Het stikstofprobleem

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

een scheikundeles voor 3HV over het stikstofprobleem

De stikstofkringloop

Leerdoelen

1. Je kunt goede informatie verzamelen uit informatieve teksten.

2. Je kunt reactieschema’s opstellen bij de gevonden informatie.

3. Je kunt een reactieschema omzetten in een kloppende reactievergelijking
     (microniveau).

4. Je kunt "infographic" schetsen bij de reactievergelijking (macroniveau).

5. Je kunt uitleggen waaruit “het stikstofprobleem” (onder andere) bestaat.

Ik begrijp wat er met het stikstofprobleem van Nederland bedoeld wordt

😒🙁😐🙂😃

Wat zegt de wetenschap

In het filmpje op de volgende dia legt Jan Willem Erisman uit waarom Nederland een stikstofprobleem heeft.

Jan Willem Erisman is hoogleraar Milieu en Duurzaamheid aan de Universiteit Leiden bij het Centrum voor Milieuwetenschappen. 

Jullie bekijken eerst het begin van het filmpje  en aan het eind van het project volgt het tweede deel van het filmpje.

Expertgroepen

Fase 1: iedereen wordt ingedeeld in één van de
3 expertgroepen. Er zitten
3 leerlingen in één groep.

E1. stikstofoxiden - NOx

E2. ammoniak uit de lucht

E3. kunstmest uit ammoniak

Opdracht voor expertgroepen in fase 1 

Bestudeer de tekst die jullie gekregen hebben. 

In deze tekst worden verschillende processen beschreven.

a. Noteer bij elk proces het reactieschema .

b. Maak vervolgens bij het reactieschema een kloppende
     reactievergelijking.

c. Ontwerp een eenvoudige infographic  (voorbeeld op
     volgende dia) bij het beschreven proces.

• Deel per expertgroep meerdere kopieën van één tekst uit;
• elke expert moet de uitwerking van de opdracht in zijn/haar schrift of op een uitgedeeld 1/2 A$ blaadje hebben staan --> deze uitwerking neemt elke leerling straks mee naar zijn/haar projectgroep.

Infographic

Voorbeeld van een

 infographic over:

koe – mest – ammoniak

Opdracht voor expertgroepen in fase 1 

Bestudeer de tekst die jullie gekregen hebben. 

In deze tekst worden verschillende processen beschreven.

a. Noteer bij elk proces het reactieschema .

b. Maak vervolgens bij het reactieschema een kloppende
     reactievergelijking.

c. Ontwerp een eenvoudige infographic  (voorbeeld op
     volgende dia) bij het beschreven proces.

Uitwerking expertgroep E1

Uitwerking expertgroep E2

Uitwerking expertgroep E3

Projectgroepen 

Fase 2: er wordt nu een nieuwe indeling gemaakt: er worden projectgroepen gevormd.

In elke projectgroep nemen drie verschillende experts plaats. 

kringlopen worden uitgedeeld

Projectgroepen - fase 2 - 15 min

• de voorbeeldkringloop

Toelichting bij uitgedeelde kringloop:

• groene pijlen en groene vakken geven de natuurlijke processen weer;
• oranje blokken en oranje pijlen geven de processen weer waarmee de mens extra N2 uit de lucht vastlegt in stikstofverbindingen.

Opdracht: maak met je projectgroep de kringloop meer compleet met de informatie van de aanwezige 3 verschillende experts. 

Opdracht voor expertgroepen in fase 2

Maak de stikstofkringloop meer compleet met:

alle informatie (reactievergelijkingen + infographics)
die jullie uit de drie verschillende expertgroepen hebben meegenomen.

Wat zegt de wetenschap

In het filmpje op de volgende dia legt Jan Willem Erisman (verder) uit waarom Nederland een stikstofprobleem heeft.

Deel 2 van het filmpje.........

Opdracht: Na het filmpje krijgen jullie een aantal meerkeuze vragen
                     over het stikstof verhaal. Luister dus goed en maak eventueel
                     aantekeningen.

1. N2 (g) wordt ook wel:

1. niet-reactief stikstof genoemd
2. reactief stikstof genoemd

2. Reactieve stikstofverbindingen zijn:

1. N2, NOx en NH3
2. N2 en NOx
3. N2 en NH3
4. NOx en NH3

3. Bij de verbranding van fossiele brandstoffen ontstaan stikstofoxiden, doordat:

1. zuurstof uit de lucht reageert met stikstof uit de fossiele brandstoffen
2. zuurstof en stikstof uit de lucht met elkaar reageren bij de hoge temperaturen van de motoren

4. Veel ammoniak is afkomstig uit:

1. koemest
2. dierlijke mest
3. kunstmest

5. Het aantal verschillende planten dat in de natuur voorkomt is groot, als er:

1. veel stikstof in de grond beschikbaar is
2. veel stikstof in de lucht beschikbaar is
3. weinig stikstof in de grond beschikbaar is
4. weinig stikstof in de lucht beschikbaar is

6. Een weelderige groei van veel dezelfde planten zorgt voor:

1. veel verschillende insecten
2. het uitsterven van veel soorten insecten

7. Welke stelling is juist?

1. Reactief stikstof is van invloed op hoeveelheid fijnstof
2. Reactief stikstof is geen broeikasgas
3. Reactief stikstof draagt bij aan een goede ozonlaag
4. Reactief stikstof is niet oplosbaar in water

8. De uitstoot van reactieve stikstofverbindingen:

1. mag de komende jaren niet toenemen
2. moet gehalveerd worden
3. moet voorkomen worden
4. mag de komende jaren minder toenemen

Ik begrijp (beter) wat er met het stikstofprobleem van Nederland bedoeld wordt

😒🙁😐🙂😃

Ik kan aan anderen uitleggen wat er met het stikstofprobleem van Nederland bedoeld wordt

😒🙁😐🙂😃

TOP dit heb ik geleerd van deze les

ik heb de volgende TIP voor de makers van deze les