkelvoudige zin:

– Evelien werkt bij de bakker.

Een zin met meer dan één persoonsvorm heet een samengestelde zin:

- Omdat Evelien graag koekjes bakt, werkt ze bij de bakker.

Hoofdzinnen en bijzinnen

hoofdzin	bijzin
ow en pv staan naast elkaar; Je kunt geen woord tussen ow en pv plaatsten	ow en pv staan niet naast elkaar. Je kunt het woord niet tussen ow en pv plaatsen.
pv is het eerste of tweede zinsdeel van de zin	pv staat vaak achteraan in de zin

Hoofdzin of bijzin?
Het weerbericht voorspelde noodweer, maar dat viel gelukkig mee.

Hoofdzin/bijzin?
Omdat Nederland een waterland is, kampen we steeds weer met overstromingen.

Een samengestelde zin kan bestaan uit:

1) twee of meer hoofdzinnen 

{hoofdzin Evelien (ow) werkt bij de bakker}, want {hoofdzin zij (ow) bakt graag koekjes}.

2) een hoofdzin met een of meer bijzinnen erin

{(bijzin Omdat Evelien (ow) graag koekjes bakt), hoofdzin werkt zij (ow) bij de bakker}. 

3) een of meer hoofdzinnen met een of meer bijzinnen erin 

{hoofdzin Evelien (ow) werkt bij de bakker}, want {hoofdzin zij (ow) bakt graag koekjes, (bijzin omdat ze die zo lekker vindt)}.

Opdracht

De volgende zinnen zijn samengesteld. 

Geef aan of de zin bestaat uit een hoofdzin + hoofdzin (H+H) of een hoofdzin + bijzin (H+B of B+H).

In het nieuwe restaurant stond de ober al op ons te wachten en hij begroette ons hartelijk.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin+ bijzin / bijzin + hoofdzin

Als ik jou was, zou ik zeker op tijd komen voor de eerste bijles van de docent wiskunde.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. bijzin + hoofdzin

Toen de meivakantie steeds dichterbij kwam, werden sommige leerlingen minder gemotiveerd.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. bijzin + hoofdzin

Daniel had zich opnieuw verslapen, omdat hij tot laat in de avond had zitten gamen.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin+ bijzin

Honderden jongeren stonden in de rij voor het concert, want het optreden van de band was gratis.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin+ bijzin

Aan het werk

Maak opdracht:

1

2

3