1-Uiteenzetting: Uiteenzetting, Achtergrondartikel, Bouwplan

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Nederlands
Schrijven: Uiteenzetting
Les 1
VWO/HAVO 2

Aan het einde van deze les

... ken je de planning van periode 3.

... heb je jouw voorkennis over schrijfvaardigheid opgehaald.

... weet je in grote lijnen hoe de schrijfopdracht van jaar 2 er uitziet.

... weet je wat de verschillen zijn tussen een uiteenzetting en een betoog.

Wat gaan we doen in periode 1?

Wat?                                                                       telt mee  wanneer?

Schrijven (uiteenzetting)

- Schrijven met bronnen-                             

Literaire mindmap 

- Fictiebegrippen  op boek naar keuze)

Begrijpend lezen (langere teksten)  

                        

3x

1x

3x

week 16 (half april)

week 20 (half mei)

3 tot 4 lessen

week 24 of 25 (toetsweek)

Wat weet je nog over schrijfvaardigheid van jaar 1?
Welke begrippen ken je nog?
(denk ook aan de Dorpskrant)

Uiteenzetting

In een uiteenzetting geeft de schrijver uitleg over een bepaald onderwerp. De schrijver beschrijft bijvoorbeeld uit hoe iets in elkaar zit, hoe iets in de loop van de geschiedenis is ontstaan of een probleem en geeft oplossingen. 

Bij het schrijven van een uiteenzetting geef je nooit je eigen mening.

Tekstsoort: uiteenzetting

Tekstdoel: Informeren

Toets

In grote lijnen:

Je kiest 1 (van de 3) onderwerpen .

Je gaat op zoek naar minimaal 3 bronnen.

Print de bronnen uit + linkjes noteren. Verder GEEN aantekeningen.

Je vult het bouwplan in. Levert dit in bij de docent. Je levert de bronnen in.

Je schrijft je eindtoets (tekst 1 A4’tje) in Learnbeat.

Schrijf een informatieve tekst (tekstdoel: uitleg geven).

Pakkende en originele titel.

Inleiding, middenstuk en slot.

Kies 1 tekststructuur.

Verwerk feiten.

Vermeld drie bronnen.

Taalgebruik, spelling, interpunctie.

Aspectenstructuur

verklaringsstructuur

verleden/heden(/toekomst)structuur

vraag/antwoordstructuur

probleem-oplossing

Achtergrondartikel (uiteenzetting)

Bij een achtergrondartikel is de vraag niet: Wat is er gebeurd?

Maar bijvoorbeeld: Hoe is het gebeurd? (Waarom? En wat zijn de gevolgen?)

Voorbeeld: Op Prinsjesdag wordt het financiële beleid van het kabinet voor het nieuwe jaar bekend gemaakt. (doel: informeren)

• In een nieuwsartikel (doel:informeren) hierover wordt beschreven wat er met Prinsjesdag bekend is gemaakt.
• In een achtergrondartikel (uiteenzetting, doel: informeren) hierover wordt beschreven hoe het kabinet tot deze keuzes is gekomen.

Het schrijfdoel van een uiteenzetting is:

1. Informeren
2. Activeren
3. Overtuigen
4. Uitleg geven

In een uiteenzetting komen nooit meningen van mensen voor:

1. Waar
2. Niet waar

In een uiteenzetting komt de mening van de schrijver duidelijk naar voren:

1. Waar
2. Niet waar

Een belangrijk kenmerk van de uiteenzetting is dat deze altijd .... is

1. Interessant
2. Objectief
3. Subjectief
4. Overtuigend

Met de hoofdgedachte geef ik in mijn bouwplan aan....

1. wat ik van het onderwerp vind
2. wat het onderwerp is van de tekst (in een paar woorden)
3. wat ik met mijn tekst wil bereiken (waar gaat mijn tekst over in één zin)

Welk antwoord is fout:
In mijn bouwplan....

1. noteer ik de links naar drie betrouwbare bronnen
2. kies ik in het slot voor een kernzin die een samenvatting geeft of een conclusie
3. kies ik in het slot voor een kernzin waarin mijn advies naar voren komt

Hoe maak jij een inleiding aantrekkelijk voor de lezer?
Schrijf minimaal twee (van de vier) manieren op.

Introduceer het onderwerp.

Begin met een anekdote.

Noem de aanleiding voor het schrijven van de tekst.

Stel een vraag aan de lezer, die je later gaat beantwoorden.

Uiteenzetting

Betoog

Tekstdoel = informeren

Tekstdoel = overtuigen

In de inleiding wordt de mening van de schrijver duidelijk.

De tekst is subjectief.

De tekst is objectief.

In de kern staat de mening van de schrijver, met argumenten

In de kern staan feiten met uitleg.

Tekststructuur =
standpunt-argument

Tekststructuren kunnen zijn:
vraag – antwoord

vergelijking

probleem-oplossing

chronologie

In de inleiding wordt het onderwerp genoemd.

Uiteenzetting

• Tekstdoel = informeren
• Objectief
  
• In de kern staan feiten met uitleg.
• In de inleiding wordt het onderwerp genoemd.
• Tekststructuren kunnen zijn:
  probleem-oplossing
  vergelijking

     oorzaak – gevolg

     chronologie

     beschrijving

Betoog

• Tekstdoel = overtuigen
• Subjectief
• In de kern staat de mening van de schrijver, met argumenten
• In de inleiding wordt de mening van de schrijver duidelijk.
• Tekststructuur = standpunt-argument
  
  
  

Informeren of overtuigen?

Op de volgende slides staan korte omschrijvingen van situaties. Hieruit kun je het tekstdoel afleiden.

Geef per omschrijving aan welk tekstdoel de schrijver gebruikt.

Je leest een artikel in de schoolkrant van een medeleerling. Hij vindt dat het dragen van uniformen verplicht moeten worden op het ATC en geeft hier drie argumenten voor.

1. informeren
2. overtuigen

Je leest in de Quest een interessant artikel
over de relatie tussen topvoetballers
en dementie.

1. informeren
2. overtuigen

Je vraagt aan een vriend of hij je kan uitleggen waarom je Fortnite niet meer kan downloaden in de appstore.

1. informeren
2. overtuigen

Je wilt meer zakgeld. Tijdens het avondeten wil je aan je ouders een verhoging vragen. Je bereidt jouw redenen goed voor.

1. informeren
2. overtuigen

Uiteenzetting of betoog?

Op de volgende slides staan korte omschrijvingen van de inhoud van een tekst. Hieruit kun je de tekstsoort afleiden.

Geef per omschrijving aan van welke tekstsoort de schrijver waarschijnlijk gebruik heeft gemaakt.

Een natuurkundige legt in een jongerenblad uit hoe een regenboog ontstaat.

1. betoog
2. uiteenzetting

Tijdens de kerstdagen heeft een Amsterdamse journalist een week meegereisd met een familie op ski-vakantie. Voor de krantenlezer geeft hij zijn indrukken van een weekje skiën weer in een beschrijving van die week.

1. betoog
2. uiteenzetting

Een bezoeker van een dierentuin in Amsterdam legt in een ingezonden brief uit waarom hij het belachelijk vindt dat de dieren niet door bezoekers mogen worden gevoerd.

1. betoog
2. uiteenzetting

De schrijver beschrijft in tekst A de geschiedenis van het zorgstelsel in Nederland.

1. betoog
2. uiteenzetting

De schrijver waarschuwt artsen en zegt in tekst B dat artsen niet goed inzien dat er grote beperkingen zijn in het zorgsysteem.

1. betoog
2. uiteenzetting

De schrijver wijst in tekst C op de verschillende mogelijkheden van alternatieve geneeswijzen.

1. betoog
2. uiteenzetting

Lesdoel behaald?
Ik weet wat de verschillen zijn tussen een uiteenzetting en een betoog.

1. Ja
2. Nee

Tot slot: Beschrijf in eigen woorden wat je deze les hebt geleerd?

Klaar?

Open het bouwplan (zie SomToday). Lees het bouwplan alvast door.