Je leert hoe een cel ongewenst virus RNA vindt en afbreekt
Je leert hoe een cel overbodig mRNA vindt en afbreekt
Je leert hoe bacteriën zich wapenen tegen bacteriofagen en hoe wij datzelfde principe kunnen inzetten voor gentechnologie
Slide 2 - Slide
Doel 18.4
Je leert hoe een cel eiwitten opruimt
Slide 3 - Slide
Eiwit afvalverwerking
Slide 4 - Slide
Eiwit afvalverwerking
Proteasoom: eiwitcomplex dat eiwitmoleculen vernietigt.
Ubiquitine wordt (door enzymen) aan eiwitten gekoppeld die vernietigd moeten worden. Dit wordt herkend door het proteasoom: het eiwit wordt afgebroken en ubiquitine komt weer vrij. Kost energie.
Slide 5 - Slide
Doel 18.4
Je leert hoe een cel ongewenst virus RNA vindt en afbreekt
Slide 6 - Slide
RNA interferentie
RNA intererentie: binden van kleine RNA fragmenten aan mRNA waardoor translatie niet meer mogelijk is
siRNA: small interfering RNA: wordt gebruikt als afweer tegen virus RNA
miRNA: micro-RNA gemaakt door de cel zelf om de translatie te remmen
Slide 7 - Slide
siRNA
1. Cel wordt geinfecteerd door
een RNA virus (ss of ds)
Slide 8 - Slide
siRNA
2. (ss RNA wordt ds RNA)
Slide 9 - Slide
siRNA
3. De cel bemerkt de aanwezig-
heid van dsRNA en maakt
enzym aan: dicer
Dicer is een nuclease, dit
verbreekt koppelingen tussen
nucleotiden (RNA)
Slide 10 - Slide
siRNA
4. Dicer knipt het dsRNA in stukjes
siRNA (small interfering RNA's)
Slide 11 - Slide
siRNA
5. Helicase verbreekt dsRNA in
ssRNA
Slide 12 - Slide
siRNA
6. Enkelstrengs siRNA bindt
aan RISC eiwit
Slide 13 - Slide
siRNA
7. Bij binding van het siRNA
aan virusRNA knipt het RISC
eiwit het virus RNA -> inactief
Slide 14 - Slide
Doel 18.4
Je leert hoe een cel overbodig mRNA vindt en afbreekt
Slide 15 - Slide
miRNA
1. Primair mi-RNA (microRNA)
wordt gemaakt in de celkern
(transciptie)
Slide 16 - Slide
miRNA
2. miRNA heeft palindroom delen
die er voor zorgen dat er een
haarspeld vorm ontstaat
Slide 17 - Slide
miRNA
2. miRNA heeft palindroom delen
die er voor zorgen dat er een
haarspeld vorm ontstaat
Slide 18 - Slide
miRNA
3. miRNA verlaat de celkern
Slide 19 - Slide
miRNA
4. Dicer knipt het primair miRNA in
stukjes ds miRNA
Slide 20 - Slide
miRNA
5. Helicase verbreekt dsRNA in
ssRNA
Slide 21 - Slide
miRNA
6. Enkelstrengs siRNA bindt
aan RISC eiwit
Slide 22 - Slide
miRNA
7. Bij binding van het miRNA
aan mRNA knipt het RISC
eiwit het mRNA -> inactief
Slide 23 - Slide
Doel 18.4
Je leert hoe bacteriën zich wapenen tegen bacteriofagen en hoe wij datzelfde principe kunnen inzetten voor gentechnologie
Slide 24 - Slide
Faag infecteert bacterie
Lytische cyclus
Faag DNA blijft gescheiden van het bacterie DNA
Slide 25 - Slide
Faag infecteert bacterie
Lysogene cyclus
Faag DNA wordt geïntegreerd in het bacterie DNA
Slide 26 - Slide
Bacterie bewaart faag DNA
De spacers zijn stukken DNA van eerdere besmettingen.
Er tussenin zit palindroom DNA (CRISPR)
Slide 27 - Slide
Bacterie bewaart faag DNA
Bij transcriptie van het CRISPR locus wordt CRISPR RNA gevormd
Slide 28 - Slide
Bacterie bewaart faag DNA
Bij transcriptie en translatie van het de Cas (CRISPR ASsiciated) genen worden een helicase en een nuclease Cas9 gevormd
Slide 29 - Slide
Bacterie bewaart faag DNA
Het CRISPR-RNA wordt geknipt in stukjes met steeds een spacer en een palidroom stuk: gids DNA
Slide 30 - Slide
Bacterie bewaart faag DNA
Gids DNA gecombineerd met Cas9 vormt een bacteriogaaf herkennings- en afbraak complex.
Slide 31 - Slide
Bacterie bewaart faag DNA
Helicase splitst het virus RNA naar enkelstrengs, het gidsRNA herkent een specifiek stuk bacteriofaag DNA en Nuclease Cas9 knipt het faag DNA stuk.
Slide 32 - Slide
CRISPR-Cas gentechnologie
Door het injecteren van een CRISPR-Cas complex in een cel kun je specifieke genen opsporen (doordat je een specifiek gidsDNA gebruikt).
Slide 33 - Slide
CRISPR-Cas gentechnologie
Als een target gen wordt geknipt wordt het daarna door de cel hersteld maar meestal verkeerd: knock-out genen. Je kunt dan de functie van het gen onderzoeken.
Veel onderzoek bij muizen: knock-out muizen.
Slide 34 - Slide
CRISPR-Cas en ethiek
Chinese wetenschapper claimt
bij een tweeling met HIV besmette
vader het gen uitgeschakeld te
hebben waar het HIV virus op bindt.
Slide 35 - Slide
CRISPR-Cas gentechnologie
Je kunt zelfs een defect gen knippen en een nieuw gen toevoegen als gentherapie.
Slide 36 - Slide
Doel 18.4
Je leert hoe een cel eiwitten opruimt
Je leert hoe een cel ongewenst virus RNA vindt en afbreekt
Je leert hoe een cel overbodig mRNA vindt en afbreekt
Je leert hoe bacteriën zich wapenen tegen bacteriofagen en hoe wij datzelfde principe kunnen inzetten voor gentechnologie
Lesson duration is: 50 min
