Les 3 simulatiegesprek

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Communicator en organisator

Semester 2

Na deze les

-weet je wat voor soort gesprekken er zoal zijn;

-ken je de bijhorende fases;

-heb je je voorbereiding van het casusgesprek afgerond;

Wat is de goede volgorde bij een gesprek?

1. aanloop-thema-planning-slot
2. planning-slot-thema-aanloop
3. aanloop-planning-thema-slot
4. geen van deze volgorde klopt

Waarom is een goede afsluiting van een gesprek belangrijk?

Verbaal/non-verbaal

Verschillende soorten gesprekken

• Informatief gesprek
• Helpend gesprek
• Probleemoplossend gesprek 
• Slechtnieuwsgesprek 

Informatief gesprek

Als beroepskracht kun je zowel de rol hebben van informatiegever als van informatieontvanger.

Intakegesprek

Een intakegesprek is het eerste gesprek dat een beroepskracht met een cliënt voert. 

• Uitwisselen van verwachtingen.
• Noteren van gegevens van de cliënt die van belang zijn voor de zorg en begeleiding. 

Bij een intake mag de sfeer niet té ontspannen zijn. Een formele opstelling werkt beter. 

Ook een non-directieve houding past niet. Je doel is immers vooral om informatie te verzamelen.

Doelen van het informatief gesprek

• Het verzamelen van relevante informatie
  
• Gedragsverandering
• Aan het denken zetten
  
• Oplossingen aanreiken en vragen beantwoorden
  

Wie neemt het initiatief?

Informatie wordt gegeven omdat:

• de cliënt erom vraagt;
  
• het noodzakelijk is dat bepaalde informatie wordt verzameld of doorgegeven;
  
• een ander jou vraagt om aan de cliënt informatie te geven.
  

Als het noodzakelijk is je informatie verzamelt en de cliënt begrijpt het belang daarvan, dan is het relatief gemakkelijk werken. 

Wanneer de cliënt zelf om informatie vraagt, is het meestal ook niet heel moeilijk. 

• Je weet dan dat hij voor jouw informatie openstaat. 
• Je moet wel nog voor een logische opbouw van je informatie zorgen.
• Je verhaal moet inhoudelijk juist zijn, 

Aandachtspunten voor het informatief gesprek

Wat je zeker niet moet doen:

• stevig drammen, informatie steeds maar blijven herhalen;
  
• flink dreigen met allerlei ellende voor als de cliënt niet luistert;
  
• verwachten dat de cliënt grote brokken informatie in één keer onthoudt.

Welke belangrijkste tip haal je uit het filmpje?

1. Neem de tijd
2. Pas je taal aan
3. Maak het gezellig
4. Leg goed uit

Helpend gesprek

Een helpend gesprek voer je wanneer een cliënt of diens naaste een probleem heeft en daarover met jou wil praten. 

Daarbij is het belangrijk dat je inziet wanneer je een gesprek al in een vroeg stadium moet afkappen omdat jij niet degene bent die hem met zijn probleem het beste kunt helpen. Je moet de cliënt dan eventueel doorverwijzen.

Je kunt intern doorverwijzen binnen de organisatie naar een leidinggevende, collega of persoonlijk begeleider van de cliënt.

maar je kunt ook extern doorverwijzen. Bijvoorbeeld naar de huisarts of naar MEE, een organisatie die mensen met een beperking ondersteunt. 

Doel van het helpend gesprek

Het doel van het helpend gesprek is de ander te helpen met zijn of haar probleem. 

Als beroepskracht laat je de cliënt zien dat je er bent voor hem, dat je hem in zijn zorgen en angsten serieus neemt en samen met hem wilt zoeken naar hoe hij het beste met zijn probleem om kan gaan.

Een cliënt kan een directe hulpvraag stellen, maar hij kan ook indirecte signalen geven dat het niet goed met hem gaat.

Voorbeelden: indirecte signalen bij cliënten

• Ongewoon somber voor zich uitkijken;
  
• Snel geïrriteerd zijn, snel boos, niets kunnen hebben;
  
• Slecht eten, slecht slapen, er moe uitzien;
  
• Geen energie hebben, nergens enthousiast op reageren.
  

Als een cliënt dit soort indirecte signalen geeft, stel je al snel de vraag wat er aan de hand is. Als je met de cliënt over zijn probleem praat, zal dat hem opluchten. Hij voelt zich geholpen.

Verloop van het helpend gesprek

Een helpend gesprek verloopt voor de cliënt vaak het prettigst, wanneer hij zelf een actieve bijdrage aan het gesprek levert. 

Niet jij als beroepskracht, maar vooral de cliënt moet aan het woord zijn. 

Niet jij moet met adviezen en ideeën komen, het gaat er juist om dat de cliënt zelf tot allerlei ideeën komt.

Het aandragen van oplossingen of het geven van adviezen is dus vaak niet nodig bij een helpend gesprek. 

Een helpend gesprek is opgebouwd uit drie fasen:

1. inleiding;

2. verkenning;

3. afsluiting.

Deze fasen zijn niet heel gemakkelijk te onderscheiden van elkaar. Vaak vloeien ze in elkaar over en is het moeilijk te zeggen waar de ene fase ophoudt en de andere begint.

Fase 1 Inleiding

Probeer samen met de cliënt het precieze probleem helder te krijgen. 

Niet te diep graven naar oorzaken, gevolgen, emoties of wat dan ook. 

Waar het in deze fase vooral ook om gaat is het probleem af te perken. Het is niet zinvol om ook nog allerlei punten die met het probleem samenhangen, te bespreken. 

Als beroepskracht kun je de cliënt hierbij helpen, je kunt bijvoorbeeld zeggen: 

‘Ik snap dat je ook een slechte relatie met je vader hebt en de echtscheiding van je ouders eigenlijk nooit verwerkt hebt, maar ik stel voor dat we ons nu beperken tot hoe je je kunt opstellen als je moeder op bezoek komt.’

Fase 2 Verkenning

Als het probleem afgebakend is, kun je dat probleem gaan verkennen. (neemt de nodige tijd in beslag)

Belangrijk is het waarnemingsveld van de cliënt te vergroten. 

Laat hem zo veel mogelijk vertellen hoe hij er echt over denkt, hoe hij de dingen ervaart. 

Jij kunt samenvatten, doorvragen en luisteren.

Vooral in het samenvatten kun je de cliënt helpen, door overzicht aan te brengen. 

Je kunt bijvoorbeeld een scheiding aanbrengen tussen alle voor- en nadelen, alle plus- en minpunten, oorzaken en gevolgen, enzovoort. 

Fase 3 Afsluiting

Het afsluiten van een helpend gesprek is meestal niet eenvoudig. 

Het is vaak goed om al vooraf te zeggen hoeveel tijd je hebt, dan weet de ander waar hij aan toe is. 

Belangrijk is om bij de afsluiting geen nieuwe gespreksstof meer op tafel te leggen. 

Doet de cliënt dat toch? Zeg hem dan op vriendelijke toon dat je nu geen tijd hebt daar op in te gaan.

Aandachtspunten voor het voeren van een helpend gesprek

Het is belangrijk voortdurend in te spelen op wat zich voordoet. Het gaat om wat de cliënt vertelt en hoe hij zich voelt.

Als algemene aandachtspunten zijn de volgende tips:

• Ondersteunen en helpen betekent in veel gevallen niet meer dan er gewoon zijn. 
• Het helpt de cliënt om je gewone menselijke warmte te laten blijken.
• Laat in je houding merken dat je de tijd hebt. 
• Wees terughoudend in het aandragen van adviezen of oplossingen. 
• Vermijd valse geruststellingen als: ‘Het valt heus wel mee’, ‘Over een week of zo lach je erom’.
• Pas op dat je niet gaat betuttelen in de zin van: ‘Hé, zie ik tranen?’ 
• Luister actief als de cliënt in de weerstand schiet. 

Geef voorbeelden waar een helpend gesprek bij kan helpen

Aan de slag

Maak drietallen en verdeel onderling de rollen van de casus , zie bijlage 3

Bereid het gesprek voor volgens de semesterwijzer 

Oefen het gesprek enkele keren

Laat het gesprek filmen