HC De Republiek les 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

HC De Republiek les 1

De adellijke familie Habsburg had de strategie het eigen gebied uit te breiden door middel van een gerichte huwelijkspolitiek.

In dit overzicht zie je feitelijk hoe de Habsburgers door slim te trouwen de volgende gebieden toevoegen aan het eigen gebied;  De Nederlanden (Bourgondisch gebied), Spanje (Verenigd door Isabella en Ferdinand) en de Spaanse koloniën.

Het Europese gedeelte van het rijk van Karel V

Karel V was Koning van Spanje, Heer van de Nederlanden en (gekozen) keizer van het Heilige Roomse Rijk der Duitse natie

Als koning van Spanje had hij ook het hoogste gezag over de Spaanse koloniën, dus ook over een groot deel van de Amerika's

De drie paragrafen zijn begrensd door jaartallen.

De logische vraag die hier uit voortkomt is natuurlijk;

Wat is er in dat betreffende jaartal gebeurt dat dit gezien wordt als een grens van een gekozen periode?

Tegen wie komt men
in opstand

Wie zijn de
opstandelingen?

Wat willen de
opstandelingen bereiken?

Slaagt de opstand?

Vanaf de tweede helft van de middeleuwen (tijdvak 4) proberen vele vorsten te centraliseren. In tijdvak 3 leidde het feodalisme tot de-centralisatie, in tijdvak 4, met de herinvoering van de geldeconomie, wilden de vorsten centraliseren ten koste van de macht van de adel.

Niet alle vorsten waren overigens even succesvol.

Luther wilde de kerk van binnenuit hervormen. De paus stond dit niet toe en deed Luther in de ban. Onder de bescherming van Duitse vorsten kon Luther door gaan met zijn hervormingen maar stichtte zo ongewild een nieuwe christelijke geloofsrichting; het protestantisme.

Vanaf dit moment is de Christelijke kerk verscheurd in twee delen, aan de ene kant de Rooms Katholieke kerk geleid door de paus van Rome, aan de andere kant verschillende protestantse kerken die zich rechtstreeks baseren op de bijbel (en een machtige hierarchische structuur willen vermijden). 

Wat hier meteen opvalt is dat het Heilige Roomse Rijk der Duitse Natie (HRRdDN) uit vele verschillende gebieden bestaat die blijkbaar een zekere autonomie hebben. Het zijn koninkrijken, hertogdommen, vrije steden enz. Dit geeft ook al aan dat de macht van de keizer niet onbeperkt is.

Vrede van Augsburg

Cuius regio

eius religio

In de Vrede van Augsburg  probeert men een einde te maken aan de gewelddadige ontwikkelingen die zijn ontstaan als gevolg van de reformatie. 

In het HRRdDN wordt afgesproken dat het gezag in het betreffende gebied bepaalt wat het toegestane geloof is; katholiek of protestants. Dus de betreffende koning, hertog, enz bepaalt het geloof. (Dus niet de inwoners zelf!) Cuius Regio, eius religio. Vrij vertaald met "Wiens gebied, diens gebed". 

Aftreden van Karel V

1555

Karel V zag de Vrede van Augsburg als een nederlaag.

Als Katholiek vond hij het maar niets dat hij het protestantisme in bepaalde gebieden moest toestaan, ook zag hij het als een mislukking van zijn Centralisatiepolitiek. In het kader hiervan was één volk één geloof veel wenselijker geweest. 

Dit derde doel kwam pas vanaf 1580 openlijk in beeld.

De opstandelingen hebben heel lang volgehouden dat ze zich verzetten tegen de Spaanse troepen maar niet tegen Filips II

Slag bij Heiligerlee

1568.  Een huurlingleger (hoofdzakelijk betaalt door Willem van Oranje) gaat de strijd aan met de Spaanse legers. Het is het eerste oorlogsgeweld tussen de Spaanse legers en de Opstandelingen. Daarom laten we met deze slag de "Tachtigjarige Oorlog"  beginnen.