Bs 1 Bouw en Functie DNA

• Middelbare school

Leerdoelen

1. Ik kan de bouw van het DNA uitleggen 

2. Ik kan het genoom bij eukaryoten en prokaryoten omschrijven

3. Ik kan uitleggen op welke manier nucleotiden aan elkaar koppelen

4. Ik kan de richting van een DNA-molecuul aflezen en verklaren 

Ik kan de bouw van het DNA uitleggen

Nucleotiden:

1. Desoxyribose
2. Fosfaatgroep
3. Stikstofbase (A,T,C,G)

Adenine

Guanine

Thymine

Cytosine

Uit hoeveel verschillende nucleotiden bestaat het DNA?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Ik kan de bouw van het DNA uitleggen

Desoxyribose:

• 1' : stikstofbase
• 3' :  vrije OH-groep
• 5' : fosfaatgroep

Aan welke bindingsplek koppelen nucleotiden aan elkaar?

1. 3' C koppelt aan de volgende fosfaatgroep
2. 5' C koppelt aan de volgende fosfaatgroep
3. 3' C koppelt aan de volgende desoxyribose
4. 5' koppelt aan de volgende desoxyribose

Wat klopt er niet aan dit desoxyribose-molecuul?

1. OH-groep zit verkeerd
2. P-groep zit verkeerd
3. De ring bevat te weinig C-atomen
4. Alles klopt, prima!

Ik kan uitleggen hoe nucleotiden aan elkaar koppelen

• De vrije OH-groep van 3' C atoom van desoxyribose bindt aan de fosfaatgroep van volgende nucleotide (condensatiereactie)
• Er ontstaat een enkele DNA-streng met twee verschillende uiteinden:
• 5' uiteinde (met de P-groep)
• 3' uiteinde (met de OH-groep)

PS..

• Een losse nucleotide bevat 3 fosfaatgroepen
• Om twee nucleotiden te laten binden is energie nodig
• Deze chemische energie is afkomstig van het afsplitsen van de 2 fosfaatgroepen

Ik kan uitleggen hoe de dubbele helix is opgebouwd

De stikstofbasen binden aan elkaar via waterstofbruggen

A - T ; 2 waterstofbruggen

C - G; 3 waterstofbruggen

De bruggen houden de twee nucleotidenketens bijeen

De ketens lopen in tegengestelde richting!

Van dubbelstrengs DNA heeft een streng de nucleotidensequentie ATGGCGA. Wat is de sequentie van de complementaire streng?

1. ATGGCGA
2. AGCGGTA
3. TACCGCT
4. TCGCCAT

Hoe kunnen vier verschillende nucleotiden coderen voor heel veel verschillende eiwitten?

1. Geen idee
2. Doordat ze een DNA-sequentie vormen
3. Door de histonen
4. Door niet-coderend DNA

Ik kan de functie van DNA uitleggen

DNA-sequentie = de volgorde waarin nucleotiden in een DNA-molecuul zijn gerangschikt 

Gen = deel van DNA met de code voor een eiwit (eigenschap)

Niet-coderend DNA = deel van DNA zonder informatie voor eiwitten. Wel regulerende functie bij eiwitsynthese, of code voor andere moleculen of repetitief DNA (korte herhalingen)

20000 genen

DNA-sequentie

(3 miljard basenparen)

Menselijk genoom: 46 chromosomen

Chromosoom?

Hoeveel lengte als je alle 46 chromosomen achter elkaar legt?

Chromosoom?

DNA past in de celkern doordat het molecuul is opgerold

1. DNA rondom histonen (eiwitten)
2. Histonen vormen nucleosoom (kralenketting)
3. Gespiraliseerd tot chromatine
4. Dubbel gespiraliseerd tot chromosoom

Voorafgaand aan welk proces vormen de chromosomen zich?

1. Despiralisatie
2. DNA-replicatie
3. Eiwitsynthese
4. Celdeling

De compactheid van chromatine heeft effect op de genexpressie. Vindt in chromatine met compacte structuur veel of weinig genexpressie plaats? (leg uit)

1. Veel
2. Weinig

Verwerken

Opdracht 1 bouw van het DNA -> schrijf de antwoorden op je eigen boekje en lever in (inclusief knipsels/stempelresultaten)

Basisstof 2: DNA-replicatie

Neem de tekst aandachtig door

Bekijk uitlegvideo op showbie

Maak opdracht 6 t/m 9